ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Λυδία Φωτοπούλου επιστρέφει, ύστερα από οκτώ χρόνια, στα «πάτρια εδάφη» του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας για να ερμηνεύσει ένα σπουδαίο ρόλο, την Άννα Φίρλινγκ, στην «Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της», την ηρωίδα του κλασικού αντιπολεμικού αριστουργήματος του Μπέρτολτ Μπρεχτ, που γράφτηκε το 1939. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο γνωστός μας σέρβος σκηνοθέτης Νικίτα Μιλιβόγεβιτς που μας έχει χαρίσει σπουδαίες θεατρικές στιγμές στο παρελθόν.
Η Μάνα Κουράγιο είναι ίσως πιο επίκαιρη από ποτέ. Είναι η ενσάρκωση και εκπροσώπηση του λαού, κατά τη διάρκεια ενός πολέμου. Το προφίλ της είναι αντιηρωικό, αλλά βαθύτατα ανθρώπινο: με έντονο αίσθημα αυτοσυντήρησης, εμπορικό δαιμόνιο και αλάνθαστο αισθητήριο, χλευάζει και αποκαλύπτει αμείλικτα τα κίνητρα και τους στόχους των ισχυρών, που μετατρέπουν την ειρήνη σε πόλεμο. Θα επιβιώσει, χάνοντας ό,τι πιο πολύτιμο έχει. Θα φωτίσει την με τον τρόπο της την ματαιότητα του πολέμου, την απληστία της ανθρώπινης φύσης.
H πρεμιέρα της παράστασης «Μάνα Κουράγιο και τα παιδιά της» θα δοθεί στο Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών την Πέμπτη 20 Οκτωβρίου, στο πλαίσιο των 51ων Δημητρίων.
Μιλήσαμε με την Λυδία Φωτοπούλου για την παράσταση, για την συνεργασία της με τον Μιλιβόγεβιτς και την επιστροφή της στο ΚΘΒΕ.
-Τι σε έκανε να επιστρέψεις, μετά από τόσα χρόνια, στη Θεσσαλονίκη και το ΚΘΒΕ;
Το συγκεκριμένο έργο και ο συγκεκριμένος σκηνοθέτης. Έχουμε συνεργαστεί και στο παρελθόν αρκετές φορές με τον Νικίτα Μιλιβόγεβιτς. Ήμουν πολύ τυχερή που βρέθηκε στον δρόμο μου και τον συνάντησα. Είναι ένας πολύ καλός σκηνοθέτης. Άρα δεν βρίσκομαι μπροστά σε κάτι που δεν το ξέρω. Ξέροντας λοιπόν πολύ καλά τον τρόπο που δουλεύει, το μόνο καινούργιο που είχα να αντιμετωπίσω, να γνωρίσω είναι συναδέλφους και συντελεστές με τους οποίους δεν είχα την ευκαιρία να συνεργαστώ στο παρελθόν. Γίναμε πολύ γρήγορα μια ομάδα και δεν υπήρξε καμιά δυσκολία σε όλοτο εγχείρημα. Πέρα όμως από τον Νικίτα, υπάρχει και κάτι άλλο, που με ενθουσιάζει και με γεμίζει με προσδοκίες: πετυχαίνω το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδας σε μια στιγμή που γίνεται πολύ ουσιαστική δουλειά για την ανανέωσή του.
-Τι βρίσκεις ενδιαφέρον και ελκυστικό στην «Μάνα Κουράγιο»;
Είναι ένα έργο που έχει αφήσει το στίγμα του στην παγκόσμια θεατρική δραματουργία. Ακόμη κι αν δεν παίζεται πολύ συχνά, παραμένει σύγχρονο. Σε όλες τις εποχές. Δεν θέλω να πω επίκαιρο, γιατί αυτό εννοείται. Είναι αξιοθαύμαστο το ότι μπορεί να συγκινεί και να δημιουργεί σκέψεις και προβληματισμό στο κοινό, όσον αφορά την θεματολογία του, τόσα χρόνια μετά την συγγραφή του.
