Η ανακοίνωση του θανάτου του Γιαχία Σινουάρ έφερε ελπίδες σε Ισραήλ και Γάζα ότι ο δρόμος για μια κατάπαυση του πυρός ανοίγει - Όμως ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου διαμηνύει πως ο πόλεμος «δεν έχει ακόμα τελειώσει».
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Χαμάς επιβεβαίωσε την Παρασκευή ότι οι ισραηλινές δυνάμεις στην Γάζα σκότωσαν τον ηγέτη της Γιαχία Σινουάρ και επανέλαβε ότι οι όμηροι που απήγαγε πριν περίπου ένα χρόνο, κατά την πρωτοφανή της εισβολή στο έδαφος του Ισραήλ, δεν θα απελευθερωθούν, αν δεν υπάρξει εκεχειρία στον παλαιστινιακό θύλακα και αν δεν αποσυρθούν τα ισραηλινά στρατεύματα.
Η σταθερή στάση της παλαιστινιακής οργάνωσης έρχεται σε ευθεία σύγκροση με την δήλωση στην οποία προχώρησε μία ημέρα νωρίτερα ο Ισραηλινός πρωθυπουργός. Ο Μπέντζαμιν Νετανιάχου διεμήνυσε πως ο στρατός της χώρας του θα συνεχίσει να πολεμά μέχρι οι όμηροι να αφεθούν ελεύθεροι και θα παραμείνει στην Γάζα για να αποτρέψει τον επανεξοπλισμό της σοβαρά εξασθενημένης Χαμάς.
Η δημόσια - τουλάχιστον - θέση των δύο πλευρών καθιστά σαφές πως δεν έχει υπάρξει καμία προσέγγιση στον τερματισμό της σύρραξης, ακόμη κι αν ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν και άλλοι ηγέτες χαρακτηρίζουν σημείο καμπής τον θάνατο του Σινουάρ. Ένα σημείο καμπής που οφείλει να οδηγήσει στο αρθεί το αδιέξοδο στις βαλτωμένες διαπραγματεύσεις για την ανακωχή.
Ο Χαλίλ αλ-Χάγια, αναπληρωτής του Σινουάρ και εκπρόσωπος της Χαμάς σε αρκετούς γύρους διαπραγματεύσεων για την εκεχειρία, δήλωσε ότι ο εκλιπών ηγέτης της Χαμάς σκοτώθηκε «αντιμετωπίζοντας τον στρατό κατοχής μέχρι την τελευταία στιγμή της ζωής του». Όπως είπε, η Χαμάς δεν θα επιστρέψει κανέναν εκ των ομήρων, «πριν τον τερματισμό της επιθετικότητας στην Γάζα και την απόσυρση» από τον παλαιστινιακό θύλακα.
Η επόμενη ημέρα για τη Χαμάς
Ειδικοί εκτιμούν πως η Χαμάς πιθανότατα θα αντικαταστήσει τον Σινουάρ με έναν νέο πολιτικό ηγέτη που θα εδρεύει εκτός της Λωρίδας της Γάζας, ενώ ο αδελφός του Μοχάμαντ Σινουάρ αναμένεται να αναλάβει σημαντικότερο ρόλο και θα διευθύνει τον πόλεμο εναντίον του Ισραήλ στον παλαιστινιακό θύλακα.
Στις συζητήσεις για τη νέα ηγεσία της, η Χαμάς θα πρέπει να λάβει υπ' όψιν μόνο τις προτιμήσεις του βασικού υποστηρικτή της, του Ιράν, αλλά και τα συμφέροντα του Κατάρ, όπου διαμένουν σήμερα όλοι οι βασικοί υποψήφιοι για το πολιτικό γραφείο της.
