Το προφίλ του νομπελίστα Ειρήνης Μουχάμαντ Γιουνούς που προβάλλει ως φαβορί για να ηγηθεί της προσωρινής κυβέρνησης - Ο μυστηριώδης ηγέτης των φοιτητών που μιλάει με τον στρατό - Έκκλήσεις για ηρεμία από ΟΗΕ και Δύση μετά την απομάκρυνση με ελικόπτερο της πρωθυποργού και τις πολύνεκρες διαδηλώσεις
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Μουχάμαντ Γιουνούς, βραβευμένος με το Νόμπελ Ειρήνης, συμφώνησε με το αίτημα των φοιτητών που ηγήθηκαν του κύματος των αντικυβερνητικών διαδηλώσεων στο Μπανγκλαντές να αναλάβει την ηγεσία της προσωρινής κυβέρνησης που θα σχηματισθεί μετά την παραίτηση και φυγή της πρωθυπουργού Σέιχ Χασίνα.
«Αποφασίσαμε να σχηματιστεί προσωρινή κυβέρνηση» με επικεφαλής, «τον νομπελίστα δρα Μουχάμαντ Γιουνούς, ο οποίος χαίρει διεθνούς φήμης και είναι ευρέως αναγνωρισμένος», δήλωσε νωρίτερα σε βίντεο που δόθηκε στη δημοσιότητα ο Ναχίντ Ισλάμ, επικεφαλής της συλλογικότητας Students Against Discrimination (Φοιτητές Κατά των Διακρίσεων), μια ημέρα αφότου ο στρατός ανέλαβε τον έλεγχο της χώρας και η επί 15ετίας πρωθυπουργός διέφυγε στο εξωτερικό.
Λίγο αργότερα ανακονώθηκε οτι το κοινοβούλιο του Μπανγκλαντές διαλύθηκε και η πρώην πρωθυπουργός και επικεφαλής της αντιπολίτευσης Χαλέντα Ζία απελευθερώθηκε.
Πολιτικός εχθρός της Σέιχ Χασίνα, γνωστός ως «τραπεζίτης των φτωχών», ο Μουχάμαντ Γιουνούς και η Grameen Bank που ίδρυσε το 1983 βραβεύθηκαν με το Νόμπελ Ειρήνης 2006 διότι βοήθησαν εκατομμύρια ανθρώπους να βγουν από την φτώχεια με την παροχή μικρών δανείων ύψους κάτω των 100 δολαρίων προς φτωχούς αγρότες που δεν είχαν πρόσβαση στις συστημικές τράπεζες.
Εκτοτε, το μοντέλο αυτό των μικροπιστώσεων έχει γίνει πηγή έμπνευσης για την εκπόνηση αντίστοιχων προγραμμάτων στον κόσμο, ακόμη και σε ανεπτυγμένες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, όπου ο Γιουνούς έχει ιδρύσει το μη κερδοσκοπικό ίδρυμα Grameen America.
Με δεδομένη την επιτυχία του, ο Μουχάμαντ Γιουνούς, 84 ετών σήμερα, φλέρταρε κάποιο διάστημα με την ιδέα της πολιτικής καριέρας και ίδρυσε κόμμα το 2007. Αλλά οι φιλοδοξίες του προκάλεσαν την οργή της Χασίνα που τον κατηγόρησε ότι «ρουφά το αίμα των φτωχών».
Τότε, επικριτές του στο Μπανγκλαντές και αλλού υποστήριζαν ότι οι μικροδανειστές χρεώνουν υπερβολικά υψηλά επιτόκια και βγάζουν χρήματα από τους φτωχούς. Αλλά ο Γιουνούς απαντούσε ότι τα επιτόκια είναι πολύ πολύ χαμηλότερα από τα επιτόκια των τραπεζών στις αναπτυσσόμενες χώρες ή από το 300% που πολλές φορές ζητούν οι καρχαρίες τοκογλύφοι.
Το 2011, η κυβέρνηση της Σέιχ Χασίνα τον απομάκρυνε από την διεύθυνση της Grameen Bank, με την αιτιολογία ότι στα 73 του χρόνια είχε παραμείνει στο πόστο για πολλά χρόνια μετά την ηλικία συνταξιοδότησης, τα 60 χρόνια.
