Περιεχόμενο συνεργασίας

 Copernicus
Το "Περιεχόμενο συνεργατών" χρησιμοποιείται για να περιγράψει το επώνυμο περιεχόμενο που πληρώνεται και ελέγχεται από τον διαφημιζόμενο και όχι από τη συντακτική ομάδα του Euronews. Το περιεχόμενο αυτό παράγεται από εμπορικά τμήματα και δεν εμπλέκεται το συντακτικό προσωπικό ή οι δημοσιογράφοι ειδήσεων του Euronews.Ο συνεργάτης που χρηματοδοτεί, έχει τον έλεγχο των θεμάτων, του περιεχομένου και της τελικής έγκρισης σε συνεργασία με το εμπορικό τμήμα παραγωγής του Euronews.
Περιεχόμενο συνεργασίας
Το "Περιεχόμενο συνεργατών" χρησιμοποιείται για να περιγράψει το επώνυμο περιεχόμενο που πληρώνεται και ελέγχεται από τον διαφημιζόμενο και όχι από τη συντακτική ομάδα του Euronews. Το περιεχόμενο αυτό παράγεται από εμπορικά τμήματα και δεν εμπλέκεται το συντακτικό προσωπικό ή οι δημοσιογράφοι ειδήσεων του Euronews.Ο συνεργάτης που χρηματοδοτεί, έχει τον έλεγχο των θεμάτων, του περιεχομένου και της τελικής έγκρισης σε συνεργασία με το εμπορικό τμήμα παραγωγής του Euronews.
Copernicus

Πώς να αντιμετωπιστούν οι πλημμύρες στις μεγάλες πόλεις;

Πώς να αντιμετωπιστούν οι πλημμύρες στις μεγάλες πόλεις;
Πνευματικά Δικαιώματα  euronews

Οι κλιματικές μεταβολές οδηγούν σε ολοένα πιο απρόβλεπτα ακραία καιρικά φαινόμενα, και οι αλλαγές στις αστικές υποδομές αφήνουν τις πόλεις ανά τον κόσμο εκτεθειμένες στις πλημμύρες.

Τον περασμένο Νοέμβριο, λασπολισθήσεις σάρωσαν την Ευρωπαϊκή Πολιτιστική Πρωτεύουσα του 2019, την ιταλική πόλη Ματέρα, καθώς σφοδρές βροχοπτώσεις ενέσκηψαν στην περιφέρεια της Μπασιλικάτα. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχών, οι ζημιές στα σπίτια, στις επιχειρήσεις και στις υποδομές ξεπέρασαν τα οκτώ εκατομμύρια ευρώ. Ο τυφώνας Χαγκίμπις, ο ισχυρότερος που έπληξε την Ιαπωνία από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, προκάλεσε βλάβες στα δίκτυα ηλεκτροδότησης και πλημύρισε τις υποδομές στις πόλεις της χώρας. Τέτοια ακραία φαινόμενα έχουν αρχίσει να παρατηρούνται σε περιοχές λιγότερο συνηθισμένες σε πλημμύρες.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Αλλαγές στο πλημμυρικό καθεστώς – η περίπτωση της Ευρώπης

Στις ακραίες βροχοπτώσεις, το λιώσιμο του χιονιού, τα κύματα θυέλλης και την άνοδο της στάθμης των ωκεανών οφείλονται, κυρίως, οι υπερχειλίσεις ποταμών και οι παράκτιες πλημμύρες, που έχουν επιπτώσεις στη ζωή των πόλεων και της υπαίθρου. Οι πλημμυρικές τάσεις στην Ευρώπη μεταβάλλονται και θα συνεχίσουν να μεταβάλλονται, λέει ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος (ΕΕΑ), καθώς η άνοδος της θερμοκρασίας μπορεί να οδηγήσει σε πιο σφοδρές βροχοπτώσεις και μεγαλύτερες περιόδους ανομβρίας. Κατά τη διάρκεια του αιώνα, εκτιμάται ότι οι βροχές στα περισσότερα μέρη της Ευρώπης θα είναι έως και 35 τοις εκατό πιο έντονες τον χειμώνα, ενώ πιο ξηρά θα είναι τα καλοκαίρια στις περιοχές της νότιας και νοτιοδυτικής Ευρώπης.

