Βάσει της πολιτικής συμφωνίας, η νέα οικονομική διακυβέρνηση της ΕΕ αφήνει χώρο για σταδιακή μείωση σε χρέος και έλλειμμα παράλληλα με την ανάπτυξη μέσω επενδύσεων.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣε συμφωνία για την μεταρρύθμιση των δημοσιονομικών κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατέληξαν τα ξημερώματα του Σαββάτου τα κράτη μέλη της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.
Κύριος στόχος της μεταρρύθμισης είναι να διασφαλίσει υγιή και βιώσιμα δημόσια οικονομικά, προάγοντας παράλληλα τη βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη σε όλα τα κράτη μέλη μέσω μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων.
Δεδομένων των στενών χρονικών περιθωρίων, το ΕΚ και τα κράτη μέλη κατέληξαν σε συμφωνία μετά από 16 ώρες διαπραγματεύσεων. Το κείμενο της συμφωνίας θα πρέπει να ψηφιστεί στην Ολομέλεια του ΕΚ στο Στρασβούργο πριν τη λήξη της νομοθετικής περιόδου τον Απρίλιο του 2024.
Η συμφωνία θα επιτρέψει στα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τους νέους κανόνες φέτος στους προϋπολογισμούς τους για το 2025.
«Οι νέοι κανόνες θα διασφαλίσουν ισορροπημένα και βιώσιμα δημόσια οικονομικά, θα ενισχύσουν τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις, την ανάπτυξη και τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε ολόκληρη την ΕΕ. Χαίρομαι που βρήκαμε μια ισορροπημένη συμφωνία που θα επιτρέψει τώρα την ταχεία εφαρμογή», αναφέρει η βελγική προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ.
«Ένα νέο πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης ήταν πολύ απαραίτητο. Αναλάβαμε τις ευθύνες μας, διασφαλίζοντας ότι οι νέοι δημοσιονομικοί κανόνες είναι υγιείς και αξιόπιστοι, αφήνοντας παράλληλα χώρο για τις αναγκαίες επενδύσεις», επεσήμανε η εκ των εισηγητών του Ευρωκοινοβουλίου Ολλανδή ευρωβουλευτής του ΕΛΚ Έστε Ντε Λάνγκε, ενώ η Πορτογαλίδα συνάδελφός της από το S&D Μαργκαρίτα Μαρκές τόνισε πως, εκτός από επιπλέον χώρο για επενδύσεις, οι νέοι κανόνες παρέχουν «ευελιξία στα κράτη μέλη να αμβλύνουν τις προσαρμογές τους, ενώ θα ενισχύσουν την κοινωνική διάσταση».
«Με μια προσέγγιση κατά περίπτωση και μεσοπρόθεσμη, μαζί με διευρυμένη κυριότητα, τα κράτη μέλη θα είναι καλύτερα εξοπλισμένα για να αποτρέψουν τις πολιτικές λιτότητας», κατέληξε η κ. Μαρκές.
Την συμφωνία χαιρέτισε και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία είχε παρουσιάσεις τις προτάσεις της από τον Απρίλιο του 2023. «Οι μεταρρυθμίσεις αντιμετωπίζουν ελλείψεις του υφιστάμενου πλαισίου. Επιδιώκουν να διασφαλίσουν ότι το πλαίσιο είναι απλούστερο, διαφανέστερο και αποτελεσματικό με μεγαλύτερη εθνική κυριότητα και καλύτερη υλοποίηση. Λαμβάνουν υπ' όψιν την ανάγκη μείωσης των αυξημένων επιπέδων δημοσίου χρέους, περιλαμβανομένου εκείνου που δημιουργήθηκε εξαιτίας της πανδημίας της COVID-19, με ρεαλιστικό, σταδιακό και βιώσιμο τρόπο. Το νέο πλαίσιο επίσης οικοδομεί πάνω στα διδάγματα που πήραμε από την πολιτική απόκριση της ΕΕ στην οικονομική κρίση, όπου η έλλειψη επενδύσεων εμπόδισε την γρήγορη οικονομική ανάκαμψη», σημειώνει η Κομισιόν σε δελτίο Τύπου.
