Η απειλή του εμπορικού πολέμου, οι κίνδυνοι για την ασφάλεια, οι προκλήσεις της πράσινης μετάβασης μετά την επικράτηση Τραμπ- Πώς και πόσο επηρεάζεται η Ελλάδα
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η νέα κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών απειλεί με εμπορικό πόλεμο την Ευρώπη. Την ίδια ώρα η μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ υποφέρει από στασιμότητα και η κατάρρευση του κυβερνητικού συνασπισμού καταδικάζει τη Γερμανία σε μία περίοδο πολιτικής αστάθειας και αδυναμίας να προχωρήσουν οι αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, ο οικονομολόγος και πρώην επικεφαλής Οικονομικών της Ε. Επιτροπής Μάρκο Μπούτι, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο euronews με αφορμή τη συμμετοχή του στο συνέδριο της Τράπεζας της Ελλάδας για το δημόσιο χρέος, προειδοποιεί ότι η Ευρώπη βρίσκεται αντιμέτωπη με μία ακόμα κρίση, μία κρίση που αργά ή γρήγορα θα επηρεάσει και την Ελλάδα.
Μάρκο Μπούτι: Συστημική πρόκληση για την Ευρώπη
«Αυτά είναι κατακλυσμικά γεγονότα, ιδιαίτερα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού» μας είπε.
«Η Ευρώπη πρέπει να συσπειρωθεί. Πραγματικά ελπίζω ότι αυτό που θα πρέπει να επικρατήσει είναι ένα αίσθημα ευθύνης και στο εσωτερικό πεδίο. Υπάρχει μια μεγάλη πρόκληση, μια συστημική πρόκληση. Και για τη Γερμανία που είναι μια χώρα πολύ προσανατολισμένη στις εξαγωγές, η πρόκληση είναι ακόμη μεγαλύτερη από ό,τι σε άλλες χώρες. Θα έρθουμε σε αυτό στη συνέχεια.
Είμαστε μέσα σε μία κρίση τώρα. Είναι οι εξωτερικές απειλές που προέρχονται από τη νέα κυβέρνηση Τραμπ. Ο κίνδυνος ενός εμπορικού πολέμου είναι εδώ. Υπάρχει σαφής και άμεσος κίνδυνος. Έχουμε το όλο θέμα της ευρωπαϊκής άμυνας, πώς θα διαχειριστούμε την κατάσταση στα βόρεια σύνορα, με τον πόλεμο στην Ουκρανία, πώς η Ευρώπη πρέπει και μπορεί να επωμιστεί περισσότερο την ευθύνη να στηρίξει την Ουκρανία στο μέλλον. Και τώρα επίσης στη Μέση Ανατολή, η πρόβλεψη είναι ότι ο Νετανιάχου και οι σκληροπυρηνικοί θα έχουν ελευθερία κινήσεων. Οπότε πρέπει τη βόρεια και την ανατολική πτέρυγα αλλά και αυτή στο νότο που είναι κοντά στην Ευρώπη. Οπότε δεν χρειάζεται να περιμένουμε άλλη κρίση. Η κρίση είναι εδώ. Πρέπει να βρούμε το κουράγιο να ενωθούμε, να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά.»
Μάρκο Μπούτι: Η Ελλάδα «θα νοιώσει το κρύο»
Σε ότι αφορά την απειλή του Ντόναλντ Τραμπ για γενικευμένη επιβολή δασμών, ο Μάρκο Μπούτι θεωρεί ότι η Ευρώπη πρέπει και μπορεί να απαντήσει.
«Το πρόγραμμα του νέου προέδρου των ΗΠΑ ήταν πολύ απλό, ξέρετε, και πιθανόν αυτός να ήταν ένας από τους λόγους που κατάφερε να πείσει το εκλογικό σώμα» είπε. «Πρώτα και κύρια, οι δασμοί ήταν το όνομα του παιχνιδιού. Στην πραγματικότητα ο Τραμπ είπε ότι οι δασμοί είναι η πιο όμορφη λέξη μετά την αγάπη και την πίστη. Η ιδέα ότι οι δασμοί μπορούν να βρίσκονται στο επίκεντρο μιας οικονομικής πολιτικής είναι, κατά την άποψή μου, άκρως λανθασμένη. Αλλά ήταν πολύ, πολύ στην πρώτη γραμμή. Έτσι, μπορεί κανείς να περιμένει σίγουρα ότι οι δασμοί θα είναι μεταξύ 10% και 20% σε όλους τους τομείς. Αυτό περιλαμβάνει και την Ευρώπη. Και έως και 60% στην Κίνα.
Έτσι έχουμε έναν σαφή και παρόντα κίνδυνο. Θα υπάρξουν αρκετές χώρες σε όλο τον κόσμο που δεν πρόκειται να τολμήσουν να αντιδράσουν στους δασμούς που θα επιβάλλει η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ. Νομίζω ότι η Ευρώπη θα το κάνει. Και πραγματικά το ελπίζω. Υπάρχουν δύο σχολές σκέψης: αυτοί που είναι λίγο πιο υπεύθυνοι στο στρατόπεδο του Τραμπ λένε ότι θα ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τους δασμούς ως απειλή προκειμένου να διαπραγματευτούν καλύτερες συμφωνίες. Αν αυτό ισχύει, υπάρχει χώρος για διαπραγμάτευση. Θα είναι δύσκολη αλλά από το να αυξηθούν οι δασμοί και από τις δύο πλευρές, νομίζω ότι υπάρχει ίσως μια μικρή ελπίδα μιας πιο συναινετικής λύσης.
