Εκλογές 2023: Η ακτινογραφία του «πολιτικού σεισμού» - Πέντε βασικά συμπεράσματα

ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ

Η Νέα Δημοκρατία και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης είναι οι μεγάλοι κερδισμένοι των εκλογών της 21ης Μαΐου, που συνοδεύτηκαν από αρκετές εκπλήξεις και προκάλεσαν «πολιτικό σεισμό», σύμφωνα με δήλωση του πρωθυπουργού. Η νέα Βουλή θα είναι τελικά πεντακομματική αλλά το πιθανότερο είναι να έχει βραχύ βίο, αφού δύσκολα θα σχηματιστεί κυβέρνηση. Πλέον το ενδεχόμενο να στηθούν δεύτερες κάλπες είναι κάτι παραπάνω από σίγουρο, αλλά όλα δείχνουν ότι αυτές δεν θα διεξαχθούν στις 2 Ιουλίου όπως αρχικά προγραμματιζόταν αλλά μια εβδομάδα νωρίτερα, στις 25 Ιουνίου.

Εντός της Δευτέρας η υπηρεσιακή υπουργός Εσωτερικών καλλιόπη Σπανού θα παραδόσει στον πρόεδρο της Βουλής Κωνσταντίνο Τασιούλα το αποτέλεσμα των εκλογών και αυτός θα το μεταφέρει στην Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Κατόπιν η Κατερίνα Σακελλαροπούλου θα καλέσει στο Προεδρικό τον Κυριάκο Μητσοτάκη για να του παραδώσει την πρώτη εντολη σχηματισμού κυβέρνησης. Λογικά θα την επιστρέψει αυθημερόν. Αν δεν εξαντλήσουν το τριήμερο και οι Τρίπρας και Ανδρουλάκης, το ενδεχόμενο να στηθούν οι δεύτερες κάλπες στις 25 Ιουνίου θα ισχυροποιηθεί.

Το euronews επιχειρεί να κωδικοποιήσει τα πέντε βασικά συμπεράσματα του εκλογικού αποτελέσματος:

1. Για τη ΝΔ το αποτέλεσμα είναι θρίαμβος. Εχει υπερδιπλάσιο ποσοστό από τον δεύτερο ΣΥΡΙΖΑ, ξεπερνώντας κατά πολύ μάλιστα το ποσοστό του 40% (που θεωρείται ψυχολογικό όριο οποιασδήποτε θριαμβευτικής νίκης). Είναι μόλις η δεύτερη φορά στην μεταπολιτευτική ιστορία της χώρας που κυβερνών κόμμα όχι απλά δεν δείχνει να έχει φθορά μετά από μια τετραετία διακυβέρνησης, αλλά ενισχύει τα ποσοστά του (από το 39,75% του 2019 στο 40,8%  φέτος). Είναι χαρακτηριστικό ότι όλος ο εκλογικός χάρτης βάφτηκε γαλάζιος, αφού η ΝΔ αναδείχθηκε 1η σε 58 από τις 59 εκλογικέ περιφέρειες. Σε απόλυτους αριθμούς η ΝΔ κέρδισε πάνω από 100.000 παραπάνω ψήφους σε σχέση με την προηγούμενη εκλογική διαδικασία. Ακόμα και με σύστημα απλής αναλογικής, έφτασε «μια χούφτα» πριν την εξασφάλιση αυτοδυναμίας, αφού λαμβάνει 146 έδρες.  Αν στις επόμενες εκλογές που θα διεξαχθούν με ενισχυμένη αναλογική τα κόμματα λάβουν τα ίδια ποσοστά, η ΝΔ θα εξασφαλίσει 171 έδρες, για αυτό και ο Νίκος Δένδιας έσπευσε να δηλώσει ότι με αυτό το αποτέλεσμα ανοίγει ο δρόμος ο Κυριάκος Μητσοτάκης να γίνει ο πρώτος πρωθυπουργός στην ιστορία της χώρας με τρεις συνεχόμενες θητείες.

2. Για τον ΣΥΡΙΖΑ το αποτέλεσμα είναι πανωλεθρία. Αν και αξιωματική αντιπολίτευση την τελευταία τετραετία και με ξεκάθαρο δεδηλωμένο στόχο την πρωτιά στις εκλογές, βλέπει όχι απλά με το κυάλι την πρωτιά απέχοντας 21 μονάδες από τη ΝΔ αλλά κυρίως βλέπει τα ποσοστά του να συρρικνώνονται και μάλιστα δραματικά, κατά περισσότερες από δέκα ποσοστιαίας μονάδες. Σε απόλυτους αριθμούς έχασε περίπου 600.000 ψήφους, δείγμα χαμηλής σεισπείρωσης. Από τις 59 εκλογικές περιφέρειες, πέτυχε πρωτιά μόνο σε μία και αυτή είναι η Ροδόπη (και οφείλεται κατά βάση στην μειονοτική ψήφο). Η απογοήτευση ήταν έκδηλη στην Κουμουνδούρου, το γεγονός ωστόσο ότι συντομα ακολουθεί νέα εκογική μάχη δεν αφήνει περιθώρια για οποιαδήποτε αμφισβήτηση της ηγεσίας του Αλέξη Τσίπρα. Πάντως όλα δείχνουν ότι ιστορικά στελέχη του κόμματος μένουν εκτός Κοινοβουλίου (πχ Φίλης, Σκουρλέτης) και ενώ όλα δείχνουν ότι σε ενδεχόμενο δεύτερο γύρο θα υπάρξει περαιτέρω συρρίκνωση στις έδρες του - και πιθανή εσωστρέφεια.

