Φουγάρο: Ένας ακμαίος κόμβος πολιτισμού και εκπαίδευσης στο Ναύπλιο

FOUGARO ARTCENTER - Πνευματικά Δικαιώματα Φλωρίκα Π. Κυριακοπούλου

Πνευματικά Δικαιώματα Φλωρίκα Π. Κυριακοπούλου

Δημοσιεύθηκε 10/03/2020 - 09:16•ανανεώθηκε πριν 12:40

Το κέντρο τέχνης και εκπαίδευσης μετρά σχεδόν οκτώ χρόνια ζωής, φιλοξενώντας κάθε χρόνο ένα πληθωρικό πρόγραμμα εκδηλώσεων για μικρούς και για μεγάλους

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Μετρά σχεδόν οκτώ χρόνια ζωής, φιλοξενώντας κάθε χρόνο ένα πληθωρικό πρόγραμμα εκδηλώσεων για μικρούς και για μεγάλους. Απέχοντας μόλις τρία χιλιόμετρα από το κέντρο του Ναυπλίου, το Φουγάρο, το κέντρο τέχνης και εκπαίδευσης, αποτελεί μια πρωτοβουλία – προσφορά της εικαστικού και συλλέκτριας Φλωρίκας Κυριακοπούλου στην τοπική κοινωνία. Εξελίχθηκε σταδιακά σε έναν ισχυρό φάρο πολιτισμού της περιφέρειας, καθώς ενισχύει κάθε χρόνο τις δράσεις, τα εκπαιδευτικά προγράμματα και τις πολιτιστικές εκδηλώσεις που φιλοξενεί, αποτελώντας το μοναδικό πνεύμονα σύγχρονης δημιουργίας στην ευρύτερη περιοχή.

Πριν 23 χρόνια, το 1997, όλα φαίνονταν ως ένα άπιαστο όνειρο. Όχι όμως για την Φλωρίκα Κυριακοπούλου, που οραματιζόταν ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 έναν ζωντανό πολιτιστικό κύτταρο, ένα Χώρο Τέχνης και Ζωής. Χρειάστηκαν περίπου 15 χρόνια για να μεταμορφώσει το εγκαταλελειμμένο και μισογκρεμισμένο εργοστάσιο κονσερβοποιίας τομάτας «Ανθός», που έχει κηρυχθεί διατηρητέο, σε εντυπωσιακό πολιτιστικό συγκρότημα, με τη βοήθεια του αρχιτεκτονικού γραφείου των Μόρφως Παπανικολάου και Ρένας Σακελλαρίδου. Η ανάπλαση ξεκίνησε το 2002. Ο «Ανθός» μεταμορφώθηκε στο «Φουγάρο» και άνοιξε για το κοινό τον Οκτώβριο του 2012.

Απλώνεται σε πέντε στρέμματα και σε τρία κτιριακά συγκροτήματα. Διαθέτει σήμερα διάφορους χώρους για περιοδικές εκθέσεις, για εκδηλώσεις και δημιουργική απασχόληση, εργαστήρια που έχουν σχεδιαστεί με γνώμονα τις ανάγκες των παιδιών, παιδική βιβλιοθήκη, τρίγλωσση δανειστική βιβλιοθήκη ενηλίκων με χιλιάδες τίτλους βιβλίων και λευκωμάτων, εστιατόριο και καφέ - bistrot. Όλα αυτά απλώνονται γύρω από μια κεντρική υπαίθρια αυλή, η οποία μπορεί να φιλοξενήσει συναυλίες, εκθέσεις, κινηματογραφικές προβολές, μπαζάρ και φεστιβάλ. Και παντού βρίσκονται έργα τέχνης από τη συλλογή, που διαρκώς ανανεώνονται, αποτελώντας οργανικό μέρος του Κέντρου, υπηρετώντας το όραμά του να λειτουργεί ως ένα μεγάλο-ενιαίο έργο τέχνης.

Αποστολή αυτού του δραστήριου Κέντρου είναι να υπερασπίζεται και να προωθεί τις ανθρωπιστικές αξίες, την τέχνη και τη δημιουργική ζωή. Στόχος του είναι να αποτελέσει ένα δυναμικό πυρήνα δημιουργικής έκφρασης, χαράς και δραστηριοτήτων. Συνεργάζεται μάλιστα με ένα πλήθος τοπικών φορέων και ιδρυμάτων από την υπόλοιπη χώρα. Στα μελλοντικά σχέδια υπάρχουν ακόμη συνεργασίες με ελληνικά και ξένα ιδρύματα και μουσεία.