Πηγή ΕΕΑ: Αλλαγές στα δεδομένα του Euro-Cordex από τα έτη 1971-2000 έως τα έτη 2017-2100 σύμφωνα με το σενάριο RCP8,5.

Οι υπερχειλίσεις ποταμών, που ήδη συγκαταλέγονται στα πιο ακραία κλιματικά φαινόμενα της Ευρώπης, μαρτυρούν τις προβλεπόμενες μεταβολές των βροχοπτώσεων, όπως δείχνει μια άλλη έκθεση του ΕΕΑ. Μελλοντικά, εκτιμάται ότι θα γίνει πιο συχνή η εμφάνιση του σπάνιου φαινομένου της υπερχείλισης ποταμών σε όλη την ήπειρο, εκτός από κάποιες βόρειες περιοχές, τη νότια Ισπανία και την Τουρκία.

Πλημμύρες και αστικές υποδομές: ένας κακός συνδυασμός

Επιπλέον, αύξηση στις πλημμύρες λόγω βροχοπτώσεων πιθανώς θα επιφέρει η άνοδος της θερμοκρασίας αλλά και οι πιο υγροί χειμώνες, με πιο συχνές βροχές και λιγότερες χιονοπτώσεις· σε κάποιες ευρωπαϊκές πόλεις, ο κίνδυνος πλημμύρας ίσως αυξηθεί σημαντικά. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, το 85 τοις εκατό των παρόχθιων πόλεων ίσως έρθει αντιμέτωπο με περισσότερες πλημμύρες κατά το δεύτερο μισό του αιώνα, σύμφωνα με μελέτη σε 571 ευρωπαϊκές πόλεις.

«Αν στο μέλλον οι εκπομπές μας αερίων θερμοκηπίου συνεχίσουν να αυξάνονται κατακόρυφα, οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις για τις υπερχειλίσεις ποταμών προμηνύουν επιδείνωση στη βόρεια και, κυρίως, στη βορειοδυτική Ευρώπη», λέει η δρ Σέλμα Γκερέιρο, ερευνήτρια υδρολογίας και κλιματικής αλλαγής στο πανεπιστήμιο του Νιούκαστλ και επικεφαλής της μελέτης. «Ωστόσο, με βάση το πιο απαισιόδοξο σενάριο, η αύξηση στις υπερχειλίσεις ποταμών θα πλήξει τις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις».

Η μελέτη επισημαίνει πως η δεκαετής αύξηση στη ροή των ποταμών σε πόλεις του Ην. Βασιλείου, του Βελγίου, της Ολλανδίας και της Σκανδιναβίας θα ανέλθει κατά 20 τοις εκατό και πλέον. Αν η ανοδική τάση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου συνεχιστεί με τους σημερινούς ρυθμούς, η αύξηση της ροής σε αρκετές πόλεις της Ευρώπης (στο Σαντιάγκο ντε Κομποστέλα της Ισπανίας, στο Κορκ της Ιρλανδίας ή στην Μπράγκα της Πορτογαλίας) ενδέχεται να ξεπεράσει το 80 τοις εκατό.

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Πηγή: Climate ADAPT / EEA

Οι πλημμύρες στις πόλεις δεν θα αυξηθούν μόνο λόγω των βροχών. Οι αστικές περιοχές χαμηλού υψομέτρου θα εκτίθενται ολοένα περισσότερο σε παράκτιες πλημμύρες, ως αποτέλεσμα της ανόδου της στάθμης των υδάτων και των κυμάτων θυέλλης. Σε πολλές παράκτιες περιοχές της Ευρώπης, οι πλημμύρες μπορεί να γίνουν δέκα φορές πιο συχνές κατά τη διάρκεια του αιώνα, λένε οι ειδικοί. Δίχως μέτρα προσαρμογής και σημαντική μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου, ο ετήσιος μέσος όρος ζημιών εξαιτίας παράκτιων πλημμυρών σε δεκαεπτά κύριες παράκτιες πόλεις της ΕΕ μπορεί να ανέλθει από ένα δισεκατομμύριο ευρώ το 2030 στα τριάντα ένα δισεκατομμύρια το 2100. Απουσία περαιτέρω μέτρων προσαρμογής, το πλήθος των πληγέντων θα αυξηθεί από τις 102.000, που είναι σήμερα, έως έναν αριθμό μεταξύ 530.000 και 740.000 μέχρι το 2050. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι οι παράκτιες πλημμύρες θα επιφέρουν ετήσιες ζημιές ύψους ενός τρισεκατομμυρίου ευρώ στην Ευρώπη, αν δεν υπάρξουν δράσεις προσαρμογής. Στην αύξηση των μέσων τιμών θερμοκρασίας θα οφείλονται οι αυξανόμενες ζημιές, και οι παράκτιες πλημμύρες θα γίνουν τέσσερις φορές πιο επιζήμιες από ό,τι οι υπερχειλίσεις ποταμών από το 2050 κι έπειτα, εξαιτίας της ταχείας ανόδου της στάθμης των ωκεανών.

