Έντονη αντίδραση και ανησυχία από τις οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιώματων για την απόφαση Τραμπ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Οι αξιωματούχοι της Μόσχας και της Λευκορωσίας χαιρέτισαν την επικείμενη διάλυση της Αμερικανικής Υπηρεσίας Διεθνούς Ανάπτυξης (USAID), την ώρα που ομάδες ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ερευνητές στον τομέα της υγείας και ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης εξέφρασαν ανησυχίες για το πώς η απόσυρση της χρηματοδότησης μπορεί να επηρεάσει τις δραστηριότητές τους.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει δηλώσει ότι η υπηρεσία εξωτερικής βοήθειας - η οποία παρέχει δισεκατομμύρια δολάρια σε ανθρωπιστική βοήθεια σε έργα στο εξωτερικό - θα κλείσει σχεδόν εντελώς ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου υπό την ηγεσία του Ίλον Μασκ για τον εξορθολογισμό της αμερικανικής κυβερνητικής γραφειοκρατίας.
Την Πέμπτη, αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η κυβέρνηση Τραμπ ανακοίνωσε ένα σχέδιο για τη μείωση του αριθμού των εργαζομένων στην υπηρεσία από 10.000 σε περίπου 290, τερματίζοντας ουσιαστικά πολλές από τις δραστηριότητές της και αφήνοντας τις λίγες που απομένουν δραστικά μικρότερες.
Η Μόσχα πανηγύρισε για την απόφαση, με την εκπρόσωπο του υπουργού Εξωτερικών της Ρωσίας Μαρία Ζαχάροβα να χαρακτηρίζει την υπηρεσία ως "κάθε άλλο παρά μια υπηρεσία βοήθειας, ανάπτυξης και συνδρομής".
Αντίθετα, υποστήριξε, η USAID είναι ένας "μηχανισμός για την αλλαγή καθεστώτων, πολιτικής τάξης [και] κρατικής δομής".
Ο πρώην πρόεδρος της Ρωσίας και αναπληρωτής πρόεδρος του ρωσικού Συμβουλίου Ασφαλείας, Ντμίτρι Α. Μεντβέντεφ, παρενέβη και χαρακτήρισε "έξυπνη" την κίνηση διάλυσης του οργανισμού.
Όμως οι ομάδες της κοινωνίας των πολιτών που βοηθούν τους Ρώσους αντιφρονούντες λένε ότι το κλείσιμο της USAID θα θέσει σε κίνδυνο το μέλλον του έργου τους.
Η OVD-Info, μια ρωσική ομάδα για τα δικαιώματα που παρακολουθεί τις πολιτικές συλλήψεις και προσφέρει νομική βοήθεια σε όσους κρατούνται και διώκονται, δήλωσε ότι ενώ η διάλυση του οργανισμού έχει μικρό αντίκτυπο σε αυτούς, άλλες ομάδες που βοηθάει θα επηρεαστούν.
"Χωρίς την ύπαρξή τους, το έργο μας θα γίνει σημαντικά πιο δύσκολο", δήλωσε εκπρόσωπος της OVD-Info.
Η USAID λειτουργούσε στη Ρωσία επί δύο δεκαετίες, μέχρι που αναγκάστηκε να αποχωρήσει το 2012. Όσο λειτουργούσε εκεί, παρείχε οικονομική βοήθεια για εκστρατείες δημόσιας υγείας και πρωτοβουλίες της κοινωνίας των πολιτών.
Η Kovcheg, μια ομάδα που βοηθά Ρώσους που φεύγουν στο εξωτερικό να βρουν καταφύγιο, νομική και ψυχολογική υποστήριξη και εκπαίδευση, δήλωσε ότι έχασε το 30% του προϋπολογισμού της ως αποτέλεσμα της περικοπής της USAID.
"Είναι κρίμα", τα κονδύλια δεν θα διατεθούν σε μελλοντικά έργα, δήλωσε η ιδρύτρια της Kovcheg, Αναστασία Μπουράκοβα, προσθέτοντας ότι αν και η οργάνωση πιθανότατα θα επιβιώσει, αντιμετωπίζουν προκλήσεις για να βρουν άλλη χρηματοδότηση, ιδίως από Ρώσους δωρητές.
Οι ρωσικές αρχές έχουν χαρακτηρίσει πολλές οργανώσεις για τα δικαιώματα όπως αυτές ως "ξένους πράκτορες", μια ετικέτα που αποτρέπει τους πιθανούς δωρητές και απαγορεύει τη διαφήμιση.
Υπό το πρίσμα του παγώματος, οι Ρώσοι φιλάνθρωποι Μπόρις Ζιμίν και ο εξόριστος μεγιστάνας που μετατράπηκε σε πρόσωπο της ρωσικής αντιπολίτευσης Μιχαήλ Χοντορκόφσκι ανακοίνωσαν ένα πρόγραμμα στήριξης ύψους 600.000 δολαρίων (577.736 ευρώ) για προγράμματα ρωσικής και ουκρανικής γλώσσας - μια πρόταση που αντιμετωπίστηκε με καχυποψία από Ουκρανούς μπλόγκερ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Χαρά για Λουκασένκο - Θλίψη για τους πολίτες στο Μινσκ
Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο οποίος πρόσφατα εξασφάλισε άλλη μια θητεία στην εξουσία μέσω στημένων εκλογών, υποστήριξε ότι η απόφαση να διαλύσει το πρακτορείο ήταν μια απάντηση στις εκκλήσεις του για "επανεκκίνηση" των σχέσεων μεταξύ της Λευκορωσίας και των ΗΠΑ.
