Ουάσινγκτον και Wall Street Journal έκαναν λόγο για κατασκευασμένες κατηγορίες - Σενάρια για ανταλλαγή κρατουμένων στο προσκήνιο.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣε κάθειρξη 16 ετών για κατασκοπεία καταδικάστηκε την Παρασκευή από ρωσικό δικαστήριο ο Αμερικανός δημοσιογράφος Έβαν Γκέρσκοβιτς, με την εφημερίδα Wall Street Journal για την οποία δούλευε και τις ΗΠΑ να απορρίπτουν τις κατηγορίες ως κατασκευασμένες.
Η σύντομη διαδικασία, η οποία καλύφθηκε από πέπλο μυστικότητας και διεξήχθη κεκλεισμένων των θυρών όπως είναι ο κανόνας σε υποθέσεις κατασκοπείας και προδοσίας, θεωρείται από αναλυτές ότι πιθανότατα αποσκοπούσε στο να υπάρξει μεταξύ Μόσχας και Ουάσινγκτον επαφή για ανταλλαγή κρατουμένων.
Ο 32χρονος Γκέρσκοβιτς συνελήφθη στις 29 Μαρτίου 2023, ενώ βρισκόταν σε δημοσιογραφικό ταξίδι στην Αικατερινούπολη. Κατηγορήθηκε ότι λειτουργούσε ως κατάσκοπος για λογαριασμό των ΗΠΑ και έκτοτε βρίσκεται στην φυλακή.
Ήταν ο πρώτος Αμερικανός δημοσιογράφος που συλλαμβάνεται με κατηγορίες περί κατασκοπείας από το 1986 και την σύλληψη του Νίκολας Ντανίλοφ εν μέσω Ψυχρού Πολέμου. Η σύλληψη του Γκέρσκοβιτς σόκαρε τους ξένους δημοσιογράφους που εργάζονται στην Μόσχα, ακόμη και με το ρωσικό κράτος να έχει επιβάλει, μετά την εισβολή στην Ουκρανία, νόμους που καταπνίγουν την ελευθερία του λόγου.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση του δικαστηρίου, ο Γκέρσκοβιτς δεν παραδέχθηκε την ενοχή του και, όταν ερωτήθηκε αν κατανοεί την ετυμηγορία, απάντησε καταφατικά. Ο εισαγγελέας πρότεινε 18ετή κάθειρξη σε φυλακή υψίστης ασφαλείας.
Κατά την έναρξη της δίκης στις 26 Ιουνίου στην Αικατερινούπολη, στους δημοσιογράφους επετράπη να δουν για λίγο τον Γκέρσκοβιτς πριν ξεκινήσει η διαδικασία. Ωστόσο, κατά το διήμερο που κατέληξε στην ανακοίνωση της ποινής (Πέμπτη, Παρασκευή), δεν δόθηκε στα ΜΜΕ άδεια να εισέλθουν στην αίθουσα.
Σε υποθέσεις κατασκοπείας και προδοσίας, τα ρωσικά δικαστήρια εκδίδουν καταδικαστική απόφαση στο 96% των περιπτώσεων, ενώ οι αποφάσεις είναι εφέσιμες από τους εισαγγελείς, αν θεωρήσουν ότι οι κατηγορούμενοι έχουν πέσει «στα μαλακά» ή αν έχουν αθωωθεί.
«Η έκνομη κράτηση του Έβαν υπήρξε εξοργιστική από την άδικη σύλληψή του πριν 477 ημέρες και πρέπει να τελειώσει τώρα», έγραψε σε δήλωσή της η WSJ την Πέμπτη. «Ακόμη κι αν η Ρωσία έχει ενορχηστρώσει αυτήν την ντροπιαστική δίκη-παρωδία, εξακολουθούμε να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πιέσουμε για την άμεση αποφυλάκιση του Έβαν και δηλώνουμε απερίφραστα: Ο Έβαν έκανε τη δουλειά του ως δημοσιογράφος και η δημοσιογραφία δεν είναι έγκλημα. Φέρτε τον πίσω τώρα».
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών δήλωσε ότι ο Γκέρσκοβιτς «συνελήφθη άδικα», καθώς και ότι η αμερικανική κυβέρνηση επιδιώκει την αποφυλάκισή του.
