Οι λόγοι που οδήγησαν στην πειθαρχία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ συντριπτική πλειοψηφία των Ελλήνων τήρησε τα περιοριστικά μέτρα κίνησης που έλαβε έγκαιρα η Κυβέρνηση, για την μείωση διασποράς του covid 19. Κοινός παρονομαστής της συμμόρφωσης και πειθαρχίας των Ελλήνων είναι η δομή της ελληνικής κοινωνίας και οικογένειας αναφέρει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια Αρετή Βεργούλη. Μας εξηγεί τους λόγους που οι Έλληνες ένας «εξωστρεφής», αλλά και «συναισθηματικός» λαός τήρησαν με «ευλάβεια» τα μέτρα περιορισμού.
Η απάντηση είναι εύκολο να δοθεί, αν αναλογιστούμε ότι η Ελλάδα είναι μια πατριαρχική κοινωνία, που πιστεύει στην ιεραρχία και στο σεβασμό προς το «μεγαλύτερο», αναφέρει η κ. Βεργούλη. Θεωρεί επίσης, μεγάλη την επιρροή που δεχόμαστε από άλλους ανθρώπους, έστω και αν δεν είναι παρόντες, μέσω των νοητικών μας αναπαραστάσεων γι' αυτούς ή των σχέσεων μας μαζί τους - πρόκειται για το φαινόμενο που είναι γνωστό ως συμβολική κοινωνική επιρροή. «Για να δούμε την επίδραση της συλλογικής εγγραφής, ας φέρουμε στο νου μας πως λειτουργούμε εμείς απέναντι στους ηλικιωμένους και πως λειτούργησαν οι γείτονες Γάλλοι πριν μερικά χρόνια (Αύγουστος 2003 απώλεια 15.000 ηλικιωμένων από καύσωνα)».
Σύμφωνα με την κ. Βεργούλη ο τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας, δηλαδή αν είναι ατομοκεντρική ή συλλογική κοινωνία, παίζει καθοριστικό ρόλο. Η τάση για συμμόρφωση είναι μικρότερη στις κουλτούρες που δίνουν έμφαση στην ατομικότητα παρά σε εκείνες που δίνουν έμφαση στο σύνολο. Στην Ελλάδα από τη γέννηση μας, εντασσόμαστε σε ισχυρές οικογενειακές ομάδες, τα γνωστά «σόγια», πολυάριθμες οικογένειες από θείες, θείους, ξαδέλφια, με ισχυρούς συναισθηματικούς δεσμούς.
Επιπλέον «το ποσοστό κοινωνικής συμμόρφωσης σε συνδυασμό με το μεγάλο ποσοστό επιδοκιμασίας που δόθηκε στην κυβέρνηση, ότι πήρε τα απαιτούμενα μέτρα την κατάλληλη στιγμή, μπορεί να ληφθεί και ως βελτίωση της εικόνας του κράτους απέναντι στον πολίτη που την τοποθετεί ξανά στον ρόλο του «καλοήθη γονιού», που έλεγε και ο John Bowlby και ως μια ακόμη αλληλεπίδραση ανάμεσα σε αρχετυπικές φιγούρες και εξουσία. Το Κράτος γονιός με τους πολίτες παιδιά».
Φιλόσοφοι, κοινωνιολόγοι ερευνητές όπως ο G.Gorer έκαναν λόγο για την επίδραση στην υιοθέτηση συμπεριφοράς, υποτακτικής ή επαναστατικής ανάλογα με τον τρόπο που κάποιος έχει μεγαλώσει. Σύμφωνα με την κ. Βεργούλη , «από το Κράτος, στη περίπτωση της πανδημίας, αποφασίσθηκε να υιοθετηθεί, προστακτική νόρμα, για το ποια συμπεριφορά είναι αποδεκτή και όχι περιγραφική νόρμα που υποδεικνύει τι κάνουν οι περισσότεροι άνθρωποι σε μια δεδομένη κατάσταση».
Άλλη μια τεχνική ενίσχυσης της ενδοτικότητας στα μέτρα, που φαίνεται ότι έχει εφαρμοστεί κατά τη διάρκεια της πανδημίας, «είναι εκείνη «του ποδιού στην πόρτα», όπου αρχικά οι περιορισμοί είναι μικροί και στη συνέχεια αυξάνονται, αυτό που εξαρχής επιθυμούσε η Πολιτεία και στην περίπτωση της Ελλάδας ήταν σωτήριο».