Στη Λευκορωσία, οι ομάδες δικαιωμάτων που υποστηρίζουν τους πολιτικούς κρατούμενους στη χώρα αναμένεται να δουν δραστικές περικοπές στη χρηματοδότησή τους, με το AP να αναφέρει ότι 60-80 ομάδες που βρίσκονται κοντά σε ηγέτες της αντιπολίτευσης αντιμετωπίζουν πιθανές μαζικές απολύσεις, τερματισμό προγραμμάτων ή οριστικό κλείσιμο.
Η κορυφαία ομάδα ανθρωπίνων δικαιωμάτων της χώρας Viasna - της οποίας ο φυλακισμένος ιδρυτής Ales Bialiatski κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης το 2022 - δήλωσε ότι το πάγωμα της USAID θα "βλάψει σημαντικά" το έργο της.
Ένας ακτιβιστής της Ένωσης Δημοσιογράφων της Λευκορωσίας δήλωσε ότι από τους 30 μεγάλους λευκορωσικούς δημοσιογραφικούς ομίλους που εργάζονται στο εξωτερικό, οι έξι έχασαν τη χρηματοδότηση και αναγκάστηκαν να κλείσουν εντελώς.
Συνολικά 1,7 εκατομμύρια δολάρια (1,6 εκατομμύρια ευρώ) σε βοήθεια έχουν παγώσει σύμφωνα με την οργάνωση - περισσότερο από το ήμισυ του συνόλου της ξένης βοήθειας προς τα ανεξάρτητα μέσα ενημέρωσης που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη χώρα μετά την εξαπόλυση της ευρείας καταστολής της αντιπολίτευσης από τον Λουκασένκο το 2020.
Η Lena Zhivoglod, επικεφαλής της Honest People, η οποία ιδρύθηκε το 2020 για να αντιμετωπίσει την επίσημη αφήγηση του Λουκασένκο, δήλωσε ότι σύντομα θα πρέπει να απολύσει 15 μέλη του προσωπικού και να καταγγείλει τη μίσθωση του γραφείου της ομάδας στη Βαρσοβία της Πολωνίας.
Αγώνας για την ελευθερία
Η χρηματοδότηση της USAID επεκτείνεται επίσης σε ομάδες που παρακολουθούν τις εκλογές στη Μολδαβία - όπου Ευρωπαίοι αξιωματούχοι κατηγόρησαν τη Ρωσία για ανάμιξη σε δύο σημαντικές ψηφοφορίες πέρυσι, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης ενός σχεδίου μαζικής εξαγοράς ψήφων στη χώρα.
Η Ένωση Promo-LEX, μια μακροχρόνια ΜΚΟ υπέρ της δημοκρατίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη Μολδαβία, δήλωσε ότι τα κονδύλια της USAID αντιπροσωπεύουν περίπου το 75-80% των έργων της, τα οποία περιλαμβάνουν την παρακολούθηση των εκλογών, την πολιτική χρηματοδότηση και την κοινοβουλευτική εποπτεία.
"Χωρίς άμεση εναλλακτική στήριξη, αυτές οι κρίσιμες δραστηριότητες δεν μπορούν να συνεχιστούν με την ίδια κλίμακα ή αποτελεσματικότητα", δήλωσε ο Ion Manole, εκτελεστικός διευθυντής της ένωσης.
"Δεδομένης της προηγούμενης ρωσικής παρέμβασης - μέσω της παράνομης χρηματοδότησης εκστρατειών, της πολιτικής διαφθοράς και της παραπληροφόρησης - η αποστολή μας για την παρατήρηση είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της εκλογικής διαφάνειας", δήλωσε.
Τον θάνατο της USAID πανηγυρίζει επίσης ο Ούγγρος απολυταρχικός Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος δήλωσε το πρωί της Παρασκευής ότι η κυβέρνησή του θα λάβει νομικά μέτρα για την εξάλειψη των μη κυβερνητικών οργανώσεων και των μέσων ενημέρωσης που λειτουργούν στη χώρα και λαμβάνουν χρηματοδότηση από τις ΗΠΑ και άλλες διεθνείς πηγές.
Ο Όρμπαν επαίνεσε την απόφαση του Τραμπ να καταργήσει την USAID, υποστηρίζοντας ότι το έργο της χρησιμοποιήθηκε για τη χρηματοδότηση οργανώσεων που επιδιώκουν να "ανατρέψουν" την κυβέρνησή του.
"Τώρα είναι η στιγμή που αυτά τα διεθνή δίκτυα πρέπει να καταργηθούν, πρέπει να σαρώσουν", δήλωσε ο Όρμπαν. "Είναι απαραίτητο να καταστήσουμε την ύπαρξή τους νομικά αδύνατη".