Αν τελικά επιβληθούν δασμοί, καταλαβαίνουμε τον αντίκτυπο σε μεγάλες οικονομίες, οικονομίες με εξαγωγικό προσανατολισμό όπως η Γερμανία ή η Γαλλία, για παράδειγμα.»
Θα υπάρξουν επιπτώσεις στις μικρότερες οικονομίες όπως της Ελλάδας;
«Σίγουρα. Θέλω να πω, η Ελλάδα, καθώς και άλλες μικρότερες οικονομίες είναι πολύ ανοιχτές στον υπόλοιπο κόσμο, στην υπόλοιπη παγκόσμια οικονομία. Νομίζω ότι για την Ελλάδα δεδομένης της εξειδίκευσης των προϊόντων μπορεί η επίδραση να είναι κάπως μικρότερη σε σχέση με άλλες οικονομίες αλλά θα “νιώσετε το κρύο” ξεκάθαρα.»
Μάρκο Μπούτι: Η Ευρώπη χρειάζεται αλλαγή παραγωγικού μοντέλου
«Μία από τις απαντήσεις που θα πρέπει να σχεδιάσουμε στην Ευρώπη, στην Ευρωπαϊκή Ένωση στο σύνολό της, είναι να προχωρήσουμε σε ένα μοντέλο παραγωγής, σε ένα επιχειρηματικό μοντέλο το οποίο βασίζεται λιγότερο στον υπόλοιπο κόσμο. Όταν έχουμε εργαλειοποίηση του εμπορίου, ακόμα και του δολαρίου το να εξαρτάται κανείς τόσο πολύ από τις εξαγωγές στον υπόλοιπο κόσμο είναι στοιχείο αδυναμίας.»
Στο νέο αυτό μοντέλο παραγωγής, η Πράσινη Συμφωνία πρέπει να παραμείνει στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής πολιτικής.
«Σίγουρα η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ μία από τις πρώτες αποφάσεις που θα πάρει είναι η απόσυρση από τη συμφωνία του Παρισιού, όπως έκαναν το 2016. Ωστόσο, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα συνεχίσουν να αναπτύσσονται στις ΗΠΑ παρά το γεγονός αυτό, επειδή είναι βολικές, είναι κερδοφόρες, είναι φθηνότερες. Έτσι νομίζω ότι η επιχειρηματική υπόθεση για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα παραμείνει στο τραπέζι.
Θα ήταν λάθος να απομακρυνθούμε από την Πράσινη Συμφωνία, γιατί στο τέλος της ημέρας δείτε την εμπειρία και στην Ευρώπη. Πάρτε την Ισπανία ή την Ιβηρική Χερσόνησο όπου έχουν κάνει μια τεράστια επένδυση στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Είναι φθηνότερες. Πρέπει σαφώς να επενδύσουμε πολλά. Αλλά τότε η απόδοση θα είναι πολύ ξεκάθαρη. Δεν έχουμε ορυκτά καύσιμα στην Ευρώπη. O Τραμπ καυχιόταν ότι υπάρχει υγρός χρυσός, αν σκάψει κάποιος μια τρύπα στις ΗΠΑ, εμείς δεν το έχουμε αυτό. Οπότε πρέπει να βασιστούμε, και για λόγους στρατηγικής αυτονομίας στις δικές μας πηγές ενέργειας. Οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας είναι το κλειδί και με μια γεωστρατηγική διάσταση όπου η Ευρώπη μπορεί και θα πρέπει να διατηρήσει ηγετική θέση παγκοσμίως. Και νομίζω ότι είναι επίσης μια ευκαιρία να καθιερώσουμε συνεργασία με την Κίνα, η οποία φαίνεται να συνειδητοποιεί όλο και περισσότερο τις προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής γι' αυτούς.
Αν θέλουμε να ηγηθούμε στην παγκόσμια οικονομία, να έχουμε ρόλο στην παγκόσμια διακυβέρνηση, σίγουρα δεν πρέπει να υποχωρήσουμε από έναν τομέα όπου είμαστε πρωτοπόροι παγκοσμίως.»
Ποιος είναι ο Μάρκο Μπούτι
Ο Marco Buti κατέχει την έδρα Tommaso Padoa Schioppa στο Κέντρο Robert Schuman από τον Απρίλιο του 2023. Πριν από την ένταξή του στο EUI, ο Buti ήταν προσωπάρχης του Επιτρόπου Οικονομίας Paolo Gentiloni. Μεταξύ 2008 και 2019, ήταν γενικός διευθυντής Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Επιπλέον, υπήρξε αναπληρωτής της Επιτροπής για τα οικονομικά σε G7 και G20.
Με σπουδές στη Φλωρεντία και την Οξφόρδη, έχει δημοσιεύσει αρκετά βιβλία τις τελευταίες δύο δεκαετίες, καθώς και πολλά επιστημονικά άρθρα σχετικά με την οικονομική και νομισματική Ένωση, την πολιτική οικονομία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, τις δημοσιονομικές πολιτικές και το μείγμα πολιτικής, την ανεργία και την ευημερία αλλά και τις μεταρρυθμίσεις του κράτους πρόνοιας, τον προϋπολογισμό της ΕΕ και την παγκόσμια οικονομική διακυβέρνηση.
Στα πρόσφατα βιβλία του περιλαμβάνονται τα εξής: The Man Inside - The Man Inside. A European Journey through Two Crises (2021) και Jean Monnet aveva ragione? - Costruire l'Europa in tempi di crisi (2023).
Συνεργάζεται τακτικά με την εφημερίδα Il Sole 24 ore, είναι επίσης ανώτερος συνεργάτης του Bruegel και μέλος του Δικτύου Ερευνητικής Πολιτικής του CEPR.
============================================