Ο ζωγράφος Μανώλης Χάρος είναι ο διευθυντής πολιτισμού του Φουγάρου τα τελευταία 2,5 χρόνια:«Το Φουγάρο έχει ενδιαφέρον να το δει κάποιος ως ένα Κέντρο της Περιφέρειας. Κάτι αντίστοιχο με αυτό που έκανε ο Αβέρωφ στο Μέτσοβο και προέκυψε το καλύτερο μουσείο για τον 19ο αιώνα, που υπάρχει στην Ελλάδα. Έχει μεγάλη σημασία που το Φουγάρο βρίσκεται στην Περιφέρεια, τόσο όσον αφορά στον τρόπο λειτουργίας του, αλλά και στην παραγωγή πραγμάτων. Γιατί το σημαντικό είναι να υπάρχει ένα αξιοθέατο σύγχρονης τέχνης στο Ναύπλιο. Γιατί ένα Σαββατοκύριακο στην πόλη μπορεί να συνοδευθεί και από μια επίσκεψη σε μια έκθεση σύγχρονης τέχνης. Είναι αξιοσημείωτο πώς δημιουργούνται πράγματα, προγράμματα και δράσεις και κυρίως πώς εξελίσσονται και αγκαλιάζονται από όλους. Το μέλλον έχει να κάνει με την επέκταση του Φουγάρου και τη δημιουργία των νέων χώρων, όπως το Αμφιθέατρο, η έκταση με τις πορτοκαλιές, το πάρκο με τα Παιχνίδια, τις Δράσεις και τα Εργαστήρια για παιδιά. Οι χώροι αυτοί θα φέρουν και νέες δράσεις για το Φουγάρο. Η βάση όλων των δράσεων είναι η μεγάλη συλλογή της Φλωρίκας Κυριακοπούλου».

Τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα & Οι Βιβλιοθήκες

Το Φουγάρο είναι όμως και ένα δραστήριο κέντρο δραστηριοτήτων και δημιουργικής μάθησης που αρθρώνεται γύρω από τη Βιβλιοθήκη, τη Νέα Βιβλιοθήκη και τα Εργαστήρια. Τα σχολικά προγράμματα απευθύνονται σε παιδιά κάθε ηλικίας από 4-18 ετών, ενώ υπάρχουν και δράσεις για βρέφη 2 μηνών! Τα προγράμματα για την πρωτοβάθμια και την δευτεροβάθμια εκπαίδευση δεν αφορούν μόνο σχολεία της Αργολίδας, αλλά και των γύρω νομών. Λειτουργούν καθημερινά και έχουν στόχο τη δημιουργική επαφή των παιδιών με τη φύση, την οικολογία, την τέχνη, το θέατρο, τη λογοτεχνία, την χειροτεχνία και τη ρομποτική.

Κάθε μέρα περνούν από το Φουγάρο, 2-3 σχολεία. Το τελευταίο τρίμηνο παρακολούθησαν τα προγράμματά του πάνω από 2.000 μαθητές. Τα εργαστήρια συνδέονται επίσης με τις εποχιακές γιορτές, τα ήθη και τα έθιμα, τις επετείους, την τοπική ιστορία και την αρχιτεκτονική. Πολλοί νέοι αλλά και άλλες ομάδες εργασίας επισκέπτονται τον χώρο, κυρίως το Σαββατοκύριακο για να συμμετάσχουν σε άλλα εκπαιδευτικά προγράμματα, που γίνονται σταθερά ή περιοδικά, καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Υπάρχουν επίσης απογευματινά εργαστήρια σε εβδομαδιαία βάση, που απευθύνονται σε νέους, ενήλικους και συνταξιούχους. Οκτώ εκπαιδευτικοί τρέχουν όλα αυτά τα προγράμματα, Τρίτη με Κυριακή. Δεν λείπουν και τα summer camps με θεματικές εβδομάδες.