Κύρια στοιχεία της προσωρινής συμφωνίας:
- Το Συμβούλιο (κράτη-μέλη) και το Κοινοβούλιο συμφώνησαν να διατηρήσουν τον γενικό στόχο της μεταρρύθμισης για μείωση των δεικτών χρέους και των ελλειμμάτων με σταδιακό, ρεαλιστικό, διατηρήσιμο και φιλικό προς την ανάπτυξη τρόπο, προστατεύοντας παράλληλα τις μεταρρυθμίσεις και τις επενδύσεις σε στρατηγικούς τομείς, όπως η ψηφιακή και η πράσινη μετάβαση, οι αμυντικές επενδύσεις και η ενίσχυση της κοινωνικής και οικονομικής ανθεκτικότητας.
- Η συμφωνία διατηρεί την υποχρέωση των κρατών μελών να υποβάλλουν εθνικά μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά διαρθρωτικά σχέδια (τετραετή σχέδια προσαρμογής, με δυνατότητα επέκτασής τους σε επτά έτη, με αντάλλαγμα μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις).
- Η Επιτροπή θα προβλέπει μια καθορισμένη δημοσιονομική τροχιά («τροχιά αναφοράς») για κάθε χώρα ξεχωριστά, λαμβάνοντας υπ' όψιν τη βιωσιμότητα του χρέους, π.χ. για τα κράτη μέλη όπου το δημόσιο χρέος υπερβαίνει το 60% του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος (ΑΕΠ) ή όπου το δημόσιο έλλειμμα υπερβαίνει το 3% του ΑΕΠ. Η τροχιά αναφοράς δείχνει πώς τα κράτη μέλη μπορούν να διασφαλίσουν ότι μέχρι το τέλος μιας περιόδου δημοσιονομικής προσαρμογής, το δημόσιο χρέος βρίσκεται σε εύλογη πτωτική τροχιά ή παραμένει σε συνετά επίπεδα μεσοπρόθεσμα. Η προσωρινή συμφωνία προβλέπει έναν προαιρετικό διάλογο μεταξύ των κρατών μελών και της Επιτροπής εκ των προτέρων.
- Βάσει της συμφωνίας, προβλέπονται δύο διασφαλίσεις με τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται τα κράτη-μέλη: τη διασφάλιση της βιωσιμότητας του χρέους για τη μείωση των επιπέδων του χρέους και τη διασφάλιση της ανθεκτικότητας του ελλείμματος για την παροχή περιθωρίου ασφαλείας κάτω από το όριο ελλείμματος στο 3% του ΑΕΠ, προκειμένου να δημιουργηθούν δημοσιονομικά αποθέματα ασφαλείας.
- Με βάση την τροχιά αναφοράς, τα κράτη μέλη θα ενσωματώνουν την πορεία δημοσιονομικής προσαρμογής στα εθνικά τους μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά διαρθρωτικά σχέδια. Τα εθνικά σχέδια δημοσιονομικής προσαρμογής, συμπεριλαμβανομένων των καθαρών πορειών δαπανών, πρέπει να εγκριθούν από το Συμβούλιο. Η συμφωνία προβλέπει ότι ένας λογαριασμός ελέγχου θα καταγράφει αποκλίσεις από τις διαδρομές καθαρών δαπανών για κάθε χώρα.
Η προσωρινή πολιτική συμφωνία για το προληπτικό σκέλος του πλαισίου οικονομικής διακυβέρνησης υπόκειται σε έγκριση από το Συμβούλιο στην επιτροπή των μόνιμων αντιπροσώπων και από την επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου πριν από την επίσημη ψηφοφορία τόσο στο Συμβούλιο όσο και στο Κοινοβούλιο. Ο κανονισμός για το διορθωτικό σκέλος και η οδηγία για τις απαιτήσεις για τα δημοσιονομικά πλαίσια των κρατών μελών απαιτούν μόνο τη γνώμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.