Ο νόμος πέρασε από την τουρκική Βουλή με τους ψήφους του κυβερνητικού συνασπισμού, όμως αναλυτές ανησυχούν ότι θα αποτελέσει όπλο στη φαρέτρα του Ερντογάν εν όψει των εκλογών του 2023.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Έχετε μία ελευθερία κι αυτή είναι το τηλέφωνο στην τσέπη σας. Υπάρχει το Instagram, το YouTube, το Facebook. Εκεί επικοινωνείτε. Αν αυτό το νομοσχέδιο υπερψηφιστεί, φίλοι μου, μπορείτε να σπάσετε το κινητό σας και να το πετάξετε. Διότι, νεαροί μου φίλοι, δεν θα χρειάζεται να το χρησιμοποιείτε πια».
Με τα λόγια αυτά από το βήμα του τουρκικού κοινοβουλίου, ο Μπουράκ Ερμπάι έβγαλε αιφνιδιαστικά ένα σφυρί και ενώπιον της ολομέλειας κατέστρεψε τη συσκευή του.
Ο βουλευτής του αντιπολιτευόμενου Λαϊκού Ρεπουμπλικανικού Κόμματος με μια εντυπωσιακή κίνηση είπε αυτό που αναλυτές και διεθνείς θεσμοί φοβούνται για τον τουρκικό νόμο περί παραπληροφόρησης, ο οποίος πέρασε με τις ψήφους των κομμάτων Ερντογάν και Μπαχτσελί.
Οι διατάξεις του προβλέπουν μέχρι και τριετή φυλάκιση τόσο για δημοσιογράφους όσο και για απλούς χρήστες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να τονίζει πως η κριτική και οι διαφορετικές απόψεις δεν μπορούν να μετατρέπονται σε ποινικό αδίκημα.
«Φοβόμαστε ότι ο νόμος αυτός θα περιορίσει επιπλέον ελευθερίες, την ελευθερία της έκφρασης και των ανεξάρτητων μέσων ενημέρωσης στην Τουρκία. Ανησυχούμε ιδιαίτερα για την διάταξη του νόμου που προβλέπει φυλάκιση για το αδίκημα της παραπληροφόρησης. Στο πλαίσιο αυτό, καλούμε την Τουρκία να σέβεται πάντα την αρχή της αναλογικότητας», τόνισε ο κ. Στάνο.
Ο νόμος μεταξύ άλλων υποχρεώνει τις εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης να ανοίγουν γραφεία εκπροσώπησης στην Τουρκία, ώστε να καθίσταται δυνατός ο έλεγχός τους. Όπως τονίζεται, θα λαμβάνεται μέριμνα για την ισορροπία μεταξύ ελευθερίας και ασφάλειας, ενώ το περιεχόμενο που θεωρείται πως διακυβεύει την κοινωνική τάξη θα μπλοκάρεται.
«Αποτελεί πραγματικά κατόρθωμα να εφευρίσκετε τόσες πολλές πολιτικές διαφωνίες, όταν αναφέρεται ξεκάθαρα ότι η έκφραση γνώμης που θεωρείται κριτική και δεν ξεπερνά τα όρια δεν θεωρείται αδίκημα, ενώ εναπόκειται στη δικαιοσύνη να αποφασίσει τι είναι ψευδές και τι όχι», δήλωσε κατά τη διάρκεια της συζήτησης στην εθνοσυνέλευση ο αντιπρόεδρος της κοινοβουλευτικής ομάδας του κυβερνώντος ΑΚΡ Μαχίρ Ουνάλ.
Η ουσία του νόμου περικλείεται, όμως, κατά πάσα πιθανότητα, στα όσα είπε ο ομόλογός του του Καλού Κόμματος Ερχάν Ουστά: «Εκείνοι που λένε "στην Τουρκία υπάρχει φτώχεια, υπάρχει διαφθορά, κλέβουν το μερίδιο των ορφανών" θα κάθονται στο εδώλιο και θα φυλακίζονται έως και τρία χρόνια, ακόμη κι αν παρουσιαστούν αποδεικτικά στοιχεία».
Για το τελευταίο καρφί στο φέρετρο της ελευθερίας στο διαδίκτυο κάνει λόγο από την πλευρά του ο καθηγητής Δικαίου στο πανεπιστήμιο Μπίλγκι της Κωνσταντινούπολης και συνιδρυτής της Ένωσης για την Ελευθερία της Έκφρασης Γιαμάν Ακντενίζ.
Ο Ακντενίζ σημειώνει πως η χρονική στιγμή της ψήφισης του νόμου μόνο τυχαία δεν είναι: «Δεν είναι σαφές ποιος θα αποφασίζει ποιες πληροφορίες είναι παραπλανητικές. Δεδομένου ότι στην Τουρκία η πλειονότητα των ποινικών ερευνών και διώξεων είναι αυθαίρετες, αυτές οι διατάξεις παραμένουν επίσης αυθαίρετες. Πιστεύω ότι οι αρχές θα βασιστούν σε αυτό το νέο αδίκημα κατά την περίοδο που οδηγεί στις εκλογές του 2023 και γι' αυτό ο νόμος πέρασε τοσο βιαστικά από το κοινοβούλιο τον Οκτώβριο».
Στον δείκτη για την Ελευθερία του Διαδικτύου του Freedom House το 2021 η Τουρκία συγκαταλέγεται στην κατηγορία «Ανελεύθερη», ενώ οι Δημοσιογράφοι Χωρίς Σύνορα την κατατάσσουν στην 149η θέση του Παγκόσμιου Δείκτη Ελευθερίας του Τύπου.