-Ποιος είναι αυτός ο συγκινησιακός και διανοητικός μηχανισμός που έχει βάλει σε λειτουργία ο Μπρεχτ και καταφέρνει να λειτουργεί τέλεια σε όλες τις εποχές;
Νομίζω ότι ο Μπρεχτ έχει δημιουργήσει στο πρόσωπο αυτής της γυναίκας έναν χαρακτήρα, που σπάνια συναντάς στο θέατρο. Σπάνια όμως μπορείς να τον συναντήσεις και στη ζωή. Παρόλα αυτά, όμως, είναι ένας κεντρικός πυρήνας του ανθρώπινου είδους. Είναι ένας χαρακτηριστικός ανθρώπινος τύπος. Έχει το στοιχείο της επιβίωσης, της ικανότητας να μπορεί να ελιχθεί σε οποιαδήποτε κατάσταση παρουσιαστεί μπροστά του. Παρόλο που η «Μάνα Κουράγιο» γράφτηκε το 1939 και τοποθετήθηκε χρονικά από το συγγραφέα, ως πλαίσιο δράσης, το 1630, το 2100 θα είναι ακόμη εδώ και θα προχωράει με το κάρο της, στην προσπάθειά της να επιβιώσει μέσα σε ένα περιβάλλον και μια εποχή, που οι ίδιοι οι άνθρωποι κάνουν πολύ δύσκολη και ανελέητη.
-Πραγματικά αισθάνεσαι σαν να μην έχει περάσει ένας χρόνος από το 1630 ή το 1939. Ένας άνθρωπος που ζει στις σημερινές συνθήκες, πρέπει να βρει τρόπους, να επιστρατεύσει αντίστοιχα μέσα για να καταφέρει να επιζήσει. Συμμερίζεσαι αυτή την άποψη;
Το αισθάνομαι απόλυτα, γι’ αυτό και λέω ότι δεν αφορά μόνο τις μέρες μας, αλλά και το 2100. Πιστεύω ότι δεν έχει υπάρξει κάποια εξέλιξη στον άνθρωπο, όσον αφορά πως συναισθάνεται τον άλλο άνθρωπο, πώς κατανοεί τη ζωή ως ένα αγαθό που ανήκει σε όλους. Όσο λοιπόν ο άνθρωπος συνεχίζει να είναι αυτό το «ζώο», μέσα σ’ αυτή τη ζούγκλα, που ο ίδιος φτιάχνει, η «Μάνα Κουράγιο» θα είναι εκεί, θα προσπαθεί να επιβιώσει, πολλές φορές πατώντας επί πτωμάτων. Δηλαδή δεν είναι ένας θετικός χαρακτήρας, που υπομένει και ανθίσταται. Αντίθετα, είναι ο τύπος του ανθρώπου που θα κάνει τα πάντα για να επιβιώσει, για να βρεθεί πάνω στη βάρκα, ενώ όλοι οι υπόλοιποι θα πνίγονται γύρω της. Αυτή επιβιώνει και τα παιδιά της πεθαίνουν δίπλα της. Επιβιώνει κλέβοντας τους ηττημένους. Είναι απόλυτα ενταγμένη στην κατάσταση της ζούγκλας. Ο άνθρωπος δεν μπορεί να γίνει ούτε να κάνει κάτι άλλο, όσο δεν αλλάζει το περιβάλλον του.
-Πώς αποτιμάς αυτόν τον χαρακτήρα; Σου φαίνεται οικείος;
Δεν έχουμε κανένα κοινό στοιχείο. Ούτε μπορώ να πω ότι ξέρω κάποιον άνθρωπο που έχει αντίστοιχα χαρακτηριστικά. Έχει όμως κάτι από όλους μας. Κάτι μικρό, αλλά υπάρχει. Κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει, όταν βρεθεί σε ανάλογη περίπτωση. Όλοι θέλουμε να φανούμε ήρωες ή να είμαστε γεμάτοι ωραία αλτρουιστικά συναισθήματα, αλλά στη δυσκολία, κανείς μας δεν ξέρει τι θα μηχανευτεί ή τι θα κάνει για να σώσει το τομάρι του.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ-Εσύ πώς καταφέρνεις να ζεις μέσα στη ζούγκλα που ζούμε σήμερα; Πώς καταφέρνεις να προστατεύεσαι και να επιβιώνεις κόντρα στην τρέλα και την παράκρουση, που μας περιβάλλει;
Κοίταξε αυτό που ζούμε εμείς, είναι όντως πάρα πολύ δύσκολο. Έχουμε την τύχη όμως να μην ζούμε έναν κανονικό πόλεμο, όπως στη γειτονική Συρία. Γιατί οι συνθήκες του πολέμου θα φέρουν πολύ μεγαλύτερη εξαθλίωση και καταστροφή από αυτό που ζούμε σήμερα. Ο καθένας μας λοιπόν προσπαθεί να επιβιώσει με αυτά που έχει. Αν του περισσεύει και κάτι ή μπορεί, βοηθάει και τον άλλο δίπλα του. Οι περισσότεροι από μας έχουμε ένα σπίτι που μας περιμένει, στο οποίο μπορούμε να γυρίσουμε. Δυστυχώς δεν έχουν όλοι τη δυνατότητα να έχουν ένα χώρο και ένα πιάτο φαγητό. Πρέπει λοιπόν να έχουμε στο νου μας και το τι συμβαίνει στον διπλανό μας, στο γείτονά μας.