3. Στους κερδισμένους της εκλογικής αναμέτρησης τάσσονται το ΠΑΣΟΚ, το ΚΚΕ και η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ. Και οι τρεις αύξησαν τα ποσοστά τους. Ειδικά το ΠΑΣΟΚ τα ανέβασε κατά σχεδόν 40%, αφού πήγαν από το 8,1% επί Φώφης Γεννηματά στο 11,5% με την ηγεσία του Νίκου Ανδρουλάκη, σχεδόν διπλασιάζοντας τις έδρες του Εμφανίζεται να κερδίζει πάνω από 200.000 νέες ψήφους σε σχέση με την προηγούμενη φορά, επιτυγχάνοντας το διψήφιο ποσοστό που είχε θέσει ως στόχο ο πρώην ευρωβουλευτής αλλά όχι και το τόσο ισχυρό διψηφιο που είχε ο ίδιος ευαγγελιστεί. Στα ενδιαφέροντα στοιχεία ότι εκτός νέας Βουλής μένουν ιστορικά στελέχη όπως ο Κώστας Σκανδαλίδης και ενδεχομένως ο Ανδρέας Λοβέρδος. Ενισχυμένα ποσοστά, ψήφοι και έδρες και για το ΚΚΕ και την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΛΥΣΗ, έχουν κάθε λόγο να θεωρούν θετικό το αποτέλεσμα αλλά και κάθε λόγο να ανησυχούν για την συρρίκνωση που πιθανως θα έχουν τα ποσοστά τους με την πόλωση που αναμένεται να επικρατήσει ενόψει δεύτερου γύρου.

4. Η μεγάλη έκπληξη της βραδιάς ήτα το κόμμα ΝΙΚΗ που λίγο έλειψε να πετύχει την εισοδό του στην Βουλή αλλά περιορίστηκε στο 2,92% και έχασε την ευκαιρία για μερικές εκατοντάδες ψήφους. Ανάλογα ισχύουν και για την ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ της πρώην προέδρου της Βουλής Ζωης Κωνσταντοπούλου που επίσης κινήθηκε στο 2,9% και κόντρα στις δημοσκοπήσεις, βρέθηκε μια ανάσα  από την είσοδο στη Βουλή. Μεγάλος χαμένος ο Γιάνης Βαρουφάκης, καθώς το ΜΕΡΑ25 έμεινε εκτός Βουλής και μάλιστα στην 7η θεση της κατάταξης, πέφτοντας στο 2,6% και χάνοντας περίπου 45.000 ψήφους σε σχέση με τις εκλογές του 2019. Το γεγονός ότι τα εκτός Βουλής κόμματα άγγιξαν το 15% βοήθησε στην εκτόξευση του πρώτου κόμματος της ΝΔ στις 146 έδρες και αν επαναληφθεί, θα χαμηλώσει κατά πολύ το ποσοστό αυτοδυναμίας ενόψει των επόμενων εκλογών.

5. Στους χαμένους της βραδιάς και οι εταιρείες δημοσκοπήσεων με τις έρευνες που διενεργούσαν όλο υτό το διάστημα, ακόμα και στο exit poll. Καμία εταιρεία δεν είχε δώσει σε τόσο υψηλό ποσοστό τη ΝΔ και τόσο χαμηλό τον ΣΥΡΙΖΑ, ουτε καία είχε τολμήσει να αναδερθεί σε διψήφιο ποσοστό μεταξύ των δύο πρώτων, την ώρα που τελικά η διαφορά κυμάνθηκε στις 21 μονάδες. Καμία δημοσκοπηση το τελεθταίο διάστημα δεν έδινε εκτός Βουλής τον Βαουφάκη, αλλά τελικά αυτός έμεινε όχι απλά κάτω από το 3% αλλά και στην 7η θέση. Καμία δημοσκόπηση δεν προέβλεπε ότι θα πάνε τόσο καλά και θα αγγίξουν την είσοδοστην Βουλή τα κόμματα ΝΙΚΗ και ΠΛΕΥΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ. Αλλά ακόμα και κατά την ανακοίνωση των exit polls το κόμμα ΝΙΚΗ ήταν εξαφανισμένο αρχικά απο τις ανακοινωσεις και οι μετέπειτα εκτιμήσεις έκαναν λόγο για επτακομματική Βουλή, ακόμα και οκτακομματική, ενώ τελικά αυτή κατέληξε... πεντακομματική. To exit poll δεν προέβλεψε επίσης ούτε το ποσοστό της ΝΔ (αποδείχθηκε παραπάνω από το έυρος 36-40% που δόθηκε αρχικά) ούτε του ΣΥΡΙΖΑ (πολύ πιο κάτω από το 25-29% που δόθηκε).

ΘΥΜΗΘΕΙΤΕ ΠΩΣ ΚΑΛΥΨΕ ΛΕΠΤΟ ΠΡΟΣ ΛΕΠΤΟ ΤΗΝ ΕΚΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΟ EURONEWS ΜΕ ΕΝΑ ΚΛΙΚ ΕΔΩ