Μετά από 20 μήνες εμφυλίου πολέμου, το Σουδάν υφίσταται τη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο. Τα πράγματα θα γίνουν πολύ χειρότερα για τους αμάχους, λένε οι ειδικοί.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο εμφύλιος πόλεμος στο Σουδάν έχει προκαλέσει ατελείωτη βία, θάνατο, πείνα και ασθένειες σε κλίμακα που δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς: Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν σκοτωθεί, 12 εκατομμύρια έχουν εκτοπιστεί και με τη χώρα στα πρόθυρα λιμού, περισσότεροι από τους μισούς από τα 48 εκατομμύρια πολίτες της βρίσκονται σε έντονη επισιτιστική ανασφάλεια.
Αλλά ο φόρος αίματος του πολέμου για τους αμάχους είναι πιθανό να γίνει πολύ χειρότερος τους επόμενους μήνες, δήλωσαν στο Euronews πολιτικοί αναλυτές και εργαζόμενοι σε ανθρωπιστικές οργανώσεις.
Χωρίς αποφασιστική στρατιωτική επικράτση στον ορίζοντα, οι ειδικοί λένε ότι το Σουδάν, του οποίου ο πόλεμος συχνά παραβλέπεται και δεν πιάνει πολύ χρόνο στις ειδήσεις, θα δει περισσότερους εκτοπισμούς, περισσότερη πείνα και περισσότερα ξεσπάσματα ασθενειών το 2025, επιδεινώνοντας την ήδη χειρότερη ανθρωπιστική κρίση στον κόσμο.
«Τα πράγματα φαίνεται ότι θα γίνουν πολύ χειρότερα για τους πολίτες το νέο έτος«, δήλωσε ο Χολούντ Χαΐρ, Σουδανός πολιτικός αναλυτής που διευθύνει τη δεξαμενή σκέψης Confluence Advisory.
Σφοδρές μάχες μεταξύ των Σουδανικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) και των Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF) της πολιτοφυλακής, ξέσπασαν στις 15 Απριλίου του περασμένου έτους στην πρωτεύουσα Χαρτούμ.
Ο ηγέτης των SAF στρατηγός Αμπντέλ Φατάχ αλ-Μπουρχάν και ο διοικητής των RSF Μοχάμεντ Χαμντάν Νταγκάλο, ο οποίος είναι ευρύτερα γνωστός ως Χεμέντι, ήταν κάποτε σύμμαχοι.
Τον Οκτώβριο του 2021 κατέλαβαν την εξουσία με κοινό πραξικόπημα, ματαιώνοντας τις ελπίδες των Σουδανών για μια κυβέρνηση υπό την ηγεσία πολιτικών, αρκετά χρόνια μετά την ανατροπή του δικτάτορα Ομάρ αλ Μπασίρ από μια ειρηνική επανάσταση. Βασισμένη, όπως ήταν, σε σαθρά θεμέλια, η συμμαχία των στρατηγών σύντομα διαλύθηκε πλήρως λόγω των συγκρουόμενων φιλοδοξιών μεταξύ των δύο ανδρών και των δυνάμεών τους.
Στον πόλεμο που ακολούθησε, και οι δύο πλευρές κατηγορήθηκαν για εγκλήματα πολέμου και για εργαλειοποίηση της ανθρωπιστικής βοήθειας.
«Δεν υπάρχει ένα απλό δυαδικό σύστημα καλού και κακού που συνήθως αποζητούν τα μέσα ενημέρωσης και η προσοχή του κοινού για να κατανοήσουν τέτοιου είδους καταστάσεις», δήλωσε ο Μάικλ Τζόουνς, ερευνητής στο Royal United Services Institute (RUSI), δεξαμενή σκέψης για την άμυνα και την ασφάλεια.
«Η SAF έχει κατηγορηθεί ότι βομβαρδίζει αδιακρίτως περιοχές που ελέγχονται από τις RSF και θέτει σε κίνδυνο τους αμάχους. Και τα δύο είναι εγκλήματα, αλλά είναι διαφορετικά ως προς τη φύση, την πρόθεση και την κλίμακα και έχουν διαφορετική υποκείμενη λογική» λέει ο Μάικλ Τζόουνς.