Σενάρια για ανταλλαγή κρατουμένων
Ερωτηθείς, εξάλλου, την Παρασκευή για ενδεχόμενη ανταλλαγή κρατουμένων, περιλαμβανομένου του Γκέρσκοβιτς, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ αρνήθηκε να απαντήσει.
Την Τετάρτη, ο Ρώσος υπουργός Εξωτερικών Σεργκέι Λαβρόφ δήλωσε στα Ηνωμένα Έθνη ότι οι ειδικές υπηρεσίες Μόσχας και Ουάσινγκτον συζητούν μια ανταλλαγή, στην οποία θα περιλαμβάνεται και ο Γκέρσκοβιτς. Η Ρωσία είχε αφήσει να εννοηθεί ότι υπάρχει αυτή η δυνατότητα, όμως πρώτα, είπε, πρέπει να υπάρξει ετυμηγορία. Ακόμη και μετά την ετυμηγορία, μια τέτοια συμφωνία μπορεί να χρειαστεί μήνες ή ακόμη και χρόνια.
Ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Βεντάντ Πατέλ αρνήθηκε την Πέμπτη να σχολιάσει τα περί διαπραγματεύσεων για τυχόν ανταλλαγή κρατουμένων. Επεσήμανε, ωστόσο, πως «υπήρξαμε σαφείς εξ αρχής στο ότι ο Έβαν δεν έκανε τίποτα λάθος και δεν έπρεπε καν να είχε συλληφθεί. Μέχρι τώρα η Ρωσία δεν έχει παράσχει κανένα αποδεικτικό στοιχείο για διάπραξη εγκλήματος και δεν έχει δικαιολογήσει την συνεχιζόμενη κράτησή του».
Νωρίτερα φέτος, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν υπονόησε ότι θα ήταν ανοικτός στην ανταλλαγή του Γκέρσκοβιτς με τον Βαντίμ Κράσικοφ, έναν Ρώσο που εκτίει ποινή ισόβιας κάθειρξης για την δολοφονία το 2019 στο Βερολίνο ενός Γεωργιανού πολίτη τσετσενικής καταγωγής.
Ο Γκέρσκοβιτς κρατείται εδώ και περίπου 15 μήνες στην διαβόητη φυλακή Λεφόρτοβο της Μόσχας.
Τον περασμένο μήνα, το γραφείο του Ρώσου γενικού εισαγγελέα ανακοίνωσε ότι ο Αμερικανός δημοσιογράφος κατηγορείται ότι με εντολή της CIA «συγκέντρωνε απόρρητες πληροφορίες», για το εργοστάσιο Ουραλβαγκόνζαβοντ, μια μονάδα παραγωγής και επισκευής αρμάτων μάχης και στρατιωτικού εξοπλισμού, η οποία βρίσκεται περίπου 150 χιλιόμετρα βόρεια της Αικατερινούπολης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΚατά τον Λαβρόφ, το Κρεμλίνο διαθέτει «αδιάσειστες αποδείξεις» εις βάρος του Γκέρσκοβιτς, τις οποίες όμως ποτέ δεν έχει αποκαλύψει ούτε ο επικεφαλής της ρωσικής διπλωματίας ούτε κάποιος άλλος Ρώσος αξιωματούχος. Ο Πεσκόφ είχε αρκεστεί λίγες ημέρες μετά την σύλληψή του να δηλώσει ότι «συνελήφθη επ'αυτοφώρω», χωρίς περαιτέρω διευκρινίσεις, αφού η υπόθεση χαρακτηρίστηκε «απόρρητη».
Πριν λίγες ημέρες, ειδικοί του ΟΗΕ πάνω στα ανθρώπινα δικαιώματα δήλωσαν ότι με την σύλληψη Γκέρσκοβιτς η Ρωσία παραβιάζει το διεθνές δίκαιο και ζήτησαν την «άμεση» απελευθέρωσή του.
Η Αμερικανίδα πρέσβειρα στον ΟΗΕ Λίντα Τόμας-Γκρίνφιλντ κατηγόρησε τη Μόσχα ότι συμπεριφέρεται σε «ανθρώπους σαν διαπραγματευτικές λαβές», αναφερόμενη ιδιαίτερα στην περίπτωση του Γκέρσκοβιτς, αλλά και σε εκείνη του 53χρονου πρώην πεζοναύτη Πολ Γουέλαν, ο οποίος εκτίει ποινή 16ετούς κάθειρξης για κατηγορίες κατασκοπείας.