Με έναν αμφιλεγόμενο νόμο, η κυβέρνηση Όρμπαν σχεδιάζει να σφίξει τον έλεγχο στα θέατρα, προκαλώντας αντιδράσεις στον καλλιτεχνικό κόσμο
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ ακροδεξιά κυβέρνηση της Ουγγαρίας κατέθεσε την Δευτέρα στο κοινοβούλιο ένα αμφιλεγόμενο νομοσχέδιο που προβλέπει πιο σφικτό και πιο συγκεντρωτικό έλεγχο της θεατρικής σκηνής της χώρας.
Το νομοσχέδιο, διατάξεις του οποίου προβλέπουν τη θέσπιση ενός Κρατικού Πολιτιστικού Συμβουλίου για την «ενοποιημένη στρατηγική κατεύθυνση διαφόρων τομέων του πολιτισμού» από την κυβέρνηση, υπογράφηκε από τον αντιπρόεδρο της κυβέρνησης Ζολτ Σέιμεν.
Προσχέδια του νόμου αυτού πυροδότησαν διαδηλώσεις, με επικριτές να προειδοποιούν ότι ο διορισμός διευθυντών θεάτρου και ο έλεγχος της χρηματοδότησης ανοίγει την πόρτα για την κατάπνιξη της καλλιτεχνικής ελευθερίας.
Το νομοσχέδιο αναμένεται να λάβει την έγκριση του κοινοβουλίου αυτή την εβδομάδα σε μια ταχεία διαδικασία χωρίς ουσιαστική συζήτηση, παρά ένα αίτημα εναντίον του νόμου που έχει συγκεντρώσει τις υπογραφές σχεδόν 50.000 ανθρώπων μέχρι το βράδυ της Δευτέρας.
«Αυτή τη φορά μας κλέβουν τα θέατρα»
Σε μια κρύα και βροχερή μέρα, περίπου 1.000 με 2.000 άνθρωποι διαδήλωσαν σήμερα στο κέντρο της Βουδαπέστης σε ένδειξη διαμαρτυρίας κατά του νομοσχεδίου, με κάποια από τα πλακάτ των διαδηλωτών να γράφουν : «Γουρούνια, κάτω τα χέρια σας από το θέατρο».
Προβεβλημένοι ηθοποιοί, διευθυντές θεάτρων, ανάμεσά τους και ο αριστερός νέος δήμαρχος της πόλης Γκέργκελι Καρατσόνι, μίλησαν στη διαδήλωση ενάντια στο νομοσχέδιο, τονίζοντας ότι αυτό μπορεί να υπονομεύσει την ελευθερία του θεάτρου.
«Αν υπερασπιστούμε την ελευθερία του θεάτρου, υπερασπιζόμαστε την ελευθερία της πόλης», δήλωσε ο Καρατσόνι στο πλήθος των διαδηλωτών.
«Είμαι δημοκράτης, και αυτό είναι ένα βήμα προς την κλοπή ακόμη ενός τομέα που ανήκει στο λαό: Αυτή τη φορά είναι τα θέατρα», είπε ο Γκάμπορ Τίμαρ, ένας 67χρονος συνταξιούχος οδηγός λεωφορείου.
Με βίντεο που ανάρτησαν στο Facebook προβεβλημένοι ηθοποιοί και διευθυντές θεάτρων δήλωσαν πως τα σχέδια παραπέμπουν στην κομμουνιστική περίοδο.
Πολλοί ηθοποιοί διάβασαν το αίτημα της συλλογής υπογραφών σε θέατρα κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου.
Στη συλλογή των υπογραφών εναντίον του νομοσχεδίου τονίζεται ότι η κυβέρνηση σχεδιάζει να «ισοπεδώσει το κρατικό ταμείο για τον πολιτισμό», να διορίσει τους δικούς της διευθυντές κρατικών θεάτρων, να χρησιμοποιήσει τη χρηματοδότηση ως μόχλευση και να διακόψει τη χρηματοδότηση ανεξάρτητων θεάτρων, «καταδικάζοντας αυτά σε βέβαιο θάνατο».
Ο υπουργός Ανθρώπινου Δυναμικού, που έχει υπό την εποπτεία του τον τομέα του πολιτισμού, θα έχει λόγο στον διορισμό θεατρικών διευθυντών και σε θεσμούς που χρηματοδοτούνται από το κράτος και τους δήμους.
Ο υπουργός και ο κατά περίπτωση δήμος θα πρέπει να υπογράψουν μια συμφωνία για τον ορισμό της κοινής λειτουργίας ενός θεάτρου, όπως ο διορισμός του διευθυντή του, αλλά αυτή η συμφωνία θα πρέπει να εγγυάται την καλλιτεχνική ελευθερία του θεάτρου, αναφέρει το νομοσχέδιο.
Ένας κυβερνητικός αξιωματούχος δήλωσε την Παρασκευή στο Reuters πως μια πρόσφατη υπόθεση σεξουαλικής παρενόχλησης σε ένα θέατρο στην Βουδαπέστη κατέστησε τις αλλαγές απαραίτητες καθώς η κυβέρνηση σήμερα δεν έχει την εξουσία να απολύσει τον διευθυντή του θεάτρου που εμπλέκεται στην υπόθεση.
Το μέτρο της κυβέρνησης έρχεται μετά τις μεγάλες απώλειες που υπέστη στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου το κόμμα Fidesz του πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν. Το Fidesz έχασε από την ενωμένη αντιπολίτευση στη Βουδαπέστη και σε άλλες 10 σημαντικές πόλεις.
Ο Όρμπαν δέχεται τα πυρά της ΕΕ για υπονόμευση των δημοκρατικών θεσμών από τότε που ανέλαβε την εξουσία για δεύτερη φορά, το 2010.
Από τότε έχει αλλάξει τον εκλογικό νόμο, προσαρμόζοντάς τον στα μέτρα του Fidesz, ενώ έχει κάνει κινήσεις για να καταπνίξει τα επικριτικά μέσα ενημέρωσης και τις μη κυβερνητικές οργανώσεις.