«Ο κίνδυνος παραμένει υψηλός και έχουμε μεγάλο δρόμο μπροστά μας», σημείωσε ο επικεφαλής του ΠΟΥ, ανοίγοντας τις εργασίες της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑνεξάρτητη αξιολόγηση της διαχείρισης της υγειονομικής κρίσης από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας προανήγγειλε ο επικεφαλής του Τέντρος Αντανόμ Γκεμπρεγιεσούς «το συντομότερο κατάλληλο διάστημα» με διαφάνεια και λογοδοσία.
«Όλοι έχουμε να διδαχτούμε κάτι από την πανδημία. Κάθε χώρα και κάθε οργανισμός θα πρέπει να εξετάσει τη διαχείριση της κρίσης που έκανε και να διδαχτεί από αυτήν την εμπειρία. Ο ΠΟΥ υπόσχεται διαφάνεια, λογοδοσία και συνεχή βελτίωση», είπε ο γενικός διευθυντής του ΠΟΥ κατά την έναρξη των εργασιών της Παγκόσμιας Συνέλευσης Υγείας, της ετήσιας συνέλευσης των 194 χωρών του ΠΟΥ, η οποία εξαιτίας της πανδημίας θα πραγματοποιηθεί για πρώτη φορά στην ιστορία του Οργανισμού με τηλεδιάσκεψη και αντί των τριών εβδομάδων που είναι η συνήθης διάρκειά της θα περιοριστεί σε μόλις δύο ημέρες.
Ο Τέντρος ευχαρίστησε τους συμμετέχοντες για την «ισχυρή τους στήριξη προς τον ΠΟΥ αυτή την κρίσιμη περίοδο» και τόνισε ότι η επανεξέταση των χειρισμών του Οργανισμού θα πρέπει να περιλαμβάνει ευθύνη από «όλους τους εμπλεκόμενους, καλή τη πίστει». «Ο κίνδυνος παραμένει υψηλός και έχουμε μεγάλο δρόμο μπροστά μας», σημείωσε.
Στο μάτι του κυκλώνα των επικρίσεων
Ο πρώτος Αφρικανός που τίθεται επικεφαλής του ΠΟΥ αντιμετωπίζει τη μεγάλη πρόκληση να συντονίσει την αντίδραση του Οργανισμού απέναντι στην πανδημία που, εκτός όλων των άλλων, έχει περιπλέξει τις σινοαμερικανικές σχέσεις. Ο Αιθίοπας πρώην υπουργός Υγείας και πρώην υπουργός Εξωτερικών βρίσκεται στο επίκεντρο της παγκόσμιας προσπάθειας καταπολέμησης της COVID-19 από την οποία έχουν ήδη πεθάνει πάνω από 300.000 άνθρωποι, ενώ σχεδόν πέντε εκατομμύρια είναι τα επιβεβαιωμένα κρούσματα σε παγκόσμιο επίπεδο.
Την περασμένη εβδομάδα ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ απείλησε να διακόψει τις διπλωματικές σχέσεις με την Κίνα, απ΄όπου ξεκίνησε ο ιός στα τέλη του 2019, με αφορμή τον ρόλο της στην εξάπλωση της COVID-19 και έχει επανειλημμένως κατηγορήσει το Πεκίνο ότι ο ιός προήλθε από κινεζικό εργαστήριο - κατηγορίες που δεν στηρίζονται σε κανένα δημοσιευθέν επιστημονικό συμπέρασμα και, αντίθετα, διαψεύδονται από τις μέχρι στιγμής δημοσιευθείσες έρευνες.
Η Κίνα, από την πλευρά της, τάσσεται υπέρ μιας συλλογικής εξέτασης της διεθνούς απάντησης στην πανδημία υπό τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αφού τεθεί υπό έλεγχο η κατάσταση, όπως δήλωσε ο Σι Τζινπίνγκ.
