Λιθουανία, Λετονία και Εσθονία αποσυνδέθηκαν από το σοβιετικής εποχής δίκτυο και, αφού λειτουργήσουν ανεξάρτητα για περίπου 1,5 ημέρα, θα ενσωματωθούν στο ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα την Κυριακή.
Σχεδόν τρεισήμισι δεκαετίες μετά την αποχώρησή τους από τη Σοβιετική Ένωση, οι χώρες της Βαλτικής (Εσθονία, Λετονία και Λιθουανία) τερμάτισαν πλέον τις συνδέσεις ηλεκτρικού δικτύου με Ρωσία και Λευκορωσία και στρέφονται περισσότερο προς τους συμμάχους τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η διακοπή των δεσμών ηλεκτρικής ενέργειας με την πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο Ρωσία έχει γεωπολιτική και συμβολική σημασία.
Οι εργασίες προς την κατεύθυνση αυτή επιταχύνθηκαν αφότου ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν διέταξε τα στρατεύματά του να εισβάλουν στην Ουκρανία πριν από τρία χρόνια, πλήττοντας τις σχέσεις της Μόσχας με την ΕΕ.
«Πρόκειται για φυσική αποσύνδεση από το τελευταίο εναπομείναν στοιχείο της εξάρτησής μας από το ρωσικό και το λευκορωσικό ενεργειακό σύστημα», δήλωσε ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και άλλοι αξιωματούχοι αναμένεται να δώσουν το παρών στην σχετική τελετή την Κυριακή, καθώς ένα ειδικά κατασκευασμένο ρολόι ύψους εννέα μέτρων στο κέντρο του Βίλνιους μετρά αντίστροφα τα τελευταία δευτερόλεπτα των ηλεκτρικών δεσμών των βαλτικών κρατών με τη Ρωσία.
Δεκαέξι γραμμές μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας που συνέδεαν τα τρία κράτη της Βαλτικής με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία διαλύθηκαν με την πάροδο των ετών, καθώς δημιουργήθηκε ένα νέο δίκτυο που τα συνέδεε με την υπόλοιπη ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων υποβρυχίων καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα.
Το Σάββατο, όλες οι εναπομείνασες γραμμές μεταφοράς που συνδέουν τις χώρες της Βαλτικής με τη Ρωσία, τη Λευκορωσία και το Καλίνινγκραντ - έναν ρωσικό θύλακα ανάμεσα στην Πολωνία, την Λιθουανία και τη θάλασσα - απενεργοποιήθηκαν μία προς μία.
Στη συνέχεια, για 24 ώρες, το Σύστημα Ηλεκτρικής Ενέργειας της Βαλτικής θα λειτουργεί μόνο του κατά την λεγόμενη «νησιωτική λειτουργία».
Την επόμενη ημέρα, το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας πρόκειται να συγχωνευθεί με τα δίκτυα της ηπειρωτικής Ευρώπης και της Σκανδιναβίας μέσω διαφόρων συνδέσεων με την Φινλανδία, την Σουηδία και την Πολωνία.
Οι τρεις χώρες της Βαλτικής, οι οποίες μαζί έχουν σύνορα μήκους 1.633 χιλιομέτρων με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, ενημέρωσαν επίσημα τη Μόσχα και το Μινσκ για το σχέδιο αποσύνδεσης τον Ιούλιο.
Παρά την εκ των προτέρων ειδοποίηση, οι χώρες της Βαλτικής εξακολουθούν να βρίσκονται σε επιφυλακή για πιθανή αντίδραση από τους πρώην σοβιετικούς εταίρους τους.
Κάποιοι κάτοικοι της περιοχής, πάντως, έλαβαν προληπτικά μέτρα, με την δημόσια εσθονική τηλεόραση ERR να αναφέρει ότι οι πωλήσεις γεννητριών αυξήθηκαν ραγδαία.