Εκδηλώσεις μνήμης των αντικαθεστωτικών σε Ρωσία και εξωτερικό - "Ο Αλεξέι Ναβάλνι έδωσε τη ζωή του για μια ελεύθερη και δημοκρατική Ρωσία", δήλωσε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ Κάγια Κάλας για την επέτειο του θανάτου του
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η είδηση που σόκαρε τον πλανήτη βγήκε στο φως με μια λιτή δήλωση της ρωσικής σωφρονιστικής υπηρεσίας πριν από ένα χρόνο: Ο Αλεξέι Ναβάλνι πέθανε στην σωφρονιστική αποικία του Αρκτικού Κύκλου, όπου εξέτιε ποινή φυλάκισης.
Στον χρόνο που μεσολάβησε από το θάνατο του Ναβάλνι σε ηλικία 47 ετών μέχρι σήμερα, η ρωσική αντιπολίτευση δυσκολεύεται να βρει τα πατήματά της απέναντι στον πανίσχυρο πρόεδρο Βλαντίμιρ Πούτιν.
Εκτός νόμου στο εσωτερικό της χώρας και λειτουργώντας από την εξορία, δεν έχει καταφέρει να σχηματίσει ένα ενιαίο μέτωπο και ένα σαφές σχέδιο δράσης κατά του Κρεμλίνου. Αντ' αυτού, οι αντιμαχόμενοι σχηματισμοί ανταλλάζουν κατηγορίες σε μια προσπάθεια να δυσφημίσουν η μία την άλλη και να κερδίσουν επιρροή.
Η ΕΕ κατηγορεί το Κρεμλίνο για το θάνατο του Ναβάλνι
Σε δήλωσή της την Κυριακή η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλας δήλωσε: "Ο Αλεξέι Ναβάλνι έδωσε τη ζωή του για μια ελεύθερη και δημοκρατική Ρωσία".
"Σήμερα, οι δικηγόροι του παραμένουν άδικα φυλακισμένοι, μαζί με εκατοντάδες πολιτικούς κρατούμενους. Η Ρωσία πρέπει να απελευθερώσει αμέσως και άνευ όρων τους δικηγόρους του Αλεξέι Ναβάλνι και όλους τους πολιτικούς κρατούμενους".
"Από το 2020, η ΕΕ έχει επιβάλει κυρώσεις στους υπεύθυνους για τη δηλητηρίαση του Αλεξέι Ναβάλνι, την αυθαίρετη σύλληψη, την άδικη δίωξη και την πολιτικά υποκινούμενη καταδίκη του".
"Η ΕΕ καλεί τη Ρωσία να τερματίσει τη βίαιη καταστολή της κοινωνίας των πολιτών, των μέσων ενημέρωσης και των μελών της αντιπολίτευσης και να συμμορφωθεί με το διεθνές δίκαιο."
Και ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς ανάρτησε στο X ότι ο Ναβάλνι πέθανε "επειδή αγωνίστηκε για την ελευθερία και τη δημοκρατία στη Ρωσία".
Η χήρα του Αλεξέι Ναβάλνι καλεί τον κόσμο να συνεχίσει τον αγώνα
Αρκετές εκατοντάδες άνθρωποι συγκεντρώθηκαν το πρωί στη Μόσχα στον τάφο του Αλεξέι Ναβάλνι, παρά τον κίνδυνο αντιποίνων από τις αρχές, έναν χρόνο μετά τον θάνατο υπό κράτηση του σφοδρού επικριτή του Κρεμλίνου.
Άνθρωποι σε μικρές ομάδες, μεταξύ τους οικογένειες με παιδιά, ή και μόνοι τους, πέρασαν από το κοιμητήριο Μπορισόβσκι, εν μέσω ψύχους.
Το σχέδιο της επιτύμβιας πλάκας του Αλεξέι Ναβάλνι αναμένεται να αποκαλυφθεί καθώς στη Ρωσία και το εξωτερικό διοργανώνονται εκδηλώσεις με αφορμή την συμπλήρωση ενός χρόνου από τον θάνατό του.