Χιλιάδες πολίτες του Μπανγκλαντές σχημάτισαν τότε ανθρώπινη αλυσίδα για να διαμαρτυρηθούν από την απόλυση.
Τον Ιανουάριο, ο Γιουνούς καταδικάσθηκε σε φυλάκιση έξι μηνών για παραβιάσεις του εργατικού δικαίου. Ο ίδιος και 13 άλλοι καταδικάσθηκαν από δικαστήριο του Μπανγκλαντές για υπεξαίρεση 252,2 εκατομμυρίων τάκα (2 εκατομμυρίων δολαρίων) από το ταμείο προνοίας εταιρείας τηλεπικοινωνιών που ο ίδιος είχε ιδρύσει.
Ο Μουχάμαντ Γιουνούς αντιμετωπίζει σειρά άλλων δικαστικών διώξεων και επαναλαμβάνει ότι οι κατηγορίες είναι κατασκευασμένες.
«Στο Μπανγκλαντές δεν έχει μείνει καθόλου πολιτική ζωή. Υπάρχει μόνο ένα κόμμα και έχει στην κατοχή του τα πάντα, κάνει τα πάντα, χειρίζεται τις εκλογές όπως θέλει».
Στο ινδικό δίκτυο Times Now δήλωσε ότι η χθεσινή ημέρα φυγής της Χασίνα είναι «η δεύτερη ημέρα απελευθέρωσης» του Μπανγκλαντές μετά το 1971 και τον πόλεμο ανεξαρτησίας από το Πακιστάν.
Ο Μουχάμαντ Γιουνούς βρίσκεται στο Παρίσι για ιατρική επέμβαση ρουτίνας και όπως δήλωσε ο εκπρόσωπός του αποδέχεται το αίτημα των φοιτητών να τεθεί επικεφαλής της προσωρινής κυβέρνησης και θα επιστρέψει στην πατρίδα του αμέσως μετά την ολοκλήρωσή της.
Ο Γιουνούς ήταν καθηγητής Οικονομίας στο Πανεπιστήμιο του Τσιταγκόνγκ όταν ο λιμός χτύπησε το Μπανγκλαντές το 1974, σκοτώνοντας εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και δημιουργώντας του την ανάγκη να αναζητήσει τρόπους.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟι διαδηλώσεις κατά των ποσοστώσεων στις προσλήψεις στη δημόσια διοίκηση, που από τις αρχές Ιουλίου έχουν στοιχίσει τη ζωή σε 366 ανθρώπους, οδήγησαν τη Δευτέρα, στη φυγή με ελικόπτερο της 76χρονης πρωθυπουργού.
Μόνο τη Δευτέρα, τουλάχιστον 109 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους στη διάρκεια των βίαιων συγκρούσεων.
Ο 84χρονος Γιουνούς είναι γνωστός επειδή έβγαλε εκατομμύρια ανθρώπους από τη φτώχεια χάρη στην τράπεζά του, που έγινε πρωτοπόρα στις μικροχρηματοδοτήσεις. Όμως είναι αντιπαθής στην Σέιχ Χασίνα, η οποία τον έχει κατηγορήσει ότι «ρουφάει το αίμα» των φτωχών.
Αυτή τη στιγμή ο Γιουνούς βρίσκεται στην Ευρώπη και ένας από τους στενούς συνεργάτες του δήλωσε ότι δεν έχει λάβει καμιά πρόταση από το στρατό για να ηγηθεί της προσωρινής κυβέρνησης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΠοιος είναι ο ηγέτης των φοιτητών
Ο Ναχίντ Ισλάμ και άλλοι ηγέτες των φοιτητών επρόκειτο να συναντηθούν το μεσημέρι (τοπική ώρα, 09:00 ώρα Ελλάδας και Κύπρου) με τον αρχηγό του στρατού στρατηγό Γουάκερ-Ουζ-Ζαμάν. Ο Ζαμάν ανακοίνωσε την παραίτηση της Χασίνα και δήλωσε πως θα σχηματισθεί προσωρινή κυβέρνηση.