Το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (HRW) δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι η RSF θα μπορούσε να είναι ένοχη για εθνοκάθαρση στις εκστρατείες της εναντίον μη αραβικών εθνοτικών ομάδων σε τμήματα του Νταρφούρ, όπως ακριβώς έκαναν οι πολιτοφυλακές των Τζαντζαγουίντ - από τις οποίες σχηματίστηκε η RSF - πριν από δύο δεκαετίες.
Οι δυνάμεις του Χεμεντί και οι σύμμαχοί τους έχουν επίσης βιάσει νεαρά κορίτσια και γυναίκες και τις έχουν κρατήσει ως σκλάβες του σεξ, σύμφωνα με μαρτυρίες από πρώτο χέρι που δημοσίευσε η HRW αυτόν τον μήνα.
Εν τω μεταξύ, η SAF έχει θέσει σε κίνδυνο τη ζωή των αμάχων πραγματοποιώντας αδιάκριτες βομβαρδιστικές επιθέσεις σε εδάφη που κατέχουν οι RSF. Νωρίτερα αυτό το μήνα, μια αεροπορική επιδρομή των SAF έπληξε πολυσύχναστη αγορά στην Καμπκαμπίγια, στο Βόρειο Νταρφούρ, σκοτώνοντας δεκάδες αμάχους σε μια επίθεση που η Διεθνής Αμνηστία χαρακτήρισε «κατάφωρο έγκλημα πολέμου».
Καμία ελπίδα στον ορίζοντα
Ο τερματισμός των συγκρούσεων μοιάζει μακρινή προοπτική, προειδοποιούν οι αναλυτές,** ιδίως μετά την κούρσα εξοπλισμών των SAF και των RSF αυτό το καλοκαίρι.
«Υπάρχει πιο εξελιγμένος οπλισμός παντού. Το αποτέλεσμα είναι ότι οι άμαχοι κινδυνεύουν περισσότερο να σκοτωθούν», δήλωσε ο Χαΐρ της Confluence Advisory.
«Το Σουδάν έχει πλημμυρίσει από φορητά όπλα. Ένας φίλος μου, ο οποίος πρόσφατα πήγε στο βόρειο τμήμα της χώρας για να κάνει έρευνα, μου είπε ότι ένα AK-47 κοστίζει λιγότερο από τα ψώνια μιας εβδομάδας», πρόσθεσε ο Χαΐρ.
Ο πολιτικός αναλυτής πιστεύει ότι ο εμφύλιος πόλεμος του Σουδάν θα πρέπει να θεωρηθεί ως «ένας πόλεμος κατά των αμάχων», στον οποίο τόσο οι SAF όσο και οι RSF είναι ένοχοι για τα πλήγματα κατά του σουδανικού πληθυσμού και για την αποτυχία να ανοίξουν σωστά τους διαδρόμους ανθρωπιστικής βοήθειας.
Ο Μάικλ Τζόουνς του RUSI εκτιμά ότι η προοπτική ειρήνης είναι μικρή βραχυπρόθεσμα, ιδίως λόγω της διεθνοποιημένης φύσης του πολέμου.
«Η εμπλοκή εξωτερικών παραγόντων και η ποσότητα ξένων πυρομαχικών, οχημάτων και καυσίμων - προμήθειες που διοχετεύονται στη σύγκρουση - φαίνεται να αυξάνονται. Και αυτό είναι ανησυχητικό, διότι αυτή είναι τελικά η δυναμική που επιτρέπει και συντηρεί τις μάχες», δήλωσε.
Αξιόπιστες αναφορές που επικαλείται ο ΟΗΕ υποδηλώνουν ότι τα ΗΑΕ είναι ο κύριος διεθνής υποστηρικτής της RSF, αν και το Αμπού Ντάμπι αρνείται τη συμμετοχή του. Ωστόσο, επωφελείται και από τα δύο εμπόλεμα μέρη όταν πρόκειται για την προσοδοφόρα βιομηχανία χρυσού του Σουδάν, η οποία αποτελεί βασικό οικονομικό μοχλό της σύγκρουσης, υπογράμμισε ο Χαΐρ.
Από την άλλη πλευρά, δυτικοί αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν ότι το Ιράν έχει προμηθεύσει την SAF με μη επανδρωμένα αεροσκάφη μάχης Mohajer-6. Η τεχνολογία αυτή έχει βοηθήσει την αλ-Μπουρχάν να κερδίσει εδάφη, ακόμη και αν δεν έχει, μέχρι στιγμής, αλλάξει δραματικά τις εθνικές προοπτικές στο πεδίο της μάχης.
