Ο 69χρονος απερχόμενος πρόεδρος εξέπληξε όσους πίστευαν ότι θα ήταν απλά ο «αχυράνθρωπος» του παραιτηθέντος και πανίσχυρου παραιτηθέντος προκατόχου του - Ωστόσο οι πληγές από τις ταραχές του Ιανουαρίου παραμένουν.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣτις κάλπες για τις πρόωρες προεδρικές εκλογές προσέρχονται από το πρωί της Κυριακής οι περίπου 12 εκατομμύρια ψηφοφόροι στο Καζακστάν, με τον απερχόμενο αρχηγό του κράτους Κάσιμ-Γιομάρτ Τοκάγεφ να αναμένεται να εδραιώσει την εξουσία του, έπειτα από μια μαύρη χρονιά, η οποία σημαδεύθηκε από ποταμούς αίματος και ανελέητες φραξιονιστικές συγκρούσεις.
Οι κάλπες στη μεγαλύτερη χώρα της κεντρικής Ασίας άνοιξαν στις 03:00 και κλείνουν στις 15:00 (ώρες Ελλάδας/Κύπρου), ενώ πέντε δυτικές περιφέρειες του Καζακστάν άρχισαν να ψηφίζουν μία ώρα αργότερα.
Τα πρώτα exit poll δεν αναμένονται πριν τις 20:00.
Το Καζακστάν βυθίστηκε στο χάος τον Ιανουάριο, όταν κινητοποιήσεις διαμαρτυρίας εναντίον της ραγδαίας αύξησης του κόστους ζωής στη χώρα εκτραχύνθηκαν σε ταραχές, προτού κατασταλούν με βαρβαρότητα. Ο απολογισμός έκανε λόγο για 238 νεκρούς.
«Πραξικόπημα»
Το τραύμα της χώρας από την κρίση αυτή δεν έχει επουλωθεί και, αν χρειαζόταν ένδειξη πως οι εντάσεις επιμένουν, οι αρχές ανακοίνωσαν την Πέμπτη πως συνέλαβαν επτά οπαδούς εξόριστου αντιπολιτευόμενου, που κατηγορούν για υποκίνηση «πραξικοπήματος».
Η ψηφοφορία, πέραν του ότι γυρίζει τη σελίδα μιας δύσκολης χρονιάς, αναμένεται να εδραιώσει την κυριαρχία του 69χρονου προέδρου Τοκάγεφ, ο οποίος τους τελευταίους μήνες κινείται για να εκμηδενίσει την επιρροή του περιβάλλοντος του πάντα ισχυρού προκατόχου και μέντορά του Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ.
Ο Τοκάγεφ, που για χρόνια καλλιεργούσε την εικόνα του γλυκομίλητου διπλωμάτη, μεταμορφώθηκε φέτος σε αδυσώπητο ηγέτη, διατάσσοντας τις δυνάμεις ασφαλείας να ανοίξουν πυρ εναντίον των ταραχοποιών τον Ιανουάριο, συλλαμβάνοντας πρόσωπα προσκείμενα στον Ναζαρμπάγεφ ή ακόμη και σηκώνοντας κεφάλι στον Βλαντίμιρ Πούτιν, τασσόμενος εναντίον της εισβολής του ρωσικού στρατού στην Ουκρανία την 24η Φεβρουαρίου.
Ο πρόεδρος του Καζακστάν έκανε εκστρατεία προβάλλοντας το σχέδιό του για τη δημιουργία ενός «νέου Καζακστάν», πιο δημοκρατικού, λιγότερο άνισου. Ωστόσο οι οικονομικές δυσκολίες συνεχίζονται - όπως και τα αυταρχικά αντανακλαστικά.
Στις εκλογές της Κυριακής, ο Τοκάγεφ αντιμετωπίζει πέντε υποψήφιους-ανδρείκελα, μάλλον άγνωστους στην κοινή γνώμη.
Κατέλαβε την εξουσία το 2019, εξασφαλίζοντας σχεδόν το 71% των ψήφων, μετά την απροσδόκητη παραίτηση του πανίσχυρου Ναζαρμπάγεφ έπειτα από τρεις δεκαετίες στην εξουσία. Μολονότι θεωρείτο για πολλά χρόνια άνθρωπος του χεριού του προκατόχου του, ο Τοκάγεφ άρχισε να κόβει τα δεσμά, αξιοποιώντας την ευκαιρία που του παρουσιάστηκε όταν ξέσπασε η κρίση του Ιανουαρίου. Τάχθηκε υπέρ του εκδημοκρατισμού και του αγώνα εναντίον του ολιγαρχικού συστήματος.
Ελπίδες και απογοήτευση
Όταν ο στρατός της Ρωσίας εισέβαλε στην Ουκρανία, σοκάροντας βαθιά αρκετές άλλοτε σοβιετικές δημοκρατίες, ο Τοκάγεφ ξεκίνησε εντατικές προσπάθειες ενίσχυσης των σχέσεων με την Κίνα, αλλά και με την Ευρώπη, αναζητώντας αντίβαρο στη ρωσική επιρροή. Μόνο φέτος, υποδέχθηκε τους αρχηγούς κρατών της Ρωσίας, της Τουρκίας, της Κίνας, κορυφαίους ευρωπαίους αξιωματούχους - ακόμη και τον πάπα Φραγκίσκο. Οι υποσχέσεις του για δημοκρατικό άνοιγμα και οικονομικές μεταρρυθμίσεις βρίσκουν αρκετή απήχηση.
Η 57χρονη επιχειρηματίας Τζανίγια Νακιζμπέκοβα που ζει στην Αλμάτι, τη μεγαλύτερη πόλη της χώρας, λέει πως εναποθέτει «μεγάλες ελπίδες» στον Τοκάγεφ. Για άλλους αντίθετα οι εκλογές, που υποτίθεται θα εγκαινιάσουν την εποχή του «νέου Καζακστάν», δίνουν την αίσθηση του déjà-vu, με το πολιτικό τοπίο να μοιάζει με έρημο, την αντιπολίτευση βιτρίνα, τις πιέσεις των αρχών να αυξάνονται, απογοητεύοντας ψηφοφόρους όπως ο συνταξιούχος Ασέτ Τεμιργκαλίγεφ, που λέει πως δεν βλέπει «ούτε κανέναν αξιόπιστο υποψήφιο, ούτε επιλογή».
Καθώς πλησίαζε η ημερομηνία των εκλογών, η κυβέρνηση πολλαπλασίασε τις προειδοποιήσεις, με θεαματικότερη την ανακοίνωσή της πως απέτρεψε «πραξικόπημα» και συνέλαβε επτά οπαδούς του εξόριστου αντιπολιτευόμενου Μουχτάρ Αμπλιάζοφ. Ο πρόεδρος Τοκάγεφ χαρακτηρίζει εξάλλου «απαράδεκτη» την «εξύμνηση» όσων συμμετείχαν στις «ταραχές» του Ιανουαρίου.
Διεθνείς εκλογικοί παρατηρητές του ΟΑΣΕ εξέφρασαν τη λύπη τους, διότι οι προτάσεις που υπέβαλαν για «τις θεμελιώδεις ελευθερίες», για «τους όρους και τις προϋποθέσεις του εκλέγεσθαι» ή «την καταχώριση των υποψηφιοτήτων» έμειναν «χωρίς συνέχεια».