Επίσης, άλλος παράγοντας που εξηγεί το υψηλό ποσοστό, είναι «ο βαθμός ανοχής στην αβεβαιότητα, που φαίνεται ότι ως λαός το έχουμε σχετικά χαμηλά. H Ελλάδα ως έθνος, εμφανίζει αυξημένο άγχος απέναντι σε κάτι διφορούμενο και ως λαός πιο συναισθηματικός, έχουμε ανάγκη κανόνων και νόμων, που δύσκολα αποχωριζόμαστε έστω και αν είναι αναχρονιστικοί, γιατί δημιουργούν ασφάλεια. Έχοντας πολλές φορές ως λαός ξεγελαστεί από ψιλά γράμματα συμφωνιών, είμαστε συλλογικά επιφυλακτικοί, απέναντι σε κάτι που δεν είναι ξεκάθαρο».
Επομένως, καταλήγει η ψυχολόγος Αρετή Βεργούλη «η κοινωνική συμμόρφωση που δείξαμε, συνδέεται άρρηκτα με τις βαθιές συλλογικές εγγραφές που έχουμε ως λαός και που ως άλλο νόμισμα, ανάλογα με τη «τύχη» άλλοτε μας οδηγούν μπροστά και άλλοτε είμαστε δέσμιοι αυτών».
Οικονόμου: Έχει αναπτυχθεί μια συλλογική συνείδηση υπευθυνότητας
«Οι συμπολίτες μας στη συντριπτική πλειοψηφία τους τήρησαν τις οδηγίες. Ήταν ελάχιστες οι περιπτώσεις που χρειάστηκε να επέμβει η Αστυνομία. Είναι πολύ σημαντικό ότι έχει αναπτυχθεί μια συλλογική συνείδηση υπευθυνότητας και εμπιστοσύνης στην κυβέρνηση», τονίζει μιλώντας στο Αθηναϊκό - Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη, Λευτέρης Οικονόμου, εκφράζοντας την ικανοποίησή του για τη στάση των πολιτών που τήρησαν στην πλειονότητά τους τα μέτρα τα οποία λήφθηκαν για την αποφυγή εξάπλωσης του κορονοϊού, ειδικά στο διάστημα εορτασμού του Πάσχα.
«Και αυτό», προσθέτει ο κ.Οικονόμου, «αποτελεί την μεγαλύτερη παρακαταθήκη για την περαιτέρω πορεία, οδεύοντας προς μια σταδιακή, αλλά συντεταγμένη αποκλιμάκωση των μέτρων, σύμφωνα πάντα με τις προτάσεις της Ειδικής Επιστημονικής Επιτροπής που παρακολουθεί την καμπύλη διάδοσης του κορονοϊού".
Σημειώνεται, ότι τα μέτρα της ΕΛ.ΑΣ για την εορταστική περίοδο, που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη, επεκτάθηκαν και αυστηροποιήθηκαν, από το βράδυ του Μεγάλου Σαββάτου έως και απόψε, τα μεσάνυχτα της Δευτέρας προς την Τρίτη του Πάσχα.
Σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία της Αστυνομίας, ανήλθαν σε 137, συνολικά, οι παραβάσεις για μετακινήσεις εκτός περιφερειακής ενότητας τόπου κατοικίας από το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου έως χθες, Κυριακή του Πάσχα, στις 15:00. Ειδικότερα, το Μεγάλο Σάββατο σημειώθηκαν 85 παραβάσεις και χθες, από τις 06:00 έως τις 15:00, 52.
Οι περισσότερες παραβάσεις βεβαιώθηκαν στην Αττική, 71 συνολικά. Για τις συγκεκριμένες παραβάσεις επιβλήθηκαν αντίστοιχα πρόστιμα 300 ευρώ, ενώ σε 90 περιπτώσεις αφαιρέθηκαν επιπλέον και τα στοιχεία κυκλοφορίας των αυτοκινήτων για 60 ημέρες.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα, βεβαιώθηκαν συνολικά 981 άσκοπες μετακινήσεις. Συγκεκριμένα, το Μεγάλο Σάββατο καταγράφηκαν 930 παραβάσεις και 51 χθες, από τις 09:00 έως τις 15:00. Στους παραβάτες επιβλήθηκε πρόστιμο 150 ευρώ. «Πρωταθλήτρια» και εδώ η Αττική με συνολικά 370 άσκοπες μετακινήσεις.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα, όσον αφορά τις συλλήψεις για λειτουργία καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος, εμπορικά και άλλων κατηγοριών, ανήλθαν σε 7, ενώ βεβαιώθηκαν 4 παραβάσεις. Το πρόστιμο που επιβάλλεται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι 5.000 ευρώ.