«Κατά τη διάρκεια του 2024, είδαμε μερικές αλλαγές. Είδατε σποραδικές αντεπιθέσεις που εξαπέλυσε η SAF, οι οποίες έτειναν να ολοκληρώνονται αρκετά γρήγορα», σημείωσε ο Τζόουνς.
Η RSF πολιορκεί, εδώ και μήνες, με σφοδρότητα το Ελ Φασέρ, την πρωτεύουσα του Βόρειου Νταρφούρ, το μοναδικό στήριγμα της SAF στην πολιτεία. Εν τω μεταξύ, η πολιτοφυλακή εξακολουθεί να κυριαρχεί στο Χαρτούμ, αλλά οι SAF έχουν ανακαταλάβει τον άξονα Jebel Moya, νότια της πρωτεύουσας, γεγονός που τους επιτρέπει να εξαπολύουν επιθέσεις στην πολιτεία Gezira, την αγροτική καρδιά του Σουδάν.
Παρά την έλλειψη στρατιωτικής προόδου, και οι δύο πλευρές πιστεύουν ότι μπορούν να στρέψουν τα πράγματα προς όφελός τους, δήλωσε ο Χαΐρ στο Euronews. Σε κάθε περίπτωση, η εχθρότητα μεταξύ των δύο αποκλείει σοβαρές διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός.
Οι εμπόλεμες πλευρές έχουν ένα κοινό σημείο, το οποίο είναι ότι καμία από τις δύο δεν θέλει να δει ένα δημοκρατικό Σουδάν, αποκαλύπτει ο Χαΐρ. «Η διατήρηση του πολέμου τους επιτρέπει να αντισταθμίσουν ότι μπορεί να καταφέρουν να στρέψουν τα πράγματα προς όφελός τους και να μειώσουν ό,τι έχει απομείνει από την επανάσταση, αυτό που ζητά η επανάσταση. Δηλαδή, το τέλος ενός στρατιωτικοποιημένου Σουδάν σε όσο το δυνατόν μεγαλύτερο βαθμό».
Ο Τζόουνς συμφωνεί ότι δεν είναι προς το συμφέρον ούτε των SAF ούτε των RSF να σταματήσουν να πολεμούν. «Τα εγχώρια εμπόλεμα μέρη δεν έχουν το κίνητρο ή την ανάγκη να προσέλθουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων με οποιονδήποτε πραγματικό τρόπο», δήλωσε. «Δεν νομίζω πραγματικά ότι υπάρχει ένας άμεσα προφανής δρόμος προς την ειρήνη».
Χωρίς κανένα σημάδι ύφεσης του πολέμου, η χώρα είναι έτοιμη να κατακερματιστεί ακόμη περισσότερο.
Το Σουδάν θα μπορούσε να διασπαστεί όχι μόνο σε περιοχές της SAF και της RSF, αλλά και σε άλλες πλευρές, αν οι τοπικοί πολέμαρχοι και οι πολιτοφυλακές που σήμερα υποστηρίζουν τις κύριες πλευρές αποφασίσουν να χαράξουν εδάφη για τον εαυτό τους. «Πιθανότατα θα δούμε τον κατακερματισμό, τη βαλκανοποίηση του Σουδάν», πιστεύει ο Χαΐρ.
Με σημείο αναφοράς τις προηγούμενες συγκρούσεις στο Σουδάν, ο Χαΐρ θεωρεί πως ο πόλεμος θα μπορούσε να διαρκέσει άλλα 20 χρόνια. Εκτός αν αλλάξει η πολιτική βούληση, είπε, και εισαχθούν και εφαρμοστούν αυστηρότερα εμπάργκο όπλων και κυρώσεις στο εμπόριο χρυσού.
Επιδείνωση της ανθρωπιστικής κρίσης
Όπως έχουν τα πράγματα, η έκταση της ανθρωπιστικής κρίσης είναι ήδη συγκλονιστική. Κατά τους πρώτους 20 μήνες του πολέμου, περισσότεροι από 9 εκατομμύρια Σουδανοί έχουν εκτοπιστεί στο εσωτερικό του, ενώ άλλα 3 εκατομμύρια έχουν καταφύγει σε γειτονικές χώρες όπως το Τσαντ.