Ο προκάτοχος του Σινουάρ Ισμαήλ Χανίγια στο Ιράν τον Ιούλιο – πιθανολογείται από το Ισραήλ, το οποίο ωστόσο δεν έχει αναλάβει την ευθύνη. Όταν τον αντικατέστησε, ο Σινουάρ συγχώνευσε στο πρόσωπό του τη στρατιωτική και πολιτική ηγεσία στη Γάζα. Δεν φαίνεται όμως ότι αυτό θα συνεχιστεί και με τον επόμενο ηγέτη. Έπειτα από έναν και πλέον χρόνο σφοδρών επιθέσεων από το Ισραήλ, με χιλιάδες μαχητές της Χαμάς να έχουν σκοτωθεί και κορυφαία στελέχη της, εντός και εκτός Γάζας, να έχουν εξοντωθεί, δεν είναι σαφές πώς θα αντιδράσει η οργάνωση μετά το τελευταίο πλήγμα.
Στο παρελθόν η Χαμάς αντικαθιστούσε γρήγορα και αποτελεσματικά τους πεσόντες ηγέτες της. Αρμόδιο για την ανάδειξη του νέου επικεφαλής είναι το Συμβούλιο Σούρα που εκπροσωπεί όλα τα μέλη της οργάνωσης στη Λωρίδα της Γάζας, τη Δυτική Όχθη, τις ισραηλινές φυλακές και την παλαιστινιακή διασπορά. Αυτό σημαίνει ότι ο νέος ηγέτης θα έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε συνομιλίες για την κατάπαυση του πυρός ακόμη και αν δεν βρίσκεται στη Γάζα.
Πέραν του αλ-Χάγια πιθανοί διεκδικητές είναι επίσης ο προκάτοχος του Χανίγια Χαλέντ Μεσάαλ και ο Μοχάμαντ Νταρουίς, ο πρόεδρος του Συμβουλίου Σούρα, που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστός στον έξω κόσμο, σύμφωνα με αναλυτές και με μια πηγή προσκείμενη στη Χαμάς. Η πηγή αυτή είπε ότι η οργάνωση θα πρέπει να ενημερώσει το Κατάρ, το οποίο έπαιξε σημαντικό ρόλο στις άκαρπες μέχρι στιγμής ειρηνευτικές συνομιλίες, καθώς και άλλες πρωτεύουσες πριν λάβει την απόφασή της.
Ο Άσραφ Αμπουελχούλ, αρχισυντάκτης της αιγυπτιακής εφημερίδας Αλ Αχράμ και ειδικός στις παλαιστινιακές υποθέσεις, αναμένει ότι οι αρμοδιότητες του Σινουάρ θα μοιραστούν σε δύο πρόσωπα – το ένα θα αναλάβει τις στρατιωτικές υποθέσεις και το δεύτερο το πολιτικό γραφείο, τις διεθνείς επαφές και τη χάραξη πολιτικής.
«Το Ιράν είναι ο ισχυρότερος σύμμαχος της Χαμάς, την στηρίζει με χρήματα και όπλα και η ευχή του είναι το κλειδί για το ποιος θα διαδεχθεί τον Σινουάρ», είπε ο Αμπουελχούλ. Όπως είπε, αναμένει ότι η Χαμάς θα επιμείνει στα βασικά αιτήματά της στις μελλοντικές διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός: να αποσύρει το Ισραήλ τις δυνάμεις του από τη Γάζα και να σταματήσει τον πόλεμο. Όμως θα μπορούσε να δείξει κάποια ευελιξία σε άλλα θέματα, όπως στις λεπτομέρειες μιας ενδεχόμενης ανταλλαγής των Ισραηλινών ομήρων με Παλαιστίνιους που κρατούνται σε ισραηλινές φυλακές.
Με τον θάνατο του Σινουάρ η ηγεσία έχει περάσει προσωρινά στον αλ-Χάγια που βρίσκεται στο Κατάρ. Λόγω του πολέμου και των δυσκολιών στις επικοινωνίες δεν είναι σαφές αν ο Χάγια μπορεί να έχει καθημερινή επαφή με τους μαχητές εντός του θύλακα και έτσι να αφήσει την ένοπλη πτέρυγα, τις Ταξιαρχίες Αλ Κάσαμ, να έχουν τον πρώτο λόγο.
