Είχε μεταφερθεί στη Σικελία από τον Βρετανό Ρόμπερτ Φάγκαν
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕπιστρέφει στην Ελλάδα το τμήμα του Παρθενώνα, που βρίσκεται στο Μουσείο Antonino Salinas του Παλέρμο.
Θα εκτεθεί στο Μουσείο της Ακρόπολης για διάστημα, καταρχάς, οκτώ ετών.
Παράλληλα, έχει ξεκινήσει από την περιφερειακή κυβέρνηση της Σικελίας προς το ιταλικό υπουργείο Πολιτισμού, ώστε αυτό να παραμείνει σε μόνιμη βάση ('sine die') στο Μουσείο Ακρόπολης.
Πρόκειται για απόσπασμα του λίθου VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα, όπου απεικονίζονται οι θεοί του Ολύμπου καθιστοί, παρακολουθώντας την παράδοση του πέπλου στην Αθηνά, την Πολιούχο θεά της Αθήνας.
Απεικονίζει τα κάτω άκρα της Θεάς Αρτέμιδας, μεταξύ άλλων Θεάς του κυνηγιού, η οποία ατενίζει προς την πομπή των Παναθηναίων, που προσέρχεται προς τον μεγάλο ναό.
Το θρύσμα μεταφέρθηκε στη Σικελία από το Βρετανό πρόξενο Ρόμπερτ Φάγκαν, που είναι άγνωστο πώς το απέκτησε. Μετά το θάνατο του Φάγκαν, το 1820, η σύζυγός του το πούλησε στο Βασιλικό Πανεπιστήμιο του Παλέρμο, το οποίο στη συνέχεια εξελίχθηκε στο Μουσείο Antonino Salinas.
Η συμφωνία υπεγράφη μεταξύ του Περιφερειακού Αρχαιολογικού Μουσείου A. Salinas του Παλέρμο και του Μουσείου Ακρόπολης Αθηνών, σύμφωνα με το άρθρο 67 του Κώδικά μας περί Πολιτιστικής Κληρονομιάς, που προβλέπει την πολυετή μεταφορά και ανταλλαγή αρχαιολογικών ευρημάτων. Προβλέπει ότι για μια περίοδο 4 ετών, με δυνατότητα ανανέωσης άλλων 4 ετών, το Salinas μεταφέρει στο Μουσείο της Ακρόπολης στην Αθήνα το θραύσμα του Παρθενώνα.
Σε αντάλλαγμα, δύο πολύ σημαντικά αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου της Ακρόπολης θα φτάσουν στο Παλέρμο, το καθένα για μια περίοδο τεσσάρων ετών: πρόκειται για ένα σημαντικό ακέφαλο άγαλμα της Αθηνάς που χρονολογείται περί τα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. και έναν γεωμετρικού αμφορέα του πρώτου μισού του 8ου αιώνα π.Χ.
Η συμφωνία προβλέπει, επίσης, τη διοργάνωση κοινών πρωτοβουλιών που θα υλοποιηθούν με σύμπραξη των δύο μουσείων σε θέματα πολιτιστικού ενδιαφέροντος διεθνούς εμβέλειας.
Η συμφωνία συνιστά επισφράγιση της μεσογειακής κοινότητας, η οποία, έχοντας τις καταβολές της στην εποχή της κλασικής Ελλάδας με τις αποικίες της στη νότια Ιταλία και τη Σικελία, υποδηλώνει ακόμη και σήμερα τους στενούς πολιτιστικούς δεσμούς μεταξύ Ιταλίας και Ελληνικής Δημοκρατίας. Μια συμφωνία, η οποία έρχεται μετά το τέλος του έτους κατά το οποίο εορτάστηκε η επέτειος της έναρξης του αγώνα για την ανεξαρτησία της Ελλάδας και λίγο περισσότερο από τρεις μήνες μετά την Απόφαση της 29ης Σεπτεμβρίου 2021, με την οποία η Διακυβερνητική Επιτροπή της UNESCO για την Προώθηση της Επιστροφής της Πολιτιστικής Κληρονομιάς στις Χώρες προέλευσής τους (ICPRCP) κάλεσε «το Ηνωμένο Βασίλειο να επανεξετάσει τη θέση του και να προχωρήσει σε διάλογο καλή τη πίστη με την Ελλάδα» η οποία από το 1984 έχει ζητήσει την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα, τα οποία βρίσκονται ακόμη στην Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.
Ο Γενικός Διευθυντής του Μουσείου Ακρόπολης Καθηγητής Νίκος Σταμπολίδης δήλωσε τα εξής:
«Η αρχή ξεκίνησε πριν λίγες μέρες από εκεί που όφειλε να ξεκινήσει. Από την απόδοση στο Μουσείο της Ακρόπολης των δέκα παρθενώνειων θραυσμάτων που φυλάσσονταν στην κιβωτό του Πολιτισμού μας, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Αυτά τα 10 παρθενώνεια θραύσματα από την ίδια τη χώρα μας στο Μουσείο Ακρόπολης αποτελούν παράδειγμα συνάρθρωσης και άλλων θραυσμάτων και λίθων, που έχουν κατά καιρούς διασπαρεί και σε άλλες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες και μουσεία. Το θραύσμα του μουσείου Salinas είναι ένα από τα αρχαιότερα απομακρυσμένα κομμάτια των γλυπτών του Παρθενώνα, τόσο παλιά όσο σχεδόν και αυτά που έφερε στη γηραιά Αλβιόνα ο Έλγιν στις αρχές του 19ου αι., αφού είναι γνωστό ότι το θραύσμα έφτασε στο βασιλικό Μουσείο του Πανεπιστημίου του Παλέρμο μεταξύ του 1818 και 1820 και υπήρχε στη συλλογή Fagan πολύ πιο πριν. Κατά τη γνώμη μου σημαντικός είναι ο τρόπος που οι αρχές της Σικελίας χειρίστηκαν την κατάθεση («deposito») του θραύσματος στο Μουσείο Ακρόπολης και την κίνηση της διαδικασίας με το Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας για την μόνιμη παραμονή του στην Αθήνα».
Από την πλευρά της, η Διευθύντρια του Μουσείου Antonino Salinas, Caterina Greco έκανε την ακόλουθη δήλωση:
«Θα ήθελα να εκφράσω τη μέγιστη ικανοποίησή μου για την επίτευξη ενός στόχου που είχα θέσει κατά την άφιξή μου στο Μουσείο Salinas πριν από δύο χρόνια. Η επιστροφή στην Αθήνα του θραύσματος της ζωφόρου του Παρθενώνα, του οποίου την αττική καταγωγή αναγνώρισε μόλις το 1893 ο Walter Amelung και το οποίο εσφαλμένα συγχεόταν μεταξύ των μαρμάρων που ανακάλυψε ο Fagan κατά τις ανασκαφές του στο Tindari το 1808, σημαίνει όχι μόνο επιστροφή στην Ελλάδα ενός κομματιού από τα πιο επιφανή της αρχαιολογικής της ιστορίας, αλλά και νέο φως στην περίπλοκη και συναρπαστική ιστορία του συλλεκτισμού του 19ου αιώνα που διακρίνει τα παλαιότερα των μουσείων μας και του οποίου η μαρτυρία της παρουσίας στο Παλέρμο της «πλάκας Fagan» αντιπροσωπεύει ένα από τα πλέον ενδιαφέροντα επεισόδια».