Στην πραγματικότητα, το Σουδάν βιώνει τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική κρίση που έχει καταγραφεί ποτέ στον κόσμο, με 30,4 εκατομμύρια ανθρώπους να χρειάζονται βοήθεια, σύμφωνα με την Παγκόσμια Ανθρωπιστική Επισκόπηση 2025 του ΟΗΕ. Για να θέσουμε τους αριθμούς σε παγκόσμια προοπτική, το Σουδάν φιλοξενεί λιγότερο από το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού, αλλά έχει το 10% των ανθρώπων στον κόσμο που έχουν ανάγκη.
Η πείνα και οι ασθένειες κατατρέχουν τη χώρα. Περισσότεροι από 24 εκατομμύρια Σουδανοί θεωρούνται ότι βρίσκονται σε οξεία επισιτιστική ανασφάλεια και ο λιμός, ο οποίος κηρύχθηκε τον Αύγουστο στον καταυλισμό Ζαμζάμ, στο Νταρφούρ, κινδυνεύει να επεκταθεί ευρέως, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Η χώρα βρίσκεται εν μέσω μιας μεγάλης επιδημίας χολέρας, κάτι που γίνεται ακόμη πιο δύσκολο επειδή πάνω από το 70% των νοσοκομείων και των ιατρικών εγκαταστάσεων του Σουδάν έχουν κλείσει λόγω του πολέμου.
Παρά τα προβλήματα αυτά, το Σουδάν αγωνίζεται να λάβει επαρκή ανθρωπιστική χρηματοδότηση από τη διεθνή κοινότητα. Φέτος, η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες, προσπάθησε να συγκεντρώσει 1,031 δισεκατομμύρια δολάρια (1 δισ. ευρώ) για το Σουδάν. Αλλά μέχρι τα τέλη Οκτωβρίου, είχε λάβει μόνο [το 40% αυτού του ποσού](https://reporting.unhcr.org/operational/situations/sudan-situation. US Sec).
Ωστόσο, στις 19 Σεπτεμβρίου, ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν δήλωσε ότι η κυβέρνηση Μπάιντεν θα δωρίσει επιπλέον 200 εκατ. δολάρια (192,4 εκατ. ευρώ) για τρόφιμα, στέγη και υγειονομική περίθαλψη στο Σουδάν.
«Αυτή τη στιγμή, το Σουδάν δεν κατέχει μόνο τον τίτλο της χειρότερης κρίσης εκτοπισμού στον κόσμο, αλλά είναι επίσης η χειρότερη κρίση πείνας στον κόσμο», δήλωσε η Αν Μαρί Σράιερ-Ρουά, περιφερειακή συντονίστρια υπεράσπισης της Διεθνούς Επιτροπής Διάσωσης (IRC) για την Ανατολική Αφρική. «Υπάρχουν άνθρωποι που πεθαίνουν από την πείνα κάθε μέρα».
Σκεπτόμενη ένα πρόσφατο ταξίδι σε έδαφος που ελέγχεται από τις SAF στο Σουδάν, η Σράιερ-Ρουά περιέγραψε ότι είδε σημάδια εκτοπισμού όπου κι αν πήγε.
Άνθρωποι κοιμούνται στην άκρη του δρόμου και έξω από τζαμιά, ενώ άλλοι ζουν σε καταυλισμούς για εσωτερικά εκτοπισμένους. Ο χειμώνας έχει ξεκινήσει και οι εκτοπισμένοι στερούνται τα απαραίτητα ζεστά ρούχα και κουβέρτες, δήλωσε η Σράιερ-Ρουά.
«Συνάντησα μία γυναίκα, την Ουντά, η οποία έχει εκτοπιστεί δύο φορές από τη σύγκρουση και αναγκάστηκε να μετακινηθεί μόνο με τα ρούχα που φορούσε στην πλάτη της και τα τρία παιδιά της», δήλωσε η εκπρόσωπος της IRC. Η Ουντά μίλησε στην Σράιερ-Ρουά για την απελπισία της αλλά και για τις ελπίδες της για ειρήνη.
«Αυτό είναι το μεγαλύτερο πράγμα που ζητούν τώρα οι άνθρωποι: Να σταματήσουν οι μάχες ώστε να μπορέσουν να ξαναρχίσουν τη ζωή τους και να βγάζουν τα προς το ζην», λέει η Σράιερ-Ρουά.