Πηγή της Χαμάς είπε ότι ο αλ-Χάγια δεν αναμένεται να συναντήσει προβλήματα στον ρόλο του ως «ντε φάκτο ηγέτης της Γάζας». Σημείωσε ότι διατηρούσε καλές σχέσεις με τη στρατιωτική πτέρυγα και ήταν κοντά τόσο στον Σινουάρ όσο και στον Χανίγια.
Ο Παλαιστίνιος πολιτικός αναλυτής Άκραμ Αταλάχ λέει πως αναμένει η ένοπλη πτέρυγα να σεβαστεί την εξουσία του αλ-Χάγια ακόμη και από το εξωτερικό. Αναμένει επίσης ότι ο Μοχάμαντ Σινουάρ θα αποκτήσει σημαντικότερο ρόλο τόσο στην ένοπλη πτέρυγα όσο και στη Χαμάς γενικότερα. Βετεράνος διοικητής των Ταξιαρχιών Αλ Κάσαμ, ο Μοχάμαντ Σινουάρ σπανίως εμφανίζεται δημοσίως. Είναι καταζητούμενος από το Ισραήλ και έχει επιβιώσει από πολλές απόπειρες δολοφονίας του.
Εκτέλεση χάρη σε τυχαία «συνάντηση»
Σε ανακοινωθέν της η Χαμάς έπλεξε το εγκώμιο του Σινουάρ, χαρακτηρίζοντάς τον έναν ήρωα που «δεν υποχώρησε, κράδαινε το όπλο του και συγκρουόταν με τον κατοχικό στρατό στην προμετωπίδα των γραμμών».
Η ανακοίνωση φαίνεται πως αναφέρεται σε βίντεο που κυκλοφόρησε ο ισραηλινός στρατός και που φέρεται να δείχνει τις τελευταίες στιγμές του Σινουάρ. Οι εικόνες δείχνουν έναν άνδρα καθιστό μέσα σε ένα κτίριο που έχει υποστεί εκτεταμένες ζημιές. Ο άνδρας έχει τραυματιστεί σοβαρά, είναι καλυμμένος με σκόνη και φαίνεται να πετά ένα ξύλο στο ισραηλινό drone που τον πλησιάζει και τον μαγνητοσκοπεί.
Ο Σινουάρ υπήρξε ο εγκέφαλος πίσω από την εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, κατά την οποία σκοτώθηκαν περίπου 1.200 άνθρωποι, κυρίως άμαχοι, και απήχθησαν 250. Το Ισραήλ απάντησε με μια μαζική εκστρατεία κατά της Λωρίδας της Γάζας. Μέσα σε αυτόν τον χρόνο έχουν σκοτωθεί, σύμφωνα με τις τοπικές υγειονομικές αρχές, περισσότεροι από 42.000 Παλαιστίνιοι. Τεράστιες εκτάσεις του παλαιστινιακού θύλακα έχουν ισοπεδωθεί και το 90% των 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων έχει εκτοπιστεί, ενώ αναζητεί αγωνιωδώς καθημερινά τα απαραίτητα για να επιβιώσει: φαγητό, νερό, φάρμακα και καύσιμα.
Σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, η εκτέλεση του Σινουάρ προήλθε από την τυχαία «συνάντησή» του με τα ισραηλινά στρατεύματα την Τετάρτη και μπορεί να αλλάξει τη δυναμική του πολέμου στη Γάζα, την ώρα που το Ισραήλ συνεχίζει να επιτίθεται εναντίον της Χεζμπολά με χερσαίες επιχειρήσεις στον νότιο Λίβανο και αεροπορικούς βομβαρδισμούς σε άλλες περιοχές της χώρας.
Από την έναρξη του πολέμου μεταξύ Ισραήλ και Χαμάς, η Χεζμπολά εξαπέλυε ρουκέτες κατά της ισραηλινής επικράτειας σχεδόν επί καθημερινής βάσης, αναγκάζοντας δεκάδες χιλιάδες Ισραηλινούς να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους στον βορρά. Παράλληλα, περίπου ένα εκατομμύριο κάτοικοι του Λιβάνου έχουν εκτοπιστεί εξαιτίας των ισραηλινών επιχειρήσεων από αέρος και επί εδάφους.