Ειδοποιός διαφορά του Φουγάρου είναι η μεγάλη βιβλιοθήκη του, αλλά και η μοναδική παιδική βιβλιοθήκη (Νέα Βιβλιοθήκη) στον νομό: «Η βιβλιοθήκη ξεκίνησε με βιβλία που είχε στην κατοχή της η συλλέκτρια, πολύ πριν γίνει το Φουγάρο. Στη συνέχεια υπήρξαν πάρα πολλές δωρεές από την Αθήνα και από την γύρω περιοχή. Σήμερα υπάρχουν γύρω στους 30.000 τίτλους. Την επισκέπτονται άτομα από διαφορετικά μέρη. Παράλληλα ενισχύουμε με βιβλία και χορηγίες και άλλες βιβλιοθήκες σε σχολεία και φυλακές. Έχουμε μια πολύ καλή συνεργασία με το Κέντρο Νεοελληνικών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ από το 2010, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Έχει να κάνει με εκπαιδευτικά σεμινάρια» εξηγεί η Μαρία Κωνσταντοπούλου, βιβλιοθηκονόμος-παιδαγωγός και διευθύντρια εκπαίδευσης & δημιουργικής μάθησης του Φουγάρου.

Υπάρχουν όμως συνεργασίες και με άλλες βιβλιοθήκες. Τα προγράμματα ξεκίνησαν το 2009 για παιδιά προσχολικής ηλικίας και σταδιακά, μέσα από τη βιβλιοθήκη, δημιούργησαν και άλλα για όλες τις ηλικίες: «Εδώ και αρκετά χρόνια λειτουργούν πλέον συστηματικά για όλα τα παιδιά. Παλέψαμε πολύ για να επικοινωνήσουμε τις δράσεις μας στην τοπική κοινωνία, η οποία πλέον ανταποκρίνεται πολύ στις δράσεις που κάνουμε. Η συμμετοχή είναι πλέον μεγάλη. Κι εμείς με τη σειρά μας προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε ο,τι κάνουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Και παράλληλα διορθώνουμε και ανανεώνουμε τον προγραμματισμό μας. Έχουμε χαμηλές τιμές για τη συμμετοχή σ’ αυτά. Πολλά προσφέρονται δωρεάν» συμπληρώνει η Μαρία Κωνσταντοπούλου, που επιβλέπει το πιο δραστήριο, και επιδραστικό μπουκέτο δράσεων του Κέντρου. Έχουν μάλιστα εγκαινιάσει δύο δράσεις πρωτοποριακές στην Ελλάδα: το baby-yoga και την Μωρολέσχη, που εγκαινιάστηκε με μεγάλη επιτυχία το 2015 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα:

«Αυτό ξεκίνησε ως μια δράση που συνδύαζε τότε την προσωπική μου ζωή με το επάγγελμά μου. Γυρνώντας από την άδεια μητρότητας, όταν έκανα το πρώτο μου παιδί, άρχισα να κάνω πράγματα μαζί του, που θεώρησα ότι έπρεπε να τα μοιραστώ και με άλλες μητέρες που είχαν παιδιά σ’ αυτή την ηλικία. Και η Νέα Βιβλιοθήκη ήταν ο ιδανικός χώρος. Έτσι φτιάχτηκε η Μωρολέσχη. Συμμετείχαν ομάδες 10 ατόμων: η μαμά ή ο μπαμπάς μαζί με το μωρό τους. Ο κάθε γονιός δίνει το ερέθισμα στο μωρό του για να κάνει κάτι μέσα σε μια ομάδα που δρα με τον ίδιο τρόπο. Έτσι πέρα από την χαρά της συμμετοχής, το μωρό κοινωνικοποιείται. Η δομή αυτή περιέχει βιβλίΑ, τραγούδια, κινητικά παιχνίδια, αισθητηριακά ερεθίσματα και μια μικρή χειροτεχνία. Αυτή η καινοτόμα διαδικασία λειτούργησε πάρα πολύ καλά. Φτάσαμε να κάνουμε ολόκληρες γιορτές με μεγάλη απήχηση στο Ναύπλιο. Δόθηκε ένα σοβαρό κίνητρο σε κάποιους ανθρώπους».

