Την ώρα που στη Μόσχα τιμούν την Ημέρα της Νίκης, Κίεβο και Ουάσιγκτον φαίνεται να έχουν βρει κοινό έδαφος εν μέσω της πρώτης επίσημης συμφωνίας μεταξύ των δύο χωρών. Θα είναι αυτό αρκετό για τον Ζελένσκι για να δείξει ότι το Κίεβο επιθυμεί πραγματικα τον τερματισμό του πολέμου;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Από τα πρώτα προεδρικά ντιμπέιτ πέρυσι, ο Ντόναλντ Τραμπ αρνήθηκε να απαντήσει στην ερώτηση για το πώς βλέπει το τέλος του πολέμου της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ως γνωστόν υποσχέθηκε να τον τερματίσει εντός 24 ωρών, αλλά ήταν λιγότερο αποφασιστικός όταν ρωτήθηκε αν ο τερματισμός του θα σήμαινε νίκη της Ουκρανίας.
Έκτοτε, το Κίεβο προσπαθεί να πείσει τον Τραμπ να αποφασίσει ποιον θα υποστηρίξει - πιο συγκεκριμένα, να πάρει το μέρος της Ουκρανίας.
Από τη συνάντηση με τον Τραμπ στη Νέα Υόρκη τον Σεπτέμβριο του 2024, πριν από τις προεδρικές εκλογές, μέχρι την κατηγορία ότι είναι «δικτάτορας» και τέλος την πρωτοφανή θερμή διαφωνία στο Οβάλ Γραφείο τον Φεβρουάριο, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι προσπαθεί να πείσει τον εν ενεργεία πρόεδρο των ΗΠΑ ότι η Ουκρανία δεν αποτελεί εμπόδιο για την κατάπαυση του πυρός, πόσο μάλλον για οποιαδήποτε ειρηνευτική συμφωνία.
Στα τέλη Μαρτίου, η Ουκρανία συμφώνησε σε μια προτεινόμενη από τις ΗΠΑ άμεση εκεχειρία 30 ημερών στη συνεχιζόμενη εισβολή της Ρωσίας, εάν το Κρεμλίνο τηρήσει τους ίδιους όρους.
Δύο μήνες αργότερα, δεν υπάρχει ακόμη κατάπαυση του πυρός στην Ουκρανία, και το Κίεβο επαναλαμβάνει τακτικά ότι εξακολουθεί να είναι έτοιμο για κατάπαυση του πυρός ανά πάσα στιγμή, εάν η Ρωσία συμφωνήσει.
Αληθινή ειρήνη, κατάπαυση του πυρός χωρίς όρους
Εν τω μεταξύ, η Ρωσία ανακοίνωσε μονομερώς δύο σύντομες περιόδους κατάπαυσης του πυρός: μία κατά τη διάρκεια του Πάσχα και μία τώρα, πριν και μετά την μοσχοβίτικη παρέλαση για την Ημέρα της Νίκης. Και τις δύο φορές, το Κρεμλίνο παραβίασε τη δική του εκεχειρία και αρνήθηκε την αντιπρόταση για μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός για 30 ημέρες.
Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η Ουκρανία κατάφερε τελικά να διαπραγματευτεί και να υπογράψει τη συμφωνία για τα ορυκτά με τις ΗΠΑ, και το ουκρανικό κοινοβούλιο επικύρωσε ακόμη και τη συνεργασία, δίνοντας στις ΗΠΑ πρόσβαση για να επωφεληθούν από τους τεράστιους ορυκτούς πόρους της Ουκρανίας.
Η συνεργασία της Ρωσίας με τις ΗΠΑ δεν προχώρησε και ο μόνος «συμβιβασμός» που φέρεται να ήταν έτοιμη να δεχτεί η Μόσχα ήταν η ετοιμότητά της να μην διεκδικήσει εδάφη της Ουκρανίας που η Ρωσία δεν ήλεγχε ποτέ εξ αρχής, όπως μεγάλα τμήματα των περιοχών Χερσώνα και Ζαπορίζια.
Η Ουκρανία φαίνεται να έχει προσπαθήσει σχεδόν τα πάντα για να αποδείξει στις ΗΠΑ ότι το Κίεβο δεν αποτελεί εμπόδιο για την κατάπαυση του πυρός, ενώ ταυτόχρονα αυξάνει την πίεση στη Ρωσία, εντείνοντας τις επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη στην περιοχή της Μόσχας λίγες ημέρες πριν από την παρέλαση της Ημέρας της Νίκης, παραλύοντας τον εναέριο χώρο πάνω από τη ρωσική πρωτεύουσα ακριβώς τη στιγμή που ο πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν περίμενε τους υψηλούς του προσκεκλημένους.