Χαμάς και Χεζμπολά δέχονται συνεχή στήριξη από το Ιράν, το οποίο επαίνεσε τον Σινουάρ ως μάρτυρα που μπορεί να εμπνεύσει στον αγώνα κατά του Ισραήλ. «Εμείς και αμέτρητοι άλλοι στον κόσμο χαιρετίζουμε τον ανιδιοτελή αγώνα του για την απελευθέρωση του παλαιστινιακού λαού», έγραψε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερκών Αμπάς Αρακτσί στο Χ, προσθέτοντας πως «οι μάρτυρες ζουν για πάντα και ο αγώνας για την απελευθέρωση της Παλαιστίνης από την κατοχή είναι πιο ζωντανός από ποτέ».
Την «βαθιά τους θλίψη» εξέφρασαν οι Ταλιμπάν, με τον εκπρόσωπό τους Ζαμπιχουλάχ Μουτζαχίντ να τον χαρακτηρίζει «μάρτυρα», προσθέτοντας ότι η δολοφονία του «θα χρησιμεύσει για την ενδυνάμωση και την ενίσχυση της αντίστασης» κατά των ισραηλινών δυνάμεων.
«Ο πόλεμός μας δεν έχει ακόμη τελειώσει»
Το Ισραήλ έχει ορκιστεί να καταστρέψει πολιτικά την Χαμάς στην Γάζα και ο θάνατος του Σινουάρ υπήρξε κορυφαία του στρατιωτική προτεραιότητα. Σε φωτογραφίες που παρουσίασαν Ισραηλινοί στρατιώτες από το σημείο φαίνεται το σώμα ενός άνδρα που φέρεται να είναι αυτός, μισοθαμμένος σε ερείπια και με τραύμα στο κεφάλι του.
Ανακοινώνοντας τον θάνατο του Γιαχία Σινουάρ το βράδυ της Πέμπτης, ο Νετανιάχου δήλωσε πως «ο πόλεμός μας δεν έχει ακόμη τελειώσει». Όμως πολλοί, από τους συμμάχους του Ισραήλ μέχρι τους εξουθενωμένους κατοίκους της Γάζας, εξέφρασαν την ελπίδα ο θάνατος του Σινουάρ να ανοίξει τον δρόμο για να τελειώσει ο πόλεμος.
Ο θάνατος του Σινουάρ είναι μια «ευκαιρία για να προχωρήσουμε προς την κατάπαυση του πυρός, την οποία προσδοκούμε ολόψυχα εδώ και πολύ καιρό» στη Γάζα, δήλωσε ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ. Μιλώντας στο Βερολίνο στο τέλος της συνάντησής του με τους ηγέτες των ΗΠΑ, της Γερμανίας και της Γαλλίας, ο Στάρμερ κάλεσε επίσης το Ισραήλ να βελτιώσει την είσοδο της ανθρωπιστικής βοήθειας στη Λωρίδα της Γάζας.
«Αυτή η φρικτή ανθρωπιστική κατάσταση δεν μπορεί να συνεχιστεί», δήλωσε. Απευθυνόμενος «ακόμη μια φορά στο Ισραήλ», ο Στάρμερ προειδοποίησε: «ο κόσμος δεν θα ανεχτεί πλέον δικαιολογίες για την ανθρωπιστική βοήθεια. Οι άμαχοι στη βόρεια Λωρίδα της Γάζας χρειάζονται τρόφιμα τώρα», τόνισε κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου.
Την Παρασκευή ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας Λόιντ Όστιν δήλωσε ότι ο θάνατος του Σινουάρ προσφέρει «μια εξαιρετική ευκαιρία για να πετύχουμε μια βιώσιμη κατάπαυση του πυρός» και πρότεινε οι ΗΠΑ να συμβάλουν στην παροχή συνδρομής για την μελλοντική σταθεροποίηση της Γάζας. «Ελπίζω χώρες της περιοχής να εντείνουν τις προσπάθειές τους εκεί», δήλωσε ο Όστιν κατά την σύνοδο των ομολόγων του του ΝΑΤΟ στις Βρυξέλλες.
