Μια νέα τεχνολογία απεικόνισης αποκάλυψε το περιεχόμενο του αρχαίου καμένου πάπυρου του Εΐν Γκεντί, του πιο παλαιού που έχουμε που περιλαμβάνει βιβλικό κείμενο.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜια νέα τεχνολογία απεικόνισης αποκάλυψε το περιεχόμενο του αρχαίου καμένου πάπυρου του Εΐν Γκεντί, του πιο παλαιού που έχουμε που περιλαμβάνει βιβλικό κείμενο. Η ανακάλυψη αφορά αποσπάσματα από το Λευιτικόν, ένα από τα βιβλία του κανόνα της Παλαιάς Διαθήκης.
Οι ερευνητές κατάφεραν να διαβάσουν το δυσανάγνωστο κείμενο, χωρίς να χρειαστεί να ανοίξουν καν τον πάπυρο, που έχει ηλικία 2.000 ετών. Βρισκόταν στην αποθήκη ενός ισραηλινού αρχαιολόγου για δεκαετίες, αλλά κανείς δεν τολμούσε να τον αγγίξει, λόγω της ευθραυστότητάς του.
Ο πάπυρος έχει υποστεί τεράστιες φθορές, γιατί η συναγωγή που βρισκόταν στην όαση Εΐν Γκεντί, στη δυτική όχθη της Νεκράς Θάλασσας, είχε καεί στην αρχαιότητα. Βρισκόταν ανάμεσα σε διάφορα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, που και αυτά είχαν σχεδόν καταστραφεί.
«Αυτό το κομμάτι κάρβουνου ήταν κάποτε ένας πανέμορφος πάπυρος με κείμενα. Κάηκε και τώρα είναι δυσανάγνωστος. Αυτό που κάναμε με το ψηφιακό ξεδίπλωμα είναι ότι μπήκαμε στο εσωτερικό αυτής της μάζας και την χωρίσαμε σε διαφορετικά επίπεδα. Καταφέραμε να βρούμε το στρώμα που έχει τα καλύτερα διατηρημένα ίχνη γραφής και το αποκαλύψαμε» επισήμανε η Πνίνα Σορ, από το Αρχαιολογικό Συμβούλιο του Ισραήλ, επικεφαλής του πρότζεκτ για τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας.
Η ανακοίνωση αυτής της σημαντικής ανακάλυψης έγινε στο επιστημονικό περιοδικό «Science Advances» από αμερικανούς και ισραηλινούς ερευνητές, οι οποίοι περιέγραψαν τη μέθοδο που ακολούθησαν. Ονομάζεται ψηφιακό ξεδίπλωμα, μια ψηφιακή δηλαδή τρισδιάστατη ανάλυση με ακτίνες Χ. Είναι η πρώτη φορά που οι ειδικοί καταφέρνουν κάτι τέτοιο, δηλαδή να διαβάσουν μια επιφάνεια, χωρίς να χρειαστεί δηλαδή να ξεδιπλώσουν φυσικά τον πάπυρο.
«Όταν είδα αυτό το κουτί, που είχε κάτι μαύρο μέσα, δεν φανταζόμουν ποτέ, ότι θα μπορούσαμε να βγάλουμε κάτι από αυτό» επισήμανε η Ελένα Λίμπμαν , επικεφαλής του εργαστηρίου για τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας, από το Αρχαιολογικό Συμβούλιο του Ισραήλ.
Ποια είναι η διαδικασία;
Κατά τη διάρκεια της ψηφιακής τρισδιάστατης τομογραφίας, προκύπτουν μια σειρά από εικόνες διατομής που αποκαλύπτουν την εσωτερική δομή του πάπυρου. Ως τρισδιάστατο αντικείμενο, μπορούμε να διακρίνουμε τα ξεχωριστά στρώματα του χαρτιού. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται κατάτμηση. Στην αριστερή πλευρά της οθόνης, το λογισμικό ανιχνεύει την κάθε εικόνα ξεχωριστά, ενώ στην δεξιά πλευρά βλέπουμε το τρισδιάστατο μοντέλο που προκύπτει.
Στη συνέχεια αφαιρείται το μελάνι από τα στοιχεία, κατά τη διάρκεια μιας διαδικασίας που ονομάζεται ανάγνωση της υφής. Το λογισμικό αναζητά τα πιο φωτεινά πίξελ πάνω στον πάπυρο. Τα πίξελ αυτά έχουν να κάνουν με τις περιοχές όπου έχουν χαραχτεί και υπάρχει πυκνή μάζα υλικού, δηλαδή μελάνι.
Έτσι προκύπτει μια νέα επιφάνεια, όπου εμφανίζεται καθαρά το κείμενο. Η τρισδιάστατη αυτή απεικόνιση μετατρέπεται σε κανονική, ώστε να μπορούμε να διαβάσουμε τμήματα του κειμένου που δεν φαινόντουσαν μέχρι τώρα. Μοιάζει με μια διαδικασία σύγκλισης των τυπωμένων σημείων, που επαναλαμβάνεται σταδιακά, κομματάκι κομματάκι. Με αυτόν τον τρόπο αποκαλύφτηκαν πέντε ολοκληρωμένα μέρη από τον πάπυρο του Εΐν Γκεντί.
Η αποκάλυψη δείχνει ότι ο συγκεκριμένος πάπυρος είναι το αρχαιότερο αντίτυπο από την Πεντάτευχο, που βρέθηκε σε Κιβωτό, και έχουμε στα χέρια μας αυτή την στιγμή. Το πιο παλιό αντίτυπο που είχαμε μέχρι τώρα ήταν του 8ου αιώνα μ.Χ. 8 αιώνες δηλαδή μεταγενέστερο από τον αντίστοιχο του Εΐν Γκεντί. Η ανακάλυψη θα σημάνει πολλά για την τελική εκδοχή της Παλαιάς Διαθήκης, ανά τους αιώνες, καθώς την εποχή εκείνη κυκλοφορούσαν πολλές διαφορετικές εκδοχές της.
«Αυτό που θα μας επιτρέψει αυτή η νέα τεχνολογία είναι ότι θα ανοίξει νέους ορίζοντες στην επιστημονική έρευνα, γιατί πλέον δεν θα χρειάζεται απαραίτητα να ξεδιπλώσουμε, να καταστρέψουμε το αντικείμενο τέχνης, ανοίγοντάς το ή επεμβαίνοντας σ’ αυτό. Γιατί θα μπορούμε να βλέπουμε στο εσωτερικό οποιουδήποτε αντικειμένου, ευτυχώς χωρίς να χρειαστεί καν να το αγγίζουμε» αναφέρει η Πνίνα Σορ, από το Αρχαιολογικό Συμβούλιο του Ισραήλ, επικεφαλής του πρότζεκτ για τα Χειρόγραφα της Νεκράς Θάλασσας.
Η συγκεκριμένη ψηφιακή τεχνολογική εφαρμογή χρηματοδοτείται από την Google και το Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών των Ηνωμένων Πολιτειών. Το 2017 μάλιστα θα είναι διαθέσιμη δωρεάν για οποιονδήποτε θέλει να την χρησιμοποιήσει.
Επόμενος στόχος των επιστημόνων είναι η μελέτη με τον ίδιο τρόπο των Χειρογράφων της Νεκράς Θάλασσας, που είναι δύο με τρεις αιώνες προγενέστερα του συγκεκριμένου πάπυρου.