Η χήρα του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλναγια, διοργάνωσε διαγωνισμό για τον σχεδιασμό επιτύμβιας πλάκας τον Δεκέμβριο. Υποβλήθηκαν εκατοντάδες ιδέες, κυρίως από τη Ρωσία αλλά και από χώρες του εξωτερικού.
Νωρίτερα αυτό τον μήνα, η Ναβάλναγια ζήτησε από τον κόσμο να ψηφίσει μεταξύ των τριών σχεδίων που είχε επιλέξει η οικογένεια καθώς και να προχωρήσει σε δωρεές για την κατασκευή της πλάκας που θα τοποθετηθεί στον τάφο του συζύγου της στη Μόσχα.
Η χήρα του Ναβάλνι προσκάλεσε επίσης τον κόσμο σε τελετή μνήμης στο Βερολίνο. Η Ναβάλναγια συνεχίζει το έργο του συζύγου της από το εξωτερικό.
Η ομάδα του Ναβάλνι σχεδιάζει επίσης να τιμήσει την επέτειο με μια τελετή που θα μεταδοθεί απευθείας μέσω διαδικτύου, στην οποία φίλοι και συνεργάτες θα μιλήσουν για το έργο του. Σχεδιάζονται επίσης συγκεντρώσεις, προβολές του ντοκιμαντέρ "Navalny" και αγρυπνίες.
Σε μήνυμά της η Γιούλια Ναβάλναγια κάλεσε τους υποστηρικτές του να συνεχίσουν τον αγώνα για μια "ελεύθερη και ειρηνική" Ρωσία.
"Ξέρουμε γιατί αγωνιζόμαστε: (για) μια Ρωσία του μέλλοντος, ελεύθερη, ειρηνική και όμορφη, αυτό που ονειρευόταν ο Αλεξέι είναι δυνατό. Ας κάνουμε τα πάντα προκειμένου αυτό το όνειρο να πραγματοποιηθεί", δήλωσε η Ναβάλναγια σε βίντεο που κυκλοφόρησε σήμερα από την ομάδα της.
"Ο καθένας μπορεί να κάνει κάτι: να διαδηλώσει, να γράψει στους πολιτικούς κρατούμενους, να κάνει να αλλάξουν γνώμη οι κοντινοί του άνθρωποι, να υποστηρίξουμε ο ένας τον άλλον", είπε, ζητώντας να μην υπάρχει καμία αμφιβολία ότι "το καλό θα υπερισχύσει".
Ο θάνατος του Ναβάλνι «έσβησε» την ελπίδα
Ο θάνατος του Αλεξέι Ναβάλνι ήταν "ένα σημείο χωρίς επιστροφή" και άφησε ένα κενό που είναι αδύνατο να καλυφθεί, δήλωσε ο Όλεγκ Ιβάνοφ, υποστηρικτής της αντιπολίτευσης, που εγκατέλειψε τη Ρωσία μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022 και ζει στο Λος Άντζελες.
"Ο Αλεξέι ήταν η μόνη ελπίδα που είχε η Ρωσία, τουλάχιστον δυνητικά και υποθετικά, ένας ηγέτης με ουσία, που θα μπορούσε να ενώσει όλους τους ανθρώπους που είναι πρόθυμοι να αλλάξουν κάτι στη χώρα μας, στη ζωή μας", δήλωσε ο Ιβάνοφ σε συνέντευξή του στο Associated Press.
Ο Ιβάνοφ, ο οποίος συμμετείχε στις μαζικές διαδηλώσεις που ξέσπασαν σε όλη τη Ρωσία το 2017, δήλωσε ότι μετά τον θάνατο του Ναβάλνι, "φοβάμαι ότι δεν έχει απομείνει κανείς που θα μπορούσε με κάποιον τρόπο να αντισταθεί" στο Κρεμλίνο.
