Το Νόμπελ Ιατρικής σε τρεις επιστήμονες που ανακάλυψαν τον ιό της ηπατίτιδας C

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Σε τρεις επιστήμονες που ανακάλυψαν τον ιό της ηπατίτιδας C απονεμήθηκε το Νόμπελ Ιατρικής 2020.

Οι νικητές είναι ο Βρετανός Μάικλ Χότον και οι Αμερικανοί Χάρβεϊ Άλτερ και Τσαρλς Ράις, με την επιτροπή των βραβείων Νόμπελ να τονίζει πως οι ανακαλύψεις τους έσωσαν εκατομμύρια ζωές.

Ο εν λόγω ιός αποτελεί κοινό αίτιο καρκίνου στο πάγκρεας και σημαντικό λόγο για μεταμοσχεύσεις ήπατος. Όπως ανακοινώθηκε για τον καθένα ξεχωριστά, οι μελέτες του Χάρβεϊ Άλτερ έδειξαν πως ένας άγνωστος ιός αποτελούσε κοινό αίτιο χρόνιας ηπατίτιδας, ενώ ο Τσαρλς Ράις έδωσε τα τελικά στοιχεία που έδειχναν πως από μόνος του ο ιός της ηπατίτιδας C μπορούσε να προκαλέσει ηπατίτιδα. Ο Μάικλ Χότον χρησιμοποίησε μια νέα στρατηγική για την απομόνωση του γονιδιώματος του νέου ιού, ο οποίος έλαβε το όνομα του ιού της ηπατίτιδας C.

Οι τρεις επιστήμονες, όπως ανακοινώθηκε, «συνέβαλαν αποφασιστικά στη μάχη κατά της ηπατίτιδας που μεταδίδεται από το αίμα, ενός σημαντικού προβλήματος υγείας που προκαλεί κίρρωση και καρκίνο του ήπατος σε ανθρώπους ανά τον κόσμο»

Τη δεκαετία του 1960 υπήρχε έντονη ανησυχία πως οι μεταγγίσεις αίματος μπορεί να μετέδιδαν χρόνια ηπατίτιδα μέσω μιας άγνωστης, μυστηριώδους νόσου- σε βαθμό που τότε η μετάγγιση αίματος αποτελούσε ένα είδος «Ρώσικης Ρουλέτας». Πλέον ειδικά, εξαιρετικά ευαίσθητα τεστ αίματος σημαίνουν πως σε πολλά μέρη του κόσμου αυτός ο κίνδυνος έχει αντιμετωπιστεί επιτυχώς, ενώ έχουν αναπτυχθεί επίσης αποτελεσματικά φάρμακα.

Η ηπατίτιδα προκαλείται κυρίως από ιικές μολύνσεις, αν και η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, τοξίνες από το περιβάλλον και αυτοάνοσα είναι επίσης σημαντικά αίτια. Τη δεκαετία του 1940 διαπιστώθηκε πως υπήρχαν δύο κύρια ήδη μολυσματικής ηπατίτιδας. Η πρώτη, ηπατίτιδα Α, μεταδίδεται μέσω μολυσμένου νερού ή τροφίμων και γενικά δεν αφήνει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στον ασθενή. Το δεύτερο είδος μεταδίδεται μέσω αίματος και σωματικών υγρών και αποτελεί πολύ σοβαρότερη απειλή, που μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια προβλήματα, με ανάπτυξη κίρρωσης και καρκίνου του ήπατος. Αυτή η μορφή ηπατίτιτδας είναι ιδιαίτερα ύπουλη, καθώς άτομα που είναι κατά τα άλλα υγιή μπορεί να είναι μολυσμένα για πολλά χρόνια πριν εκδηλωθούν σοβαρά προβλήματα. Η ηπατίτιδα που μεταδίδεται με το αίμα έχει υψηλά επίπεδα θνησιμότητας και προκαλεί πάνω από ένα εκατομμύριο θανάτους ετησίως σε όλο τον κόσμο.

Τη δεκαετία του 1960 ο Μπάρουχ Μπλούμπεργκ διαπίστωσε πως μία μορφή ηπατίτιδας που μεταδίδεται από το αίμα προκαλείται από έναν ιό που έγινε γνωστός ως ο ιός της ηπατίτιδας Β, και η ανακάλυψη αυτή οδήγησε στην ανάπτυξη διαγνωστικών τεστ και ενός εμβολίου. Ο Μπλούμπεργκ κέρδισε το Νόμπελ Ιατρικής το 1976.

Ο Άλτερ εκέινη την περίοδο μελετούσε στα US National Institutes of Health την εμφάνιση ηπατίτιδας σε ασθενείς που είχαν λάβει μεταγγίσεις αίματος. Αν και τα τεστ για τον ιό ηπατίτιδας Β είχαν μειώσει τις περιπτώσεις ηπατίτιδας που μεταδιδόταν μέσω μετάγγισης, ο Άλτερ και συνάδελφοί του προβληματίζονταν επειδή σημειώνονταν ακόμα πολλές. Τεστ για την ηπατίτιδα Α αναπτύχθηκαν επίσης εκείνη την περίοδο, και διαπιστώθηκε πως η ηπατίτιδα Α δεν ήταν η αιτία. Εν τέλει ο Άλτερ και συνεργάτες του έδειξαν πως υπήρχε μια νέα μορφή χρόνιας ηπατίτιδας την οποία προκαλούσε ιός. Η μυστηριώδης αυτή ασθένεια ονομάστηκε «non-A, non-B» ηπατίτιδα.

Ο Μάικλ Χότον, που εργαζόταν για τη φαρμακευτική Chiron, ανέλαβε να απομονώσει τη γενετική αλληλουχία του ιού που την προκαλούσε και διέφευγε του εντοπισμού. Το αποτέλεσμα ήταν ο εντοπισμός ενός ιού που ανήκει στην οικογένεια Flavivirus, και ονομάστηκε ιός της ηπατίτιδας C. Η παρουσία αντισωμάτων σε ασθενείς με χρόνια ηπατίτιδα έδειχνε πως ο ιός ήταν πιθανότατα η αιτία. Η εξέλιξη αυτή ήταν αποφασιστικής σημασίας, μα έλειπε ακόμα ένα κομμάτι: Να επιβεβαιωθεί πως αυτός προκαλούσε την ηπατίτιδα- και αυτό το έκανε ο Τσαρλς Ράις, ερευνητής του Washington University in St. Louis, παρέχοντας τις τελικές αποδείξεις που χρειάζονταν για να επιβεβαιωθεί πέρα από κάθε αμφιβολία πως επρόκειτο για τον ιό που προκαλούσε τις ανεξήγητες περιπτώσεις ηπατίτιδας που είχε προκληθεί από μετάγγιση αίματος.

Όπως τόνισε η επιτροπή των βραβείων Νόμπελ, για πρώτη φορά η ασθένεια μπορεί πλέον να θεραπευτεί, αυξάνοντας τις ελπίδες πως ο ιός της ηπατίτιδας C μπορεί να εξαφανιστεί από τον παγκόσμιο πληθυσμό- ένας στόχος για την επίτευξη του οποίου απαιτούνται διεθνείς προσπάθειες όσον αφορά στις εξετάσεις αίματος και στην ανάπτυξη και διάθεση των κατάλληλων φαρμάκων ανά τον πλανήτη.