Ο 26χρονος Ισλάμ, φοιτητής της κοινωνιολογίας ο οποίος συχνά εμφανίζεται δημοσίως φορώντας εν είδει μπαντάνας στο μέτωπό του τη σημαία του Αφγανιστάν, έγινε διάσημος στη χώρα στα μέσα Ιουλίου, όταν η αστυνομία τον έθεσε υπό κράστηση μαζί με άλλους φοιτηυτές του πανεπιστημίου της Ντάκα καθώς οι διαμαρτυρίες γίνονταν αιματηρές.
Ο Ισλάμ δήλωσε πως οι φοιτητές δεν θα δεχθούν καμιά κυβέρνηση της οποίας θα ηγείται ο στρατός ή η οποία θα υποστηρίζεται από το στρατό και πρότεινε να τεθεί επικεφαλής της ο Γιουνούς.
«Οποιαδήποτε κυβέρνηση άλλη απ' αυτή που προτείνουμε δεν θα γίνει δεκτή», έγραψε σήμερα το πρωί σε ανάρτησή του στο Facebook.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΤη Δευτέρα, έχοντας γύρω του άλλους φοιτητικούς ηγέτες, ο Ισλάμ είπε στους δημοσιογράφους: «Δεν θα προδώσουμε το αίμα που χύθηκε από τους μάρτυρες για την υπόθεσή μας. Θα δημιουργήσουμε ένα νέο δημοκρατικό Μπανγκλαντές μέσω της υπόσχεσής μας για ασφάλεια της ζωής, κοινωνική δικαιοσύνη και ένα νέο πολιτικό τοπίο».
Ο ίδιος υποσχέθηκε ότι θα διασφαλίσει πως η χώρα αυτή των 170 εκατομμυρίων κατοίκων δεν θα επιστρέψει ποτέ σ' αυτό που αποκάλεσε «φασιστική διακυβέρνηση» και ζήτησε από τους συμφοιτητές του να προστατατεύσουν την ινδουιστική μειονότητά της και τους χώρους λατρείας της.
Ο Ισλάμ, ο οποίος γεννήθηκε το 1998 στην Ντάκα, είναι παντρεμένος και έχει ένα μικρότερο αδελφό, τον Νακίμπ. Ο πατέρας του είναι δάσκαλος και η μητέρα του νοικοκυρά.
«Έχει απίστευτη αντοχή και έλεγε πάντα ότι η χώρα χρειάζεται να αλλάξει», είπε στο Ρόιτερς ο Νακίμπ Ισλάμ, ο οποίος σπουδάζει γεωγραφία. «Τον έπιασε η αστυνομία, τον βασάνισαν μέχρις αναισθησίας και μετά τον πέταξαν στο δρόμο. Παρόλα αυτά, συνεχίζει να μάχεται. Είμαστε πεπεισμένοι πως δεν θα τα παρατήσει. Είμαι υπερήφανος γι' αυτόν».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΗ Σαμπρίνα Καρίμ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Δημόσιας Διοίκησης στο πανεπιστήμιο Κορνέλ, η οποία ειδικεύεται στη μελέτη της πολιτικής βίας, χαρακτήρισε τη χθεσινή ημέρα ιστορική για το Μπανγκλαντές.
«Αυτή μπορεί θαυμάσια να είναι η πρώτη επιτυχημένη επανάσταση της γενιάς Z», δήλωσε. «Υπάρχει ίσως κάποια αισιοδοξία για μια δημοκρατική μετάβαση, έστω κι αν ο στρατός εμπλέκεται στη διαδικασία».
Ο ΓΓ του ΟΗΕ Γκουτέρες και η Δύση εύχονται «δημοκρατική μετάβαση»
Ο επικεφαλής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και δυτικές κυβερνήσεις κάλεσαν να αποκατασταθεί η «ηρεμία» και να αρχίσει «δημοκρατική μετάβαση» στο Μπανγκλαντές, με την κυβέρνηση των ΗΠΑ να εξαίρει τον ρόλο των ενόπλων δυνάμεων.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κάλεσε σε ανακοίνωση που δημοσιοποίησε ο αναπληρωτής εκπρόσωπός του Φαρχάν Χακ να υπάρξει «ειρηνική, συντεταγμένη και δημοκρατική μετάβαση» στη χώρα της νότιας Ασίας με πληθυσμό 170 εκατομμυρίων ψυχών, εταίρο μεγάλων οικονομιών, ειδικά στον τομέα της υφαντουργίας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΣτην Ουάσιγκτον, εκπρόσωπος της αμερικανικής διπλωματίας κάλεσε «όλα τα μέρη να απόσχουν από την χρήση περαιτέρω βίας», καθώς «χάθηκαν υπερβολικά πολλές ζωές τις τελευταίες εβδομάδες», παροτρύνοντας να αποκατασταθεί η «ηρεμία» και να ασκηθεί «αυτοσυγκράτηση» τις «επόμενες ημέρες».