Μιλώντας μέσω τηλεδιάσκεψης στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας, ο Κινέζος πρόεδρος είπε ότι η χώρα του υπήρξε ανοιχτή και ειλικρινής ως προς την πανδημία και θα υποστηρίξει την διενέργεια έρευνας με τρόπο αντικειμενικό και αμερόληπτο. Ο Σι υποσχέθηκε επίσης δύο δισεκατομμύρια δολάρια μέσα σε μια διετία για να συμβάλλει έτσι στην αντιμετώπιση της COVID-19 και είπε ότι τα όποια εμβόλια παρασκευαστούν από την Κίνα θα διατεθούν για το κοινό όφελος.
Όμως, εκτός της Κίνας, ο Αμερικανός πρόεδρος έχει βάλει στο στόχαστρο τον ΠΟΥ και τον ίδιο τον Γκεμπρεγεσούς, κατηγορώντας τους για πολύ στενούς δεσμούς με την Κίνα και για κακοδιαχείριση της υγειονομικής κρίσης. Τον περασμένο μήνα μάλιστα ανακοίνωσε ότι η Ουάσινγκτον, που συνεισφέρει περισσότερο στην υπηρεσία αυτήν των Ηνωμένων Εθνών, θα διακόψει την χρηματοδότηση.
Η πανδημία, σε συνδυασμό με την απειλή διακοπής της αμερικανικής χρηματοδότησης, συνιστά σαφώς την μεγαλύτερη μέχρι σήμερα πρόκληση στην τριετή θητεία του γενικού διευθυντή του ΠΟΥ. Αλλά ο 55χρονος Τέντρος, ειδικός στην ελονοσία με πτυχία από την Βρετανία στην Δημόσια Υγεία και στην Ανοσολογία, και το πρώτο εκλεγμένο πρόσωπο στην ιστορία του ΠΟΥ, θα πρέπει να έχει την νομιμότητα και την ισχυρή στήριξη για να ξεπεράσει αυτή την δύσκολη κατάσταση.
Φημίζεται για την φιλική του προσέγγιση και για την τάση του να αποκαλεί τους πάντες, από τους συναδέλφους του ως τους παγκόσμιους ηγέτες, «αδελφέ» ή «αδελφή», γεγονός που τον κάνει να ξεχωρίζει από την προκάτοχό του, την διάσημη για το ψυχρό της ύφος Κινέζα Μάργκαρετ Τσαν.
Εξάλλου, οι χειρισμοί του της κρίσης έχουν αποσπάσει παγκόσμιους επαίνους. «Ο Τέντρος είναι ο καλύτερος γενικός διευθυντής με τον οποίον έχω συνεργαστεί, ίσως μετά την Γκρο Χάρλεμ Μπρούντλαντ», λέει ο γνωστός Αμερικανός επιδημιολόγος Λάρι Μπρίλιαντ στο Γαλλικό Πρακτορείο, αναφερόμενος στην πρώην πρωθυπουργό της Νορβηγίας, η οποία διετέλεσε επικεφαλής του ΠΟΥ από το 1998 ως το 2003. «Είναι υπερβολικά έξυπνος, ανοιχτός, ειλικρινής και βασίζεται στην επιστήμη», τονίζει ο ίδιος.
«Πολιτικοποιώντας» την πανδημία
Παρότι σχεδόν πάντα έχει ένα μειδίαμα, ο Τέντρος έχει φανερώσει και μια εκρηκτική πλευρά του. Έπειτα από ένα σφυροκόπημα επικρίσεων από τον Τραμπ τον περασμένο μήνα, ο Τέντρος προειδοποίησε ότι «αν δεν θέλετε πολλές περισσότερες σακούλες πτωμάτων, τότε να αποφεύγετε την πολιτικοποίηση» της πανδημίας.