Η συλλογή της Φλωρίκας Κυριακοπούλου - Η FKPCollection

Η Φλωρίκα Κυριακοπούλου ξεκίνησε τη συλλογή της το 1980. Σήμερα περιλαμβάνει 3000 έργα. Πρόκειται για έργα ζωγραφικής, γλυπτικής, μικτής τεχνικής, εγκαταστάσεις, φωτογραφίες και βίντεο από τις αρχές του εικοστού αιώνα μέχρι τις μέρες μας, τα οποία έχουν επιλεγεί, βάσει της προσωπικής της αισθητικής, αγάπης και προτίμησης. Στην πάροδο του χρόνου προστέθηκαν και άλλα 3.000 έργα ασιατικής και αφρικανικής τέχνης, tribal art, σύγχρονη χειροτεχνία, κεραμική, vintage έπιπλα και συλλεκτικά αντικείμενα. Η συλλογή συνεχίζει να εμπλουτίζεται με νέα έργα.

Αυτή την περίοδο, ολοκληρώνεται η καταγραφή και η τεκμηρίωση του περιεχομένου της, υπό τη διεύθυνση του Αλέξανδρου Στάνα. Σύντομα θα είναι στη διάθεση ερευνητών, επιμελητών και πολιτιστικών οργανισμών για εκθέσεις, δανεισμό και άλλες εκπαιδευτικές συνέργειες.

Η έκθεση Black & Blue

Η εικαστικός και συλλέκτρια χρησιμοποιεί έργα της συλλογής της ως πρώτη ύλη για εκθέσεις. Τα τελευταία επτά χρόνια, ο πολυχώρος φιλοξενεί κάποιες από αυτές. Στόχος το μοίρασμα των έργων με ένα ευρύτερο κοινό. Η έκθεση που «τρέχει» αυτή την περίοδο, έχει τίτλο «Black & Blue». Γι’ αυτήν, έχει επιλέξει έργα σύγχρονης τέχνης, ζωγραφική, σχέδια, χαρακτικά, γλυπτά, φωτογραφίες και κατασκευές 75 Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, που απλώνονται σε διάφορους χώρους του Κέντρου. Όπως είναι σαφές και από τον τίτλο της, πρωταγωνιστούν δύο χρώματα: το μαύρο και το μπλε. Είναι η πρώτη μεγάλη παρουσίαση της FKPCollection στο Ναύπλιο.

Ανάμεσά τους συναντούμε δημιουργίες των: Joseph Beys, Robert Mapplethorpe, Antoni Tapies, Lynda Benglis, Solveigh Kaehler, Στίβεν Αντωνάκου, Μωρίς Γκανής, Μιχάλη Κατζουράκη, Αλέξανδρου Ψυχούλη, Κώστα Βαρώτσου, Ευγενίας Αποστόλου, Μαρκ Χατζηπατέρα, Λήδας Παπακωνσταντίνου, Γιάννη Αδαμάκου, Μάκη Θεοφυλακτόπουλου και πολλών άλλων.

Η ίδια εξηγεί ποια ήταν η πρόθεσή της, η προσωπική ματιά της: «Ήθελα να δημιουργήσω ένα συναισθηματικό περιβάλλον με δύο χρώματα. Ένα χάρτη του ανθρωπίνου πνεύματος που περνά δια πυρός και σιδήρου. Ήθελα να αποδώσω το βάθος του αισθήματος, την ευθραυστότητα και τη δύναμη. Ξεχώρισα αγαπημένα έργα, ξεκρέμασα πίνακες από τον τοίχο και ανακάλυψα χαμένους θησαυρούς στις αποθήκες. Κοίταξα μεμονωμένα έργα και μετά τα συνδύασα. Άφησα τα έργα να μιλήσουν και να με οδηγήσουν σε επιλογές. Και μετά διέσπειρα τα έργα σε διαφορετικούς χώρους του Φουγάρου».

Ο εικαστικός διευθυντής του Φουγάρου, Αντώνης Κοντρογιάννης συμπληρώνει: «Η έκθεση έχει οργανωθεί με τη λογική του λογοτεχνικού cento, όπου αποσπάσματα από γνωστά έργα αξιοποιούνται για τη δημιουργία ενός νέου μεγαλύτερου έργου».

Την έκθεση συνοδεύουν και δύο εικαστικά εργαστήρια: «Το μπλε μονοπάτι» και «Μία μπλε ώρα μαζί!», ξεναγήσεις και δράσεις για σχολικές ομάδες και ενήλικους, καθώς και ομιλίες και εργαστήρια καλλιτεχνών, έργα των οποίων συμμετέχουν στην έκθεση.