Πάνω από μισό αιώνα κυβερνούν οι Μπονγκό την Γκαμπόν - πρώτα ο πατέρας Ομάρ επί 41 χρόνια και τώρα ο γιος Αλί για άλλα 14 - Όμως το πραξικόπημα αλλάζει την κατάσταση και προκαλεί ανησυχία στην διεθνή κοινότητα.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑντιμέτωπος με την ανατροπή της «δυναστείας» του, η οποία μετρά ήδη 55 χρόνια, βρίσκεται από την Τετάρτη ο Αλί Μπονγκό Οντιμπά. Πρόεδρος της Γκαμπόν εδώ και 14 χρόνια, ο Μπονγκό διαδέχθηκε τον πατέρα του που βρισκόταν στην εξουσία για 41 χρόνια και τώρα καλείται να αντιμετωπίσει την σοβαρότερη πρόκληση της θητείας του.
Λίγο μετά την ανακοίνωση της κατάλυσης όλων των θεσμών της χώρας από ομάδα στρατιωτικών στο τηλεοπτικό δίκτυο Gabon 24, η έδρα του οποίου είναι μέσα στο κτίριο της προεδρίας, ο 64χρονος Μπονγκό βρίσκεται σε κατ' οίκον περιορισμό μαζί με την οικογένειά του και τους γιατρούς του, όπως ανακοίνωσαν οι πραξικοπηματίες.
Εξάλλου, ο Νουρεντίν Μπονγκό Βαλεντίν, γιος και στενός σύμβουλος του προέδρου, ο Ίαν Ζισλέν Ενγκουλού, προσωπάρχης του Μπονγκό, ο αναπληρωτής προσωπάρχης Μοχάμεντ Αλί Σαλιού, ο σύμβουλος της προεδρίας Αμπντούλ Χοσεϊνί, ο ειδικός σύμβουλος και εκπρόσωπος Τύπου της προεδρίας Ζεσιέ Ελά Εκογκά, καθώς και τα δύο πιο υψηλόβαθμα στελέχη του Δημοκρατικού Κόμματος της Γκαμπόν «έχουν συλληφθεί», εξήγησε ο συνταγματάρχης που διάβασε στη διάρκεια της νύχτας την ανακοίνωση για το πραξικόπημα.
Συνελήφθησαν κυρίως για «εσχάτη προδοσία εναντίον των θεσμών του κράτους, μαζική υπεξαίρεση κρατικών κεφαλαίων, κατάχρηση διεθνούς χρηματοδότησης, πλαστογραφία και χρήση πλαστογραφίας, πλαστογραφία της υπογραφής του προέδρου της Δημοκρατίας, ενεργητική δωροδοκία, λαθρεμπόριο ναρκωτικών», διευκρίνισε.
Παράλληλα, εκατοντάδες άνθρωποι βγήκαν στους δρόμους της Λιμπρβίλ για να γιορτάσουν την ανακοίνωση του πραξικοπήματος κρατώντας σημαίες της χώρας, σύμφωνα με τοπικό δημοσιογράφο που μίλησε στο BBC Afrique.
Αρχικά οι πολίτες ενώθηκαν με τους στρατιωτικούς, τους οποίους ευχαριστούσαν, όμως οι ένοπλες δυνάμεις στη συνέχεια τους ζήτησαν να επιστρέψουν στα σπίτια τους και να απομακρυνθούν από στρατηγικής σημασίας σημεία της πρωτεύουσας.
Λίγες ώρες νωρίτερα η εκλογική επιτροπή της Γκαμπόν είχε ανακοινώσει ότι ο Αλί Μπονγκό επανεξελέγη για τρίτη συνεχή θητεία στην προεδρία της χώρας, μετά τις εκλογές της 26ης Αυγούστου, συγκεντρώνοντας το 64,27% των ψήφων, σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα.