Στο Ισραήλ την ίδια ώρα, οι οικογένειες των ομήρων που ακόμη κρατούνται στη Γάζα απαιτούν από την κυβέρνηση να αξιοποιήσει τον θάνατο του Σινουάρ για να επανεκκινήσουν οι διαπραγματεύσεις και οι οικείοι τους να επιστρέψουν. Επί του παρόντος περίπου 100 όμηροι παραμένουν στην Λωρίδα της Γάζας - τουλάχιστον τριάντα εξ αυτών, σύμφωνα με το Ισραήλ, είναι νεκροί.
«Βρισκόμαστε σε ένα σημείο καμπής, όπου έχουν επιτευχθεί οι στόχοι που θέσαμε για τον πόλεμο στην Γάζα εκτός από την απελευθέρωση των ομήρων», επισημαίνει ο Ρόνεν Νιούτρα, πατέρας του Αμερικανοϊσραηλινού ομήρου Όμερ Νιούτρα. «Ο Σινουάρ είχε χαρακτηριστεί ως σημαντικό εμπόδιο για μια συμφωνία και τώρα δεν είναι πλέον ζωντανός».
Ισραηλινός αξιωματούχος με γνώση επί του ζητήματος, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας για να συζητήσει εμπιστευτικά θέματα, δήλωσε πως ο Νετανιάχου επρόκειτο να συγκαλέσει ειδική σύσκεψη την Παρασκευή με θέμα τις διαπραγματεύσεις για τους ομήρους.
«Κόλαση επί Γης»
Παράλληλα, οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ ανακοίνωσαν πως επέτρεψαν την Παρασκευή την διέλευση στην βόρεια Γάζα τριάντα φορτηγών με φαγητό, νερό, φαρμακευτικές και άλλου είδους προμήθειες, καθώς η χώρα δέχεται έντονη πίεση από τις ΗΠΑ να αυξήσει την βοήθεια. Σημειώνεται πως δεν έχει υπάρξει άμεση επιβεβαίωση από τον ΟΗΕ ότι η βοήθεια έφτασε στον προορισμό της και ότι διανεμήθηκε. «Οι κάτοικοι της Γάζας δεν αισθάνονται καμιά διαφορά», σύμφωνα με τον επικεφαλής της υπηρεσίας του ΟΗΕ για τους Παλαιστίνιους πρόσφυγες (UNRWA) Φιλίπ Λαζαρινί.
Η Γάζα είναι μια πραγματική «κόλαση επί Γης» για το ένα εκατομμύριο παιδιά που ζουν εκεί, καθώς σχεδόν 40 πεθαίνουν καθημερινά εδώ και έναν χρόνο, υποστηρίζει η UNICEF.
Έναν και πλέον χρόνο μετά την έναρξη του πολέμου, «τα παιδιά εξακολουθούν να υφίστανται καθημερινά απερίγραπτα βάσανα», ανέφερε ο εκπρόσωπος του Ταμείου των Ηνωμένων Εθνών για την παιδική ηλικία Τζέιμς Έλντερ σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε στη Γενεύη. «Η Γάζα είναι η πραγματική ενσάρκωση της κόλασης επί Γης για το ένα εκατομμύριο παιδιά της. Η κατάσταση επιδεινώνεται μέρα με τη μέσα, όσο εμείς παρακολουθούμε τις φρικτές επιπτώσεις των αεροπορικών πληγμάτων και των στρατιωτικών επιχειρήσεων», σημείωσε.
«Εάν αυτό το επίπεδο φρίκης δεν ξυπνά την ανθρωπιά μας και δεν μας ωθεί να δράσουμε, τότε τι θα την ξυπνήσει;» διερωτήθηκε.
Οι επιζώντες από τις ισραηλινές επιχειρήσεις δεν έχουν πού να πάνε για να είναι ασφαλείς. «Πού θα μπορούσαν να πάνε τα παιδιά και οι οικογένειές τους; Δεν είναι ασφαλείς στα σχολεία και τα καταφύγια. Δεν είναι ασφαλείς στα νοσοκομεία. Και σίγουρα δεν είναι ασφαλείς στους καταυλισμούς όπου επικρατεί συνωστισμός» είπε ο Έλντερ.