Ο Ναβάλνι είναι ο δεύτερος ηγέτης της αντιπολίτευσης του οποίου ο αιφνίδιος θάνατος συγκλόνισε τη Ρωσία και τον κόσμο. Τον Φεβρουάριο του 2015, ο εξέχων πολιτικός Μπόρις Νεμτσόφ έπεσε νεκρός από πυρά σε γέφυρα κοντά στο Κρεμλίνο, λίγες ημέρες πριν ο ίδιος, ο Ναβάλνι και άλλα στελέχη της ρωσικής αντιπολίτευσης ηγηθούν μιας μαζικής συγκέντρωσης κατά του Πούτιν.
Εκατομμύρια άνθρωποι παρακολούθησαν τα βίντεο κατά της διαφθοράς
Το όραμα του Ναβάλνι για μια "όμορφη Ρωσία του μέλλοντος", όπου οι ηγέτες εκλέγονται ελεύθερα και δίκαια, η διαφθορά έχει εξαλειφθεί και οι δημοκρατικοί θεσμοί λειτουργούν, του εξασφάλισε ευρεία υποστήριξη στη Ρωσία.
Το χάρισμά του και το σαρδόνιο χιούμορ του προσέλκυσαν νέους, δραστήριους ακτιβιστές στο πλευρό του - μια ομάδα που έμοιαζε με "μια δυναμική startup" παρά με μια παράνομη επαναστατική οργάνωση, σύμφωνα με τα απομνημονεύματά του, "Patriot", που κυκλοφόρησαν οκτώ μήνες μετά το θάνατό του.
Μαζί δημιούργησαν επαγγελματικά βίντεο που εξέθεταν τη διαφθορά κυβερνητικών αξιωματούχων. Εκατομμύρια τα είδαν στο YouTube και δεκάδες χιλιάδες παρακολούθησαν συγκεντρώσεις, ακόμη και όταν οι αρχές κατέστειλαν με βία τους διαφωνούντες.
Του επιτέθηκαν και στη συνέχεια τον δηλητηρίασαν
Όταν έγινε φανερό ότι ο Ναβάλνι φιλοδοξούσε να μπει στην πολιτική σκηνή, οι αρχές απάντησαν με την άσκηση πολλαπλών ποινικών διώξεων εναντίον του ίδιου, των συμμάχων του, ακόμη και των συγγενών του. Συχνά συλλαμβανόταν και βρισκόταν στη φυλακή, δεχόταν βίαιες επιθέσεις από υποστηρικτές του Κρεμλίνου, ένας από τους οποίους του έριξε στο πρόσωπο πράσινη βαφή που παραλίγο να του κοστίσει την όραση από το ένα μάτι.
Κατετάγη δεύτερος στην κούρσα για τη δημαρχία της Μόσχας το 2013, εν μέσω καταγγελιών για νοθεία. Το 2017, ανακοίνωσε τα σχέδιά του να θέσει υποψηφιότητα για πρόεδρος και δημιούργησε ένα εκτεταμένο δίκτυο περιφερειακών γραφείων σε όλη τη χώρα, στρατολογώντας ακτιβιστές. Παρότι του απαγορεύτηκε να είναι υποψήφιος, κράτησε τα γραφεία ανοιχτά, επεκτείνοντας την εμβέλειά τους σε όλες τις 11 ζώνες ώρας της Ρωσίας.
Το 2020, ο Ναβάλνι δηλητηριάστηκε με επίθεση με νευροπαραλυτικό παράγοντα, για την οποία κατηγόρησε το Κρεμλίνο, το οποίο πάντα αρνιόταν την εμπλοκή του. Η οικογένειά του και οι σύμμαχοί του αγωνίστηκαν για να μεταφερθεί αεροπορικώς στη Γερμανία για θεραπεία και ανάρρωση. Πέντε μήνες αργότερα, επέστρεψε στη Ρωσία, όπου συνελήφθη αμέσως και παρέμεινε φυλακισμένος τα τελευταία τρία χρόνια της ζωής του.
Αλλά ακόμη και πίσω από τα κάγκελα, σε απίστευτα σκληρές συνθήκες συνεχούς πίεσης και παρακολούθησης, ο Ναβάλνι βρήκε έναν τρόπο να μεταδίδει μηνύματα. Οι δημοφιλείς λογαριασμοί του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ενημερώνονταν τακτικά με σαρκαστικά σχόλια για τη ζωή στη φυλακή και πολιτικές δηλώσεις.