-Πώς «βλέπει» ο σκηνοθέτης την Μάνα Κουράγιο;
Ο Νικίτα Μιλιβόγεβιτς έχει πλησιάσει το έργο με έναν πολύ σύγχρονο τρόπο, σεβόμενος όμως το περιεχόμενο και το ύφος του. Προσπαθεί να αφηγηθεί πιστά αυτή την ιστορία, να πλαισιώσει με τον καλύτερο τρόπο τους χαρακτήρες του έργου. Η μουσική είναι του Πάουλ Ντεσσάου και θα ερμηνεύεται ζωντανά από μια ορχήστρα από νέα παιδιά.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ-Έχεις δει κάποια «Μάνα Κουράγιο» που να τη θυμάσαι;
Είχα δει τη Λίνα Λαμπράκη στον ομώνυμο ρόλο, που ήταν εξαιρετική. Ήταν, αν θυμάμαι καλά, το 1982-83 στο ΚΘΒΕ, σε σκηνοθεσία του Θόδωρου Τερζόπουλου. Τη θυμάμαι ακόμη αυτή την παράσταση και τη Λίνα και την Αννέζα Παπαδοπούλου, που έπαιζε την Κατερίνα. Καταπληκτική δουλειά. Έχω δει βέβαια την παράσταση του Μπρεχτ, στο YouTube, που είναι με τη γυναίκα του Ελένα Βάιγκελ. Δυστυχώς δεν έχω δει τη Δέσποινα Μπεμπεδέλη, που όλοι συμφωνούν ότι ήταν επίσης πολύ καλή.
-Είναι ένας ρόλος που ήθελες να κάνεις; Υπάρχουν κάποια απωθημένα; Πώς επιλέγεις συνήθως;
Σπάνια ονειρεύομαι ή σκέφτομαι ρόλους. Πιο σημαντικό είναι για μένα η συνεργασία. Πρέπει να παραδεχτώ ότι ήμουν πολύ τυχερή στη ζωή μου. Τα πράγματα και οι ρόλοι έρχονταν, χωρίς να προλάβω να τα επιθυμήσω. Στην αρχή, όταν ήρθε η Μάνα Κουράγιο, απόρησα. Δεν περίμενα ότι θα την έπαιζα ποτέ. Είναι πολύ ωραίο, όταν τα πράγματα έρχονται έτσι, από μόνα τους. Είμαι πολύ ευτυχής που όλα γίνονται αβίαστα. Και πολύ ευγνώμων για τους ανθρώπους που έχω γνωρίσει μέσα από το θέατρο, τις ωραίες στιγμές που έχουμε περάσει επί σκηνής, αλλά και έξω από το θέατρο. Αισθάνομαι βέβαια ότι παίζει ρόλο και το πώς εσύ αντιμετωπίζεις τα πράγματα, αν έχεις μια θετική στάση στη ζωή σου και στον τρόπο που καλωσορίζεις νέα πρόσωπα, νέες συνεργασίες. Χρειάζεται και οι δύο πλευρές να είναι έτοιμες και θετικές σε συνεργασίες.