Τα κλιματικά δεδομένα βοηθούν τις πόλεις να προσαρμοστούν

«Δίχως μέτρα προσαρμογής, αναμένουμε από τριπλάσια έως και εξαπλάσια αύξηση στην ευπάθεια και στις ζημιές λόγω υπερχείλισης ποταμών», λέει ο δρ Πίτερ Σάλαμον, ανώτερος ερευνητής στο Κοινό Κέντρο Ερευνών της ΕΕ. «Πρέπει να προσαρμοστούμε, ακόμα και για ένα αισιόδοξο σενάριο ανόδου της θερμοκρασίας κατά 1,5 °C, και αυτό είναι εφικτό. Όμως, θα χρειαστούμε ένα πακέτο μέτρων προσαρμογής».

Η πρόγνωση των μελλοντικών πλημμυρών παραμένει ουσιώδους σημασίας για την προσαρμογή των αστικών υποδομών, των οικονομιών και των ανθρώπων. Αλλά αυτό ενέχει προκλήσεις. «Οι καταιγίδες που προκαλούν πλημμύρες στις πόλεις είναι βραχύβιες, κι έτσι η πρόγνωσή τους καθίσταται δύσκολη», λέει ο καθηγητής Γκίντερ Μπλοσλ, διευθυντής στο Κέντρο Συστημάτων Υδάτινων Πόρων του Πολυτεχνείου της Βιέννης. «Γνωρίζουμε πως οι καταιγίδες αυτές κερδίζουν ήδη σε συχνότητα και σφοδρότητα», εξηγεί η δρ Γκερέιρο. «Πλέον υπάρχουν […] μοντέλα που αναπτύχθηκαν ειδικά για την προσομοίωση τέτοιων καταιγίδων, αλλά είναι πολύ νωρίς ακόμα για να ξέρουμε πόσο θα χειροτερέψει αυτός ο τύπος πλημμυρών», λέει η δρ Γκερέιρο. Διάφορα προγράμματα εξετάζουν διαφορετικούς παράγοντες πρόκλησης πλημμυρών, ώστε να βελτιωθούν τα διαθέσιμα δεδομένα και να ληφθούν υπόψη στα μέτρα προσαρμογής.

Η Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής του Κοπέρνικου, σε συνεργασία με άλλους φορείς, αναπτύσσει μια υπηρεσία που παρέχει πλήρεις εκθέσεις εκτίμησης κινδύνου πλημμύρας λόγω σφοδρών βροχοπτώσεων για αστικές περιοχές, εξετάζοντας συγκεκριμένα, «ενδεικτικά» περιστατικά βροχόπτωσης. «Οι χαρακτηριστικές κατακρημνίσεις αυτών των περιστατικών είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν στα μοντέλα επιπτώσεων, ώστε να υπολογιστούν το βάθος των υδάτων, οι πιθανές πλημμυρισμένες περιοχές, καθώς και οι ζημιές», λέει η δρ Πάολα Μερκολιάνο, ανώτερη ερευνήτρια στο Ευρω-Μεσογειακό Κέντρο για την Κλιματική Αλλαγή (ΕΜΚΚΑ). «Κατά τον ίδιο τρόπο μπορούν, δυνητικά, να εκτιμηθούν οι μελλοντικές μεταβολές στον κίνδυνο πλημμύρας λόγω βροχοπτώσεων σε αστικές περιοχές ως επακόλουθο των ανθρωπογενών κλιματικών αλλαγών».