Οι ομάδες αρωγής παροτρύνουν τόσο τις SAF όσο και τις RSF να επιτρέψουν την απρόσκοπτη πρόσβαση σε βοήθεια, ώστε να βοηθηθούν οι πιο ευάλωτοι άνθρωποι. Αν και υπήρξαν μικρές βελτιώσεις τους τελευταίους μήνες, η κατάσταση παραμένει δύσκολη.
Ενώ οι διεθνείς οργανισμοί αγωνίζονται με την πρόσβαση, τοπικά δίκτυα, όπως τα Δωμάτια Έκτακτης Ανάγκης (ERRs), τα οποία ήταν υποψήφια για το φετινό Νόμπελ Ειρήνης, εργάζονται για τη σίτιση εκατομμυρίων ανθρώπων μέσω κοινοτικών κουζινών και την εκκένωση χιλιάδων ανθρώπων από περιοχές που έχουν πληγεί σκληρά από τις μάχες.
Στο στόχαστρο και των δύο πλευρών, ορισμένοι εθελοντές των ERR έχουν συλληφθεί και σκοτωθεί. Από τις αρχές Φεβρουαρίου, η ERR ανέφερε ότι περισσότεροι από 20 εθελοντές της είχαν δολοφονηθεί, ενώ δεκάδες άλλοι είχαν συλληφθεί.
Καταμέτρηση των νεκρών-Κανείς δεν ξέρει τον ακριβή αριθμό
Δεν υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε με βεβαιότητα πόσοι Σουδανοί έχουν σκοτωθεί μέχρι στιγμής από τον εμφύλιο πόλεμο, είτε ως αποτέλεσμα άμεσης βίας είτε λόγω έλλειψης ιατρικής περίθαλψης. Οι επίσημες εκτιμήσεις ανεβάζουν τους θανάτους σε δεκάδες χιλιάδες, αλλά ο ειδικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Σουδάν, Τομ Περριέλο, δήλωσε ότι μπορεί να φτάνουν και τους 150.000.
Μια νέα μελέτη από την Ερευνητική Ομάδα Σουδάν, μια συνεργασία μεταξύ ανθρωπιστών και ακαδημαϊκών της δημόσιας υγείας στη Σχολή Υγιεινής και Τροπικής Ιατρικής του Λονδίνου (LSHTM), εκτιμά ότι 61.000 άνθρωποι πέθαναν μόνο στην επαρχία Χαρτούμ κατά τους πρώτους 14 μήνες του πολέμου.
Πρόκειται για αύξηση 50% σε σχέση με τα προπολεμικά ποσοστά. Από το σύνολο αυτό, οι 26.000 σκοτώθηκαν από άμεση βία, σύμφωνα με τη μελέτη.
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν μια τεχνική που ονομάζεται «ανάλυση συγκέντρωσης-ανάκτησης» για να καταλήξουν στην εκτίμησή τους. Η μέθοδος αυτή συγκρίνει δεδομένα από πολλαπλές πηγές. Στην προκειμένη περίπτωση, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν τρεις λίστες που καταρτίστηκαν από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καθώς και από ιδιωτικές και δημόσιες έρευνες.
«Ήταν πραγματικά σκληρή δουλειά, επειδή ένα από τα χαρακτηριστικά του πολέμου - και πολλών πολέμων - είναι ότι ο αντίκτυπος προορίζεται να είναι σιωπηλός», δήλωσε ο Μαϊσούν Νταχάμπ, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.
«Βλέπετε την τάση στο Σουδάν πριν από τις περισσότερες μεγάλες επιθέσεις: Το διαδίκτυο και το ηλεκτρικό ρεύμα θα διακοπούν. Υπάρχει μια πραγματική προσπάθεια να προσπαθήσουν να δυσκολέψουν την επικοινωνία και την δημοσιοποίηση για το τι συμβαίνει».
Οι επιτόπιες επισκέψεις ήταν πολύ επικίνδυνες, οπότε όλα έπρεπε να γίνουν εξ αποστάσεως, τόσο εντός όσο και εκτός Σουδάν.
Ο Νταχάμπ, επιδημιολόγος στο LSHTM, δήλωσε ότι τα αποτελέσματα από την επαρχία Χαρτούμ έδειξαν πόσο καταστροφικός ήταν ο πόλεμος για τους αμάχους. Και αυτό χωρίς να υπάρχουν εκτιμήσεις από χειρότερα πληγείσες περιοχές, όπως το Νταρφούρ και το Κορντοφάν.