Ακόμη, ο Μάθιου Μίλερ φρόντισε να «χαιρετίσει την ανακοίνωση (σ.σ. από τον επικεφαλής του στρατού) πως σχηματίστηκε προσωρινή κυβέρνηση», ενώ νουθέτησε «η όποια μετάβαση να γίνει όπως ορίζει η νομοθεσία στο Μπανγκλαντές».
Ερωτηθείς σχετικά με τον ρόλο των δυνάμεων ασφαλείας στην κρίση και στη μετάβαση στο Μπανγκλαντές, ο κ. Μίλερ εξέφρασε ικανοποίηση για τις πληροφορίες κατά τις οποίες «ο στρατός αντιστάθηκε στην πίεση να καταστείλει» τις διαδηλώσεις.
Αν και οι ένοπλες δυνάμεις και η αστυνομία υποστήριζαν την κυβέρνηση της κυρίας Χασίνα από τη στιγμή που άρχισαν οι ταραχές, την Κυριακή επανειλημμένα ο στρατός κι η αστυνομία δεν επενέβησαν για να διαλύσουν τους διαδηλωτές — όπως στις προηγούμενες μαζικές κινητοποιήσεις.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΓια τον κ. Μίλερ, «όλες οι αποφάσεις για την προσωρινή κυβέρνηση πρέπει να ληφθούν με σεβασμό στις δημοκρατικές αρχές, στο κράτος δικαίου και τη βούληση του λαού του Μπανγκλαντές».
Το Ηνωμένο Βασίλειο —η πάλαι ποτέ αποικιακή δύναμη, πριν από τον πολυαίμακτο χωρισμό της Ινδίας και του Πακιστάν, συμπεριλαμβανομένου αυτού που ήταν τότε το Ανατολικό Πακιστάν, προτού τελικά γίνει ανεξάρτητο κράτος, το Μπανγκλαντές, το 1971— κάλεσε με τη σειρά του να αποκατασταθεί η «ηρεμία» και να υπάρξει «αποκλιμάκωση».
«Είμαστε βαθιά θλιμμένοι για τις πληροφορίες που κάνουν λόγο για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, θανάτους και τραυματισμούς το σαββατοκύριακο και τις τελευταίες εβδομάδες», σημείωσε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ Μίλερ, ενώ ο αναπληρωτής εκπρόσωπος του ΓΓ του ΟΗΕ Χακ ανέφερε πως πρέπει να διενεργηθούν «ανεξάρτητες» έρευνες για τα επεισόδια.
Ο επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας Ζοζέπ Μπορέλ εξέφρασε και αυτός σε ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες του στις Βρυξέλλες την «θλίψη της ΕΕ» για τις «τραγικές απώλειες ανθρωπίνων ζωών» και κάλεσε να υπάρξει «συντεταγμένη και ειρηνική μετάβαση προς δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΟ Καναδάς από την πλευρά του «καταδίκασε σθεναρά» τις «παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων» στις μαζικές κινητοποιήσεις και κάλεσε «όλα τα μέρη» να σεβαστούν και να προασπίσουν «τους δημοκρατικούς θεσμούς» και το κράτος δικαίου, με ανακοίνωση που δημοσιοποιήθηκε από τις υπηρεσίες της υπουργού Εξωτερικών Μέλανι Ζολί.
Κόρη του Σέιχ Μουτζιμπούρ Ραχμάν, ιδρυτή πατέρα του Μπανγκλαντές, η Σέιχ Χασίνα Ουαζέντ επέστρεψε στην εξουσία το0 2009, έπειτα από μια πρώτη θητεία της στο αξίωμα της πρωθυπουργού από το 1996 ως το 2001.