Τι σημαίνει η απόφαση του Διεθνούς Δικαστηρίου για την Κύπρο
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης γνωμοδότησε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο έχει την υποχρέωση να τερματίσει τη διοίκηση του Πελάγους Τσάγκος «το συντομότερο δυνατόν».
Από το διεθνές σώμα είχε ζητηθεί να γνωμοδοτήσει κατά πόσον είναι νόμιμο, με βάση το διεθνές δίκαιο, η Βρετανία να κατέχει έδαφος του Μαυρικίου πρώην αποικίας της Βρετανίας, το οποίο χρησιμοποιεί ως στρατιωτική βάση.
Ενώπιον του δικαστηρίου, είχαν αγορεύσει εκπρόσωποι 22 χωρών μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, της οποίας το 3% του εδάφους της χρησιμοποιείται από την Βρετανία ως στρατιωτική βάση.
Mε δεκατρείς ψήφους υπέρ και μία εναντίον το Δικαστήριο γνωμοδότησε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο «έχει την υποχρέωση να θέσει τέρμα στην διοίκηση από το ίδιο του Αρχιπελάγους Τσάγκος το συντομότερο δυνατόν». Η απόφαση έχει συμβουλευτικό χαρακτήρα.
Με την ίδια αναλογία ψήφων το διεθνές σώμα εξέφρασε την θέση ότι «όλα τα κράτη - μέλη έχουν την υποχρέωση να συνεργαστούν με τα Ηνωμένα Έθνη για να ολοκληρωθεί ο τερματισμός της αποικιοκρατίας του Μαυρικίου».
Στη γνωμοδότησή του το Δικαστήριο κάνει, μεταξύ άλλων, αναφορά στο Χάρτη του ΟΗΕ καθώς και στο ψήφισμα 1514(XV) της 14ης Δεκεμβρίου 1960 της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ για την απόδοση της ανεξαρτησίας σε χώρες και λαούς αποικιών καθώς και στην μετέπειτα διακήρυξη για τις αρχές του διεθνούς δικαίου σχετικά με τις φιλικές σχέσεις και την συνεργασία μεταξύ κρατών σύμφωνα με την Χάρτα του ΟΗΕ.
Σύμφωνα με την γνωμοδότηση, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης ως ένα εκ «των θεμελιωδών αρχών του διεθνούς δικαίου», η διακήρυξη επιβεβαίωσε τον κανονιστικό χαρακτήρα της στη βάση του εθιμικού διεθνούς δικαίου.
Εκφράζει την άποψη ότι το ψήφισμα 1514 αποτελεί μια «καθοριστική στιγμή» στην εδραίωση της πρακτικής των κρατών για τερματισμό της αποικιοκρατίας.
Για τον διαχωρισμό της περιοχής του Αρχιπελάγους Τσάγκος από τον υπόλοιπο Μαυρίκιο το διεθνές δικαστικό σώμα αναφέρει ότι δεν ήταν βασισμένος στην «ελεύθερη και γνήσια έκφραση της βούλησης» του υπό αναφορά λαού.
Στην αγόρευση του, εκπροσωπώντας την Κυπριακή Δημοκρατία, ο Γενικός Εισαγγελέας Κώστας Κληρίδης, είχε διατυπώσει τη θέση ότι το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση είναι το ίδιο αναφαίρετο όπως και η κυριαρχία ενός κράτους, σημειώνοντας ότι η αποικιοκρατία αποτελεί παραβίαση του διεθνούς δικαίου και του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών.
Σε δηλώσεις του στο ΚΥΠΕ, ο κ. Κληρίδης είχε αναφέρει ότι η επιτυχής έκβαση της υπόθεσης θα είναι ένα πολύ σοβαρό νομικό όπλο, επισημαίνοντας ότι « το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης είναι και θα είναι πάντοτε σεβαστό και αναπαλλοτρίωτο ανεξάρτητα από τις συνθήκες που επικρατούσαν κατά την απόδοση ανεξαρτησίας».