Η στρατηγική αυτή μπορεί να είχε αποτέλεσμα. Το βράδυ της Πέμπτης, ο Τραμπ και ο Ζελένσκι είχαν μακρά τηλεφωνική επικοινωνία για να συζητήσουν την επικυρωμένη συμφωνία για τα ορυκτά.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας έκανε αργότερα μια δήλωση στο Χ που δεν αφορούσε τη συμφωνία για τα ορυκτά, αλλά και πάλι τη δέσμευση και την προθυμία της Ουκρανίας για μια άνευ όρων κατάπαυση του πυρός.
«Η Ουκρανία είναι έτοιμη για μια πλήρη κατάπαυση του πυρός από τώρα, από αυτή τη στιγμή - μια σιωπή 30 ημερών», δήλωσε. «Αλλά πρέπει να είναι πραγματική. Όχι επιθέσεις με πυραύλους ή μη επανδρωμένα αεροσκάφη, όχι εκατοντάδες επιθέσεις στο μέτωπο. Οι Ρώσοι πρέπει να απαντήσουν κατάλληλα - υποστηρίζοντας την κατάπαυση του πυρός. Πρέπει να αποδείξουν την προθυμία τους να τερματίσουν τον πόλεμο».
Ο Ζελένσκι αξιοποίησε την ευκαιρία για να επαναλάβει ότι δεν είναι η πρώτη φορά που το Κίεβο κάνει αυτή την προσφορά. «Τριάντα ημέρες που θα μπορούσαν να γίνουν η αρχή ετών ειρήνης. Μια κατάπαυση του πυρός, διαρκής και αξιόπιστη, θα είναι ένας πραγματικός δείκτης της κίνησης προς την ειρήνη», είπε.
Κάνοντας συμβολικά αυτή τη δήλωση την Ημέρα Μνήμης και Νίκης κατά του Ναζισμού στην Ουκρανία, ο Ζελένσκι πρόσθεσε: «Η Αμερική μπορεί να βοηθήσει σε αυτό. Ο κόσμος χρειάζεται την Αμερική τώρα, όπως και πριν από ογδόντα χρόνια».
Ο Τραμπ ανήρτησε στην πλατφόρμα του Truth Social μια πιο μετριοπαθή δήλωση, ότι δηλαδή οι συνομιλίες μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας συνεχίζονται, υποδεικνύοντας ότι η Ουάσινγκτον θα ήταν πρόθυμη να συμβιβαστεί με μια συντομότερη κατάπαυση του πυρός που θα διαρκούσε λιγότερο από 30 ημέρες.
«Οι ΗΠΑ ζητούν, ιδανικά, μια κατάπαυση του πυρός 30 ημερών χωρίς όρους. Ας ελπίσουμε ότι θα τηρηθεί μια αποδεκτή κατάπαυση του πυρός και ότι και οι δύο χώρες θα λογοδοτήσουν για τον σεβασμό της ιερότητας αυτών των άμεσων διαπραγματεύσεων», ανέφερε ο Τραμπ στην ανάρτησή του.
«Εάν η κατάπαυση του πυρός δεν γίνει σεβαστή, οι ΗΠΑ και οι εταίροι τους θα επιβάλουν περαιτέρω κυρώσεις», δήλωσε σε μια προφανή απειλή προς το Κρεμλίνο, προσθέτοντας ότι «όλοι θα πρέπει να θέλουν να σταματήσει».
«Εγώ το θέλω, και οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής το θέλουν επίσης. Ως πρόεδρος, θα παραμείνω προσηλωμένος στη διασφάλιση της ειρήνης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας, μαζί με τους Ευρωπαίους, και θα είναι μια διαρκής ειρήνη», τόνισε ο Τραμπ.
Στη συνέχεια ο Τραμπ συνέχισε με μια παρόμοια δήλωση με αυτή του Ζελένσκι: «Όλα αυτά μπορούν να γίνουν πολύ γρήγορα και θα είμαι διαθέσιμος αμέσως, αν χρειαστούν οι υπηρεσίες μου».
Βανς: Η Μόσχα ζητάει «πάρα πολλά»
Νωρίτερα, σε μια σαφή ένδειξη αυξημένης απογοήτευσης στην Ουάσινγκτον, ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς δήλωσε ότι η Ρωσία ζητεί «πάρα πολλά» στις διαπραγματεύσεις της με την Ουκρανία.
Μιλώντας σε συνέδριο για την ασφάλεια στην αμερικανική πρωτεύουσα, είπε ότι ο Λευκός Οίκος επικεντρώνεται στο να πείσει τις δύο πλευρές να διεξαγάγουν απευθείας συνομιλίες και απείλησε μάλιστα ότι οι ΗΠΑ είναι έτοιμες να αποχωρήσουν.