«Πιστεύουμε ότι το Χαρτούμ - όσο κακό και αν είναι - είναι πιθανώς πολύ καλύτερο από άλλα μέρη», δήλωσε ο Νταχάμπ.
«Η ζωή κάθε Σουδανού είναι σημαντική»
Ο Αλτζαλί Αχμέντ, ένας από τους συναδέλφους του Νταχάμπ στην έρευνα του LSTHM, δήλωσε ότι το έργο τους δείχνει στον κόσμο πόσο άσχημη είναι η κατάσταση στο Σουδάν.
«Αυτό που προσπαθήσαμε να κάνουμε είναι να καταγράψουμε πραγματικά τι συμβαίνει. Και τότε οι άνθρωποι δεν έχουν τρόπο να λένε: 'Δεν ξέραμε ότι ήταν τόσο άσχημα'. Το ξέρατε. Σας δώσαμε τις πληροφορίες».
Μιλώντας ως πολίτης του Σουδάν, ο Αχμέντ, ο οποίος ζει πλέον στο εξωτερικό, προβληματίστηκε επίσης για τις ελπίδες του λαού του για πολιτική διακυβέρνηση μετά την εκδίωξη του αλ Μπασίρ το 2019.
«Είχαμε πολλές ελπίδες μετά την επανάσταση. Πιστεύαμε ότι τα πράγματα θα άλλαζαν προς το καλύτερο», είπε και συμπλήρωσε: «Θέλαμε να ξαναχτίσουμε ένα Σουδάν που θα είναι δίκαιο, ειρηνικό και ποικιλόμορφο. Και τότε ξαφνικά, επειδή και τα δύο μέρη [η RSF και η SAF] ήθελαν να αρπάξουν την εξουσία, άρχισε ο πόλεμος».
Παρόλο που δεν βλέπει την ειρήνη να έρχεται σύντομα, ο Αχμέντ είπε ότι οι πολίτες πρέπει να συμμετέχουν στις διαπραγματεύσεις όταν έρθει η ώρα. «Δεν θα πρέπει να είναι οι στρατοί που διαπραγματεύονται μεταξύ τους. Επειδή η γλώσσα που χρησιμοποιούν και οι λύσεις που έχουν θα οδηγήσουν ξανά και ξανά στην κατάσταση που ζούμε τώρα».
Η Ομανά Αμπάς, η οποία εργάστηκε για τη μελέτη του LSHTM από το Χαρτούμ προτού εγκαταλείψει το Σουδάν νωρίτερα φέτος, είδε από πρώτο χέρι το θάνατο και την καταστροφή.
«Από το δωμάτιό μου στο Χαρτούμ, παρακολουθούσα ταφές σχεδόν κάθε μέρα από το παράθυρό μου. Πρόκειται για ανθρώπους που σκοτώθηκαν από οβίδες ή αδέσποτες σφαίρες», λέει και συμπληρώνει: «Ενώ άκουγα πυροβολισμούς και εκρήξεις, έμενα στο φορητό μου υπολογιστή να γράφω τα ονόματα των νεκρών. Αναρωτιόμουν επίσης αν θα ήμουν κι εγώ σε αυτή τη λίστα μια μέρα. Κάθε φορά που κατέγραφα έναν θάνατο, σκεφτόμουν: 'Πώς θα πεθάνω εγώ; Θα είναι από ένα βλήμα, μια αδέσποτη σφαίρα ή κάτι άλλο;»
Ήταν δύσκολο για την Αμπάς να βρει καλό σήμα. Έπρεπε να ανέβει στην ταράτσα του κτιρίου της και να περιμένει όσο χρόνο χρειαζόταν για να στείλει τα στοιχεία της. Δεδομένου του πολέμου που μαινόταν έξω, αυτό εγκυμονούσε κινδύνους, αλλά η Αμπάς παρακινήθηκε από όλους τους ανθρώπους που είχαν πεθάνει - από όλους εκείνους που, όπως είπε, κάποτε «είχαν όνειρα, ελπίδες και σχέδια για το μέλλον.Κάθε σουδανική ζωή είναι σημαντική. Θέλαμε να δείξουμε στον κόσμο τις επιπτώσεις αυτού του τρομερού πολέμου για εμάς. Θέλουμε να θυμόμαστε κάθε ζωή που χάθηκε».