Κατά την τηλεδιάσκεψη της 8ης Απριλίου, ο επικεφαλής του ΠΟΥ αποκάλυψε επίσης ότι επί μήνες αντιμετωπίζει μια εκστρατεία λάσπης εναντίον του, που περιλαμβάνει ρατσιστικά σχόλια και απειλές κατά της ζωής του. «Δεν δίνω δεκάρα (...) είμαι περήφανος που είμαι μαύρος ή περήφανος που είμαι νέγρος», σχολίασε.
Ο Τέντρος έχει επίσης δεχτεί έντονες πιέσεις σχετικά με την Ταϊβάν, η οποία έπειτα από την επιθυμία της Κίνας αποκλείστηκε από τον ΠΟΥ και από άλλους διεθνείς οργανισμούς, εν μέσω αυξανόμενων εκκλήσεων να της δοθεί πρόσβαση στην Παγκόσμια Συνέλευση Υγείας. Η Ταϊβάν, όπως και ο Τραμπ, έχει ασκήσει έντονη κριτική εις βάρος του ΠΟΥ και του επικεφαλής του, κατηγορώντας τους ότι πολύ εύκολα πιστεύουν το Πεκίνο και εξαίρουν τους χειρισμούς της Κίνας στην επιδημία.
Ταυτόχρονα, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μαίνεται μια μάχη ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα: σε όσους είναι υπέρ του Τέντρος και σε εκείνους που είναι κατά. Ο ίδιος ο επικεφαλής του ΠΟΥ συμμετέχει σε αυτή τη διαδικασία αναπαράγοντας στο Twitter μηνύματα υποστήριξης από πολλούς αφρικανούς ηγέτες, από άλλα πολιτικά πρόσωπα και από επιστήμονες.
«Ακλόνητος, θαρραλέος»
«Γνωρίζω τον δρα Τέντρος 27 χρόνια (...) Είναι ένας άνθρωπος με αρχές και η ήρεμη αλλά σταθερή, θαρραλέα ηγεσία του στη διάρκεια αυτής της φρικτής πανδημίας της COVID-19 είναι αυτό ακριβώς που έχει τώρα ανάγκη ο κόσμος», έγραψε στο Twitter η καθηγήτρια στο University of London Λόρα Χάμοντ.
Ο Αιθίοπας αξιωματούχος διαθέτει επίσης διπλωματικές ικανότητες. Στη διάρκεια της αρχαιρεσίας του 2017 είχε υπενθυμίσει την πρωτοβουλία του από την θέση του υπουργού Υγείας να επεκτείνει την βασική υγειονομική φροντίδα, κατασκευάζοντας χιλιάδες κλινικές και ενισχύοντας τις υγειονομικές υπηρεσίες της κοινότητας, ενώ δεσμεύτηκε να κάνει ανάλογες κινήσεις και στον ΠΟΥ, δίνοντας έμφαση στην παγκόσμια υγειονομική φροντίδα.
Όταν ανέλαβε επικεφαλής του ΠΟΥ, ο οργανισμός βρισκόταν στη διαδικασία ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων, έπειτα από την αρχική κακοδιαχείριση της κρίσης του Έμπολα στη δυτική Αφρική από την οποία πέθαναν περισσότεροι από 11.300 άνθρωποι μεταξύ 2013 και 2016.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΛίγους μόλις μήνες μετά την ανάληψη των καθηκόντων του προκάλεσε σκάνδαλο, διορίζοντας τον τότε πρόεδρο της Ζιμπάμπουε Ρόμπερτ Μουγκάμπε πρέσβη καλής θελήσεως του ΠΟΥ. Ο Τέντρος αναγκάστηκε να ανακαλέσει την απόφασή του, όμως αυτή η γκάφα του έχει ξεχαστεί, καθώς ο ΠΟΥ υπό τον Τέντρος έχει αυξήσει την ικανότητα απάντησής του σε επείγουσες καταστάσεις και έχει αντιμετωπίσει επιτυχώς τις δύο νέες επιδημίες του Έμπολα στην ΛΔ Κονγκό.