Η ΥΠΟΘΕΣΗ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Άννα Φίρλινγκ, γνωστή ως Μάνα Κουράγιο, είναι η αντι-ηρωίδα του Μπρεχτ. Μάνα τριών παιδιών από διαφορετικούς πατέρες, είναι μια δαιμόνια εμπόρισσα που κατά τη διάρκεια του τριακονταετούς πολέμου (1618-1648) αγωνίζεται να επιβιώσει η ίδια και τα παιδιά της επιστρατεύοντας κάθε μέσο. Στη διάρκεια των δώδεκα χρόνων, κατά τα οποία διαδραματίζεται το έργο, η Μάνα Κουράγιο ακολουθεί σταθερά τον στρατό με το κάρο της και ζει παρασιτικά από τον πόλεμο. Με έντονο αίσθημα αυτοσυντήρησης και εντυπωσιακή προσαρμοστικότητα, παμπόνηρη, σκληρή, αθυρόστομη, η Μάνα Κουράγιο παθαίνει όσα αντέχει και δεν αντέχει άνθρωπος. Δρώντας με γνώμονα το κέρδος, καταλήγει, στο τέλος, να χάσει ό,τι πιο πολύτιμο έχει.
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗΣ
Μουσική: Πάουλ Ντεσσάου
Μετάφραση: Γιώργος Δεπάστας
Σκηνοθεσία: Νικίτα Μιλιβόγεβιτς
Σκηνογραφική επιμέλεια-Κοστούμια: Κέννυ ΜακΛέλλαν
Διεύθυνση ορχηστρικού συνόλου: Νίκος Καπετάνιος
Hχητικός σχεδιασμός-Μουσική διδασκαλία: Νίκος Γαλενιανός
Χορογραφίες: Αμάλια Μπένετ
Φωτισμοί: Στέλιος Τζολόπουλος
Βοηθός σκηνοθέτη: Ηλίας Παπαδόπουλος
Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Μαρία Μυλωνά
Οργάνωση παραγωγής: Ναταλία Λαμπροπούλου
Διανομή: Λυδία Φωτοπούλου (Mάνα Κουράγιο), Εμμανουέλα Μαγκώνη (Κάτριν, η μουγκή κόρη της), Ορέστης Χαλκιάς (Άιλιφ, ο μεγάλος γιος), Εμμανουήλ Κοντός (Έμενταλ, ο μικρός γιος), Ελευθερία Αγγελίτσα (Νέος στρατιώτης), Στελλίνα Βογιατζή (Υβέτ Ποτιέ / Μια φωνή / Νέος Αγρότης), Σοφία Καλεμκερίδου (Μάγειρας / Αγρότισσα), Γιώργος Κολοβός (Μάγειρας / Λοχίας / Ιεροκήρυκας / Στρατιώτης), Δημήτρης Μορφακίδης (Σιτιστής / Γέρος συνταγματάρχης / Παλιός στρατιώτης/ Ιεροκήρυκας / Αγρότης ), Αγγελική Νοέα (Στρατολόγος / Στρατιώτης / Υβέτ Ποτιέ), Χρήστος Παπαδημητρίου (Στρατηγός / Ιεροκήρυκας / Αγρότης/ Γραφιάς / Στρατιώτης), Παναγιώτης Παπαϊωάννου (Λοχίας / Ιεροκήρυκας / Στρατιώτης), Αλέξανδρος Σιάτρας (Γραφιάς / Στρατιώτης / Λοχίας), Μιχάλης Σιώνας (Αυτός με τον επίδεσμο/ Μάγειρας).
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΜουσικοί επί σκηνής:
Άρτεμις Βαβάτσικα (μπαγιάν), Ιωάννα Γανίτη (τρομπέτα), Κωνσταντίνος Ιωαννίδης (φλάουτο), Ηρώ Μενέγου (πιάνο), Θεόφιλος Μπίκος (κιθάρα), Ανδρέας Παπακώστας-Σμύρης (φλάουτο), Βαλεντίνη Παπανικολάου (κρουστά), Πασχαλίνα Τσέρνου (πιάνο).
INFO
Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών
Διάρκεια παραστάσεων: 20/10/2016-29/1/2017
ΗΜΕΡΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΩΝ:
Τετάρτη 18:00, Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο 21:00
Κυριακή 19:00
Ακολουθήστε το euronews στα Ελληνικά στο Facebook και στο Twitter