«Δεν θα έλεγα ότι οι Ρώσοι δεν ενδιαφέρονται να φέρουν αυτό το πράγμα σε λύση», δήλωσε ο Βανς. «Αυτό που θα έλεγα είναι ότι, αυτή τη στιγμή, οι Ρώσοι ζητούν ένα συγκεκριμένο σύνολο απαιτήσεων, ένα συγκεκριμένο σύνολο παραχωρήσεων προκειμένου να τερματιστεί η σύγκρουση. Πιστεύουμε ότι ζητούν πάρα πολλά».
Το Κρεμλίνο προφανώς δεν πιστεύει ότι ζητάει πολλά. Την Πέμπτη, ο Ρώσος προεδρικός σύμβουλος Γιούρι Ουσάκοφ παραδέχθηκε ότι η Μόσχα «πιθανώς απογοητεύει την Ουάσινγκτον» με κάποιο τρόπο.
«Μας απογοητεύουν κι εμάς, ίσως περισσότερο απ' ό,τι τους απογοητεύουμε εμείς, και για μεγάλο χρονικό διάστημα», συνέχισε ο Ουσάκοφ, προσθέτοντας ότι οι πλευρές πάντως «οδεύουν προς μια προσωπική συνάντηση μεταξύ Τραμπ και Πούτιν».
Σι Ζινπίνγκ, ένας «πραγματικός φίλος από ατσάλι»
Εν τω μεταξύ, ο Πούτιν είχε μια διαφορετική συνάντηση στη Μόσχα, φιλοξενώντας τον πρόεδρο της Κίνας Σι Ζινπίνγκ, ο οποίος επισκέφθηκε τη ρωσική πρωτεύουσα για διμερή συνάντηση με τον Πούτιν και παρακολούθησε την παρέλαση για την Ημέρα της Νίκης την Παρασκευή.
Πριν από την άφιξή του στη Μόσχα, ο Σι έγραψε ένα άρθρο που δημοσιεύθηκε τόσο σε κινεζικά όσο και σε ρωσικά μέσα ενημέρωσης, παραλληλίζοντας τη σύγχρονη «ηγεμονία» των ΗΠΑ με τις «αλαζονικές φασιστικές δυνάμεις» πριν από 80 χρόνια.
«Οι δίκαιες δυνάμεις του κόσμου, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και της Σοβιετικής Ένωσης, πολέμησαν γενναία και νίκησαν τις αλαζονικές φασιστικές δυνάμεις δίπλα-δίπλα», έγραψε. «Ογδόντα χρόνια αργότερα, η μονομέρεια, η ηγεμονία και ο εκφοβισμός είναι εξαιρετικά επιβλαβείς. Η ανθρωπότητα βρίσκεται και πάλι σε σταυροδρόμι».
Σε κοινή δήλωσή τους μετά τις συνομιλίες της Πέμπτης, Σι και Πούτιν δήλωσαν ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία μπορεί να επιλυθεί μόνο με την εξάλειψη των «βαθύτερων αιτιών» του, υποδηλώνοντας την υποστήριξη της Κίνας στην πλήρους κλίμακας εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Ο Σι δήλωσε επίσης ότι η Ρωσία και η Κίνα θα πρέπει να είναι «πραγματικοί φίλοι από ατσάλι που έχουν περάσει από εκατό δοκιμασίες δια πυρός και σιδήρου», καθώς οι δύο ηγέτες δεσμεύτηκαν να ενισχύσουν τον συντονισμό σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου του στρατιωτικού, και να «αντιμετωπίσουν αποφασιστικά την πορεία της Ουάσινγκτον για "διπλή ανάσχεση" του Πεκίνου και της Μόσχας».
Την επόμενη εβδομάδα, ο Τραμπ θα επισκεφθεί τη Μέση Ανατολή. Μεταξύ της ερχόμενης Τρίτης και της Παρασκευής, θα μεταβεί στη Σαουδική Αραβία, το Κατάρ και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Και οι τρεις αυτές χώρες έχουν διαδραματίσει κρίσιμο ρόλο στις προσπάθειες της Ουκρανίας να θέσει τέλος στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία, με τη βοήθειά τους στην ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου και στην επιστροφή των ουκρανικών παιδιών, που απελάθηκαν με τη βία από τη Μόσχα.
Το Κρεμλίνο δεν έχει σχολιάσει το ενδεχόμενο να μεταβεί ο πρόεδρος της Ρωσίας στη Μέση Ανατολή.