Ο εκπρόσωπος περιέγραψε πώς είναι η ζωή ενός παιδιού στη Γάζα φέρνοντας ως παράδειγμα ένα κοριτσάκι επτά ετών, την Καμάρ, που χτυπήθηκε στο πόδι κατά τη διάρκεια επίθεσης στον καταυλισμό της Τζαμπαλίγια. Το μοναδικό νοσοκομείο όπου θα μπορούσε να μεταφερθεί, μια μαιευτική κλινική, ήταν υπό πολιορκία επί 20 ημέρες. Καθώς δεν μπορούσε να μετακινηθεί και το νοσοκομείο δεν διέθετε τα μέσα για να αντιμετωπίσουν τη μόλυνση στο πόδι της, οι γιατροί το ακρωτηρίασαν.
Η Καμάρ, η μητέρα και η αδελφή της, που είχε επίσης τραυματιστεί, αναγκάστηκαν κατόπιν να φύγουν προς τα νότια, με τα πόδια. «Σήμερα ζουν σε μια καταξεσκιμένη σκηνή, με στάσιμα νερά τριγύρω».
Λίβανος: Ομοβροντίες και ανταλλαγές πυρών
Στον Λίβανο η Χεζμπολά εξέδωσε ανακοίνωση νωρίς την Παρασκευή, στην οποία αναφέρει πως τις τελευταίες ημέρες οι μαχητές της εξαπέλυσαν κατά του Ισραήλ για πρώτη φορά νέου τύπου πυραύλους ακριβείας και drones με εκρηκτικά. Η ανακοίνωση της Χαμάς αναφέρεται προφανώς στο μη επανδρωμένο εναέριο όχημα που διαπέρασε το ισραηλινό σύστημα αεράμυνας και έπληξε στρατόπεδο εκπαίδευσης βαθιά εντός της ισραηλινής επικράτειας. Τέσσερις στρατιώτες σκοτώθηκαν και δεκάδες τραυματίστηκαν σε αυτήν την επίθεση.
Νωρίτερα αυτήν την εβδομάδα, η οργάνωση ανακοίνωσε επίσης πως εξαπέλυσε έναν νέου τύπου πύραυλο που ονομάζεται «Καντέρ 2» και στοχοθέτησε τα προάστια του Τελ Αβίβ. Το βράδυ της Παρασκευής η λιβανέζικη οργάνωση ανέφερε ότι εκτόξευσε «πυραύλους» στη Χάιφα, στο βόρειο Ισραήλ καθώς και «ομοβροντία ρουκετών» σε ζώνες στα βόρεια της πόλης.
Από την πλευρά τους, οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις ανακοίνωσαν πως θα ενεργοποιήσουν μια επιπλέον ταξιαρχία εφέδρων στα βόρεια με σκοπό την υποστήριξη των στρατευμάτων που μάχονται στον νότιο Λίβανο. Η Χεζμπολά υποστηρίζει πως οι μαχητές της επιχειρούν με βάση «σχεδίων που εκπονήθηκαν εκ των προτέρων» για να αντιμετωπίσουν την εισβολή των Ισραηλινών στον νότο. Ο δε εκτελών χρέη αρχηγού της οργάνωσης Ναΐμ Κασέμ διεμήνυσε πως η Χεζμπολά θα συνεχίσει να στοχοθετεί εκτεταμένες περιοχές του Ισραήλ.
Εν τω μεταξύ, οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ ανακοίνωσαν την Παρασκευή ότι σκότωσαν δύο ενόπλους που πέρασαν στην επικράτεια της χώρας από την όμορη Ιορδανία, νότια της Νεκράς Θάλασσας. Αυτού του είδους οι εισβολές είναι σχετικά σπάνιες, ειδικά από την στιγμή που εδώ και περίπου ένα χρόνο το Ισραήλ έχει θωρακίσει ακόμη περισσότερο την συνοριακή του ασφάλεια.