Πόλεις όπως η Κοπεγχάγη, που είναι έκθετη σε στιγμιαίες πλημμύρες, έχουν δοκιμάσει πιλοτικά την υπηρεσία. Φορείς δημόσιας διοίκησης, τοπικές αρχές αλλά και ασφαλιστικές εταιρείες ή σχεδιαστές μοντέλων επιπτώσεων έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον να χρησιμοποιήσουν αυτά τα δεδομένα», λέει η δρ Μερκολιάνο. «Το ΕΜΚΚΑ ηγείται του προγράμματος της Υπηρεσίας Κλιματικής Αλλαγής του Κοπέρνικου, με στόχο να καταρτίσει έναν κατάλογο ακραίων περιστατικών κατακρημνίσεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, κάνοντας χρήση παλαιότερων δεδομένων και αντιστοιχίζοντας, όποτε είναι εφικτό, τα ακραία περιστατικά σε ζημιές».

Το Ρότερνταμ έχει ενσωματώσει μέτρα αντιπλημμυρικής προστασίας στις υποδομές του, καθώς οι αρχές στοχεύουν να θωρακίσουν κλιματικά την πόλη έως το 2025. Τα έργα ανθεκτικότητας κατά των πλημμυρών συμπεριλαμβάνουν τη διεύρυνση του εδάφους στον λιμένα, την επέκταση της παράκτιας προστασίας, τη δενδροφύτευση στις όχθες του ποταμού και στις στέγες, αλλά και τον σχεδιασμό αστικών ζωνών που θα αντεπεξέρχονται σε ενδεχόμενες πλημμύρες· δημιουργούνται υπόγειοι αποθηκευτικοί χώροι νερού και κανάλια νερού και βλάστησης που δεν εμποδίζουν τον φυσικό κύκλο του νερού ενώ προστατεύουν την αστική υποδομή. Το ολλανδικό λιμάνι έχει στόχο να συνδράμει άλλες ευάλωτες πόλεις διά της ζεύξης της κλιματικής τους προσαρμογής και της αστικής ανάπτυξης.

Φράγματα κυμάτων θυέλλης στο Ρότερνταμ

Το JPI, ένα υπερεθνικό ερευνητικό πρόγραμμα, συνεργάζεται με το Μπέρμινχαμ, τις Βρυξέλες και το Ρότερνταμ για την ανάπτυξη του FloodCitiSense, μιας υπηρεσίας έγκαιρης προειδοποίησης για αστικές πλημμύρες λόγω βροχών που χρησιμοποιεί πληθοπορισμό. Κάτοικοι των πόλεων θα συνεισφέρουν στην παρακολούθηση των βροχοπτώσεων και των πλημμυρών χρησιμοποιώντας αισθητήρες χαμηλού κόστους και ψηφιακά εργαλεία, ώστε να βοηθήσουν τις αρχές να ενισχύσουν την αντιπλημμυρική προσαρμογή και να μειώσουν τις φθορές.

Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Επίγνωσης Πλημμυρών, τμήμα της Υπηρεσίας Διαχείρισης Έκτακτων Περιστατικών του Κοπέρνικου, είναι το πρώτο σύστημα παρατήρησης και πρόγνωσης για υπερχειλίσεις ποταμών σε όλη την ήπειρο, που δίνει στις εθνικές αρχές τη δυνατότητα να προετοιμάζονται μέσω της παροχής συμπληρωματικών, μεσοπρόθεσμων (3-10 ημερών) προγνωστικών. «Πολλούς χρήστες δεν τους ενδιαφέρει τόσο να γνωρίζουν πότε θα φουσκώσει ένα ποτάμι, αλλά ζητούν να μάθουν ποιες θα είναι οι επιπτώσεις», λέει ο δρ Σάλαμον. «Δεν μένουμε στην υδρολογική μοντελοποίηση, αλλά αντιστοιχίζουμε καιρικά και υδρολογικά δεδομένα σε μοντέλα επιπτώσεων, στην προσπάθειά μας να προσφέρουμε ένα πεδίο δοκιμών για νέες ιδέες και τάσεις τις οποίες θα μπορούν να παρακολουθούν και να δοκιμάζουν οι εθνικές αρχές». Το 2018, επίσης, το Κοινό Κέντρο Ερευνών και το Ευρωπαϊκό Κέντρο Μεσοπρόθεσμων Μετεωρολογικών Προγνώσεων εγκαινίασαν ένα Διεθνές Σύστημα Επίγνωσης Πλημμυρών, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι εργασίες για τη σύσταση μιας υπηρεσίας διαρκούς και λεπτομερούς παρακολούθησης των πλημμυρών σε παγκόσμια κλίμακα, που θα αξιοποιεί τα δορυφορικά δεδομένα του Κοπέρνικου, εξηγεί ο δρ Σάλαμον.