Οι στρατιωτικοί της «Επιτροπής Μετάβασης και Αποκατάστασης των Θεσμών» αμφισβητούν το αποτέλεσμα και κατηγορούν τον ανατραπέντα πρόεδρο μεταξύ άλλων και για «εσχάτη προδοσία».
Ο Αλί Μπονγκό πρωτοεξελέγη στην προεδρία της Γκαμπόν το 2009, μετά τον θάνατο του πατέρα του Ομάρ, και επιδόθηκε σε ένα αλύπητο κυνήγι «προδοτών» και «κερδοσκόπων» στα υψηλότερα κλιμάκια της χώρας. Το 2018 υπέστη εγκεφαλικό επεισόδιο στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, με αποτέλεσμα να εξαφανιστεί επί 10 μήνες, καθώς παρέμενε στο εξωτερικό για να αναρρώσει. Η αποκατάσταση της υγείας του θεωρήθηκε θαύμα, αλλά παράλληλα κλόνισε την εξουσία του.
Έκτοτε οι αντίπαλοί του αμφισβητούσαν τακτικά τις νοητικές και σωματικές του ικανότητες, με κάποιους να ισχυρίζονται ότι τον έχει αντικαταστήσει σωσίας. Αρκετές φορές έχει εμφανιστεί σε αναπηρικό αμαξίδιο. Παρ' όλα αυτά, αν και η ακαμψία στο δεξί του πόδι και χέρι έχουν εμποδίσει τις μετακινήσεις του, η νοητική του κατάσταση είναι καλή, σύμφωνα με διπλωμάτες και άλλους επίσημους που τον έχουν συναντήσει.
Δύο σοκ
Κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του, ο Αλί Μπονγκό, αντίθετα με τον πατέρα του που κυβέρνησε με σκληρή πυγμή σε αυτή την πλούσια σε πετρέλαιο χώρα της κεντρικής Αφρικής, δυσκολεύτηκε να επιβάλει την εξουσία του.
Επανεξελέγη το 2016, με μόλις 5.500 ψήφους περισσότερες από τον αντίπαλό του, με την αντιπολίτευση να αμφισβητεί το αποτέλεσμα. Αυτό ήταν το πρώτο σοκ για τον Αλί Μπονγκό και ακολούθησε το εγκεφαλικό του επεισόδιο.
Η ανάρρωσή του σημαδεύτηκε από ένα αποτυχημένο μυστηριώδες πραξικόπημα, στις 7 Ιανουαρίου 2019, το οποίο πολλοί επικριτές του προέδρου της Γκαμπόν εκτίμησαν ότι ήταν μια τακτική της κυβέρνησης για να κερδίσει τη στήριξη των πολιτών. Αργότερα, ο προσωπάρχης του Μπρις Λακρούς Αλιανγκά προσπάθησε να τον εκδιώξει από την εξουσία. Εδώ και τρία χρόνια βρίσκεται στη φυλακή, όπως και πολλοί πρώην υπουργοί και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι στο πλαίσιο μιας ανηλεούς επιχείρησης «κατά της διαφθοράς».
Χάσμα
Έκτοτε ο Αλί Μπονγκό ελέγχει αυστηρά τους υπουργούς και τους συμβούλους του, τους οποίους αποπέμπει με την παραμικρή υποψία, σε μια χώρα όπου η διαφθορά είναι ενδημική εδώ και χρόνια.
Στο μεταξύ η αντιπολίτευση καταγγέλλει το όλο και αυξανόμενο χάσμα μεταξύ πλούσιων και φτωχών, την ώρα που η Γκαμπόν δυσκολεύεται να διαφοροποιήσει την οικονομίας της, η οποία εξαρτάται πολύ από το πετρέλαιο. Πλέον ένας στους τρεις κατοίκους της χώρας ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.
Στη διάρκεια της πρώτης του θητείας η αντιπολίτευση κατήγγειλε ότι ο Αλί Μπονγκό δεν είχε καμία σχέση με τον λαό του, καθώς ζούσε απομονωμένος σε πολυτελείς κατοικίες στην Γκαμπόν ή το εξωτερικό. Επίσης τον επέκρινε επειδή άφηνε τους συμβούλους ή τους υπουργούς του να διαχειρίζονται τις υποθέσεις της χώρας, βάζοντας συχνά τα δικά τους συμφέροντα πάνω από τα κρατικά.