Ο θάνατός του αποδίδεται σε φυσικά αίτια, αλλά οι επικριτές του Κρεμλίνου «βλέπουν» δολοφονία
Οι αρχές απέδωσαν την ευθύνη για τον θάνατο του Ναβάλνι, που ανακοινώθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024, σε φυσικά αίτια - ξαφνική αύξηση της αρτηριακής πίεσης και χρόνιες ασθένειες. Η οικογένειά του και οι σύμμαχοί του απορρίπτουν το πόρισμα και επιμένουν ότι δολοφονήθηκε με εντολή του Κρεμλίνου - κατηγορία που αρνούνται οι Ρώσοι αξιωματούχοι.
Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι συμμετείχαν στην κηδεία του στη Μόσχα την 1η Μαρτίου, σε μια σπάνια επίδειξη περιφρόνησης του καθεστώτος σε μια χώρα όπου οποιαδήποτε συγκέντρωση στους δρόμους ή ακόμη και μεμονωμένες διαδηλώσεις οδηγούν συχνά σε άμεση σύλληψη. Για μέρες, ο κόσμος έφερνε λουλούδια στον τάφο του.
Ο επί σειρά ετών πολιτικός του σύμμαχος Βλαντίμιρ Ασούρκοφ περιέγραψε τον Ναβάλνι ως "μια πολιτική προσωπικότητα που ουσιαστικά καθόρισε τη γενιά των Ρώσων τα τελευταία 15 χρόνια".
"Όσο ήταν ζωντανός, ακόμη και από τη φυλακή, ύψωνε τη φωνή του κατά του πολέμου και κατά της τυραννίας του Πούτιν", δήλωσε στο AP στο Λονδίνο.
Οι εξόριστοι εχθροί του Πούτιν αντιμέτωποι με "σκοτεινούς καιρούς"
Η χήρα του Ναβάλνι, Γιούλια Ναβάλναγια, έχει δεσμευτεί να συνεχίσει τον αγώνα του. Προβάλλει τακτικά βιντεοσκοπημένες ομιλίες και έχει συναντηθεί με δυτικούς ηγέτες και κορυφαίους αξιωματούχους, υπερασπιζόμενη τους Ρώσους που αντιτίθενται στον Πούτιν και τον πόλεμό του στην Ουκρανία.
Το Ίδρυμα κατά της Διαφθοράς του Ναβάλνι συνεχίζει να αποκαλύπτει τη διαφθορά στη Ρωσία σε βίντεο και οργανώνει περιστασιακές διαδηλώσεις στο εξωτερικό, καταδικάζοντας τον Πούτιν και τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Μια σημαντική ανταλλαγή κρατουμένων Ανατολής-Δύσης τον Αύγουστο απελευθέρωσε βασικούς αντιφρονούντες, όπως ο ίλια Γιασίν και ο Βλαντίμιρ Καρα Μούρζα, που υπόσχονται να αναζωογονήσουν το κίνημα της αντιπολίτευσης μετά το θάνατο του Ναβάλνι.
Μέχρι στιγμής, ωστόσο, δεν έχουν προχωρήσει πέρα από συναντήσεις με δυτικούς αξιωματούχους και υποστηρικτές στην εξορία ή μερικές συγκεντρώσεις - ενέργειες που είναι απίθανο να επηρεάσουν την πολεμική προσπάθεια του Πούτιν ή την βίαιη καταστολή των αντιφρονούντων εντός της χώρας.
Ο Αρσούκοφπεριγράφει την κατάσταση στη Ρωσία και την Ουκρανία τώρα ως "σκοτεινούς καιρούς" και "δύσκολους καιρούς".
Σημειώνει όμως ότι ο Ναβάλνι πέρασε πολλές δυσκολίες στη ζωή του.
"Η συμβουλή του και το κίνητρό του προς όλους μας ήταν: "Μην παραμένετε ακίνητοι. Προσπαθήστε να κάνετε κάτι για να αλλάξετε την κατάσταση και να είστε προετοιμασμένοι για την αλλαγή", δήλωσε.