Εκτός Ευρώπης, πόλεις όπως το Τόκιο χρησιμοποιούν επίσης τα δεδομένα της Υπηρεσίας για την Κλιματική Αλλαγή του Κοπέρνικου για τις ακραίες βροχοπτώσεις, την πλημμυρική συχνότητα και άλλους λόγους, για να αναβαθμίζουν τα αντιπλημμυρικά μέτρα προσαρμογής τους. Η πρωτεύουσα της Ιαπωνίας έχει ήδη επενδύσει δύο δισεκατομμύρια δολάρια στο μεγαλύτερο σύστημα πλημμυρικών εκτροπών του κόσμου, τον Υπόγειο Αγωγό Εξωτερικής Απορροής της Μητροπολιτικής Περιοχής, ο οποίος ανακατευθύνει την περίσσεια υδάτων από μικρούς ποταμούς εντός πόλης προς τον κύριο ποταμό Έντο, που μπορεί να αντέξει μεγαλύτερο όγκο νερού. Ωστόσο, παρότι οι κίνδυνοι πλημμυρών παρουσιάζονται αυξημένοι, τα στοιχεία για το κλίμα θα βοηθήσουν τις τοπικές αρχές στην προσαρμογή αστικών περιοχών μικρού και μεσαίου μεγέθους έναντι υψηλότερου κινδύνου πλημμύρας.

Πηγή: Υπηρεσία για την Κλιματική Αλλαγή του Κοπέρνικου, ακραία υδρολογικά περιστατικά στη μεγαλούπολη του Τόκιο

Στην περίπτωση των παράκτιων πλημμυρών, η Υπηρεσία για την Κλιματική Αλλαγή του Κοπέρνικου θα παρέχει στο εγγύς μέλλον κλιματικά δεδομένα υψηλής ποιότητας που θα αφορούν κύματα θυέλλης, παλίρροιες και τσουνάμι, καθώς και τις επιπτώσεις της ανόδου της στάθμης των ωκεανών σε όλα τα παράκτια ύδατα της Ευρώπης. Η ανάπτυξη δεδομένων στο πλαίσιο της υπηρεσίας για τα Κύματα Θυέλλης στην Ευρώπη συμπεριέλαβε τη συνεργασία με διάφορες πόλεις εκτεθειμένες σε πλημμύρες, όπως η Βενετία και η Κοπεγχάγη. «Συνεργαστήκαμε για τον σχεδιασμό δεικτών παράκτιων πλημμυρών που βοηθούν τους χρήστες στη διαχείριση του πλημμυρικού κινδύνου και στην προετοιμασία», λέει ο δρ Κουν Γιαν από το Ντελτάρες, ένα ολλανδικό ινστιτούτο ερευνών που συνεργάζεται με την Υπηρεσία για την Κλιματική Αλλαγή του Κοπέρνικου. Τα κλιματικά δεδομένα, που λαμβάνουν υπόψη τόσο ιστορικές καταγραφές όσο και προβλέψεις, εντέλει συμβάλλουν στην ανάπτυξη πλημμυρικών δεικτών. «Οι δείκτες αυτοί βοηθούν στην κατανόηση της συχνότητας και του μεγέθους των πλημμυρικών επιπτώσεων σε συγκεκριμένες περιοχές», λέει ο δρ Γιαν. «Αυτό βοηθά στον σχεδιασμό αντιπλημμυρικών δομών, στην ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης για πλημμύρες και στη βελτίωση της προετοιμασίας και της διαχείρισης των παράκτιων ζωνών υπό το καθεστώς της κλιματικής αλλαγής».

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