Όμως τελευταία ο Αλί Μπονγκό φαίνεται να έχει αρχίσει να ακολουθεί τα βήματα του πατέρα του και να προχωρά συχνά σε εκκαθαρίσεις στο στενό του περιβάλλον.
Για τους υποστηρικτές του πρόκειται για έναν φοίνικα που αναγεννιέται από τις στάχτες του. Για τους επικριτές του ο Αλί Μπονγκό προωθείται από το άμεσο περιβάλλον του που δεν θέλει να χάσει την εξουσία και τα κεκτημένα του έπειτα από 55 χρόνια «δυναστείας Μπονγκό».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑντιδράσεις
Για γεγονός που θα προκαλέσει μεγαλύτερη αστάθεια στην περιοχή έκανε λόγο ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ, προσθέτοντας ότι το θέμα θα συζητηθεί από τους Ευρωπαίους υπουργούς Άμυνας που συναντώνται στο Τολέδο της Ισπανίας.
«Αν αυτό επιβεβαιωθεί, θα πρόκειται για άλλο ένα στρατιωτικό πραξικόπημα που αυξάνει την αστάθεια σε όλη την περιοχή», σημείωσε ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας.
Η Γαλλία παρακολουθεί με την μέγιστη προσοχή την κατάσταση στην Γκαμπόν, δήλωσε παράλληλα η Γαλλίδα πρωθυπουργός Ελιζαμπέτ Μπορν. Απευθυνόμενη στους Γάλλους πρεσβευτές που έχουν συγκεντρωθεί στο Παρίσι για την ετήσια σύνοδό τους, η Μπορν απαρρίθμησε αρκετές πρόσφατες κρίσεις που αντιμετώπισε η γαλλική διπλωματία «και εφεξής την κατάσταση στην Γκαμπόν, την οποία παρακολουθούμε με τη μέγιστη προσοχή».
Ο γαλλικός μεταλλευτικός όμιλος Eramet, ο μεγαλύτερος παραγωγός μεταλλεύματος μαγγανίου υψηλής ποιότητας στον κόσμο χάρη στο ορυχείο του Moanda στην Γκαμπόν, ανακοίνωσε ότι αναστέλλει όλες τις δραστηριότητές του στη χώρα μετά τα γεγονότα που σημειώθηκαν τη νύχτα, κάτι το οποίο οδήγησε στην πτώση των μετοχών του κατά 18%.
«Μετά τα τελευταία γεγονότα», ο όμιλος «διέκοψε» τις δραστηριότητές του στην Γκαμπόν και «παρακολουθεί» την κατάσταση για να «προστατεύσει την ασφάλεια του προσωπικού (του) και την ακεραιότητα των εγκαταστάσεών (του)», διευκρίνισε ο όμιλος σε ανακοίνωσή του στο AFP.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Eramet απασχολεί περίπου 8.000 ανθρώπους στην Γκαμπόν, στην πλειονότητά τους πολίτες της χώρας.
Η Κίνα παράλληλα κάλεσε «τις εμπλεκόμενες πλευρές» στην Γκαμπόν «να εγγυηθούν την ασφάλεια» του προέδρου Αλί Μπονγκό. «Η Κίνα παρακολουθεί στενά την εξέλιξη της κατάστασης στην Γκαμπόν και ζητεί από τις εμπλεκόμενες πλευρές να ενεργήσουν για το συμφέρον του λαού της Γκαμπόν (...) για την άμεση επιστροφή στην φυσιολογική τάξη, όπως και να εγγυηθούν την προσωπική ασφάλεια του Αλί Μπονγκό», δήλωσε ο εκπρόσωπος της κινεζικής διπλωματίας Ουάνγκ Ουενμπίν.