Πολλοί Ουκρανοί στρατιώτες έχουν περάσει πλέον πάνω από τρία χρόνια σε ρωσική αιχμαλωσία, όπου συχνά βασανίζονται και κακοποιούνται
Όταν Ουκρανία και Ρωσία συμφώνησαν να ανταλλάξουν αιχμαλώτους πολέμου (1.000 προς 1.000), πολλοί έκαναν λόγο για μια αναλαμπή ελπίδας.
Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι οικογένειες και οι φίλοι των Ουκρανών αιχμαλώτων πολέμου δεν γνωρίζουν πού κρατούνται οι αγαπημένοι τους, πού και αν μετακινούνται, σε ποιες συνθήκες κρατούνται ή ακόμη και αν είναι ζωντανοί.
Το μόνο που μπορούν να κάνουν είναι να πηγαίνουν στις ανταλλαγές αιχμαλώτων πολέμου με φωτογραφίες των αγνοούμενων ή αιχμαλώτων Ουκρανών στρατιωτών, ελπίζοντας ότι κάποιοι από αυτούς που ανταλλάχθηκαν θα μπορούσαν να αναγνωρίσουν τα πρόσωπα των αγνοουμένων και να δώσουν έστω κάποιες πληροφορίες στην οικογένεια, όπως αν κρατούνταν στην ίδια φυλακή.
Συχνά οι φωτογραφίες έχουν ένα όνομα, μια ταξιαρχία και μερικές φορές μια ημερομηνία εξαφάνισης, όταν οι οικογένειες γνωρίζουν την ημερομηνία.
Στις 6 Μαΐου, μια Ουκρανή μητέρα συμμετείχε στην ανταλλαγή. Κρατούσε μια σημαία με τη φωτογραφία του γιου της, ελπίζοντας σε νέα γι' αυτόν, όταν ένας από τους απελευθερωμένους υπερασπιστές τον αναγνώρισε, λέγοντάς της ότι βρισκόταν στο ίδιο κελί με τον αγνοούμενο στρατιώτη και ότι ήταν ζωντανός και "κρατιόταν καλά".
Εννέα στους 10 Ουκρανούς υπερασπιστές υποβάλλονται σε βασανιστήρια στις ρωσικές φυλακές, περνώντας σωματικά και ηθικά βασανιστήρια, σεξουαλική βία, παράνομες καταδίκες και βίαιες εκτελέσεις.
Ο Βολοντίμιρ Λαμπούζοβ, αρχίατρος της 36ης Ταξιαρχίας Πεζοναυτών, ήταν ένας από αυτούς. Ήταν τοποθετημένος στη Μαριούπολη, όταν η Ρωσία ξεκίνησε την εισβολή της στις αρχές του 2022.
Η μονάδα του υπερασπιζόταν την πολιορκημένη πόλη για εβδομάδες μέχρι που κάποιοι από αυτούς, συμπεριλαμβανομένου του Λαμπούζοβ, αιχμαλωτίστηκαν από τις ρωσικές δυνάμεις τον Απρίλιο του 2022.
Ο Λαμπούζοβ δήλωσε στο Euronews ότι μαζί με τους Ουκρανούς στρατιώτες, η Ρωσία κρατά αιχμάλωτους χιλιάδες Ουκρανούς πολίτες, συμπεριλαμβανομένων παιδιών, "οι οποίοι δεν έχουν καμία σχέση με τις Ένοπλες Δυνάμεις της Ουκρανίας και θα πρέπει να επιστραφούν χωρίς όρους, χωρίς συμφωνίες".
Ο Λαμπούζοβ δήλωσε ότι θα πρέπει να απελευθερωθούν χωρίς προϋποθέσεις. Εκτός από την ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου, η ανταλλαγή χιλίων με χίλιους είναι καλή, αλλά είναι καλή μόνο αν είναι αποκλειστικά στρατιωτική.
"Η Ρωσία δεν κάνει καμία διαφορά μεταξύ των στρατιωτών και των πολιτών στην αιχμαλωσία της", εξήγησε ο Λαμπούζοβ, προσθέτοντας ότι οι περισσότεροι από τους πολίτες που κρατούνται στις φυλακές μεταφέρθηκαν εκεί από "τα εδάφη που η Ρωσία δήθεν απελευθέρωσε και δήθεν τους έφερε την ευτυχία και την ελευθερία. Αλλά η μεταχείριση είναι η ίδια τόσο για τους πολίτες όσο και για το στρατιωτικό προσωπικό".
Δεν είναι σαφές πόσοι Ουκρανοί πολίτες κρατούνται σε ρωσικές φυλακές και πόσοι άλλοι παραμένουν υπό ρωσική κατοχή, με παρόμοια μεταχείριση.
"Σε αυτές τις συνθήκες, αν θέλουν να επιβιώσουν ή ακόμα και να περπατήσουν στους δρόμους των χωριών τους, πρέπει να πάρουν τη ρωσική υπηκοότητα. Χωρίς τη ρωσική υπηκοότητα - είναι ένα τίποτα, δεν έχουν κανένα δικαίωμα", δήλωσε ο Λαμπούζοβ.
"Αν αυτό δεν είναι γενοκτονία του ουκρανικού έθνους, τότε πώς μπορούμε να ερμηνεύσουμε τις συνθήκες που επιβάλλει η Ρωσία στους Ουκρανούς στα κατεχόμενα εδάφη; Πρόκειται για μια από τις μεγαλύτερες πράξεις γενοκτονίας του ουκρανικού έθνους από τον βόρειο γείτονά του".
Εάν οι πολίτες δεν αποδεχθούν τους όρους ή "Θεός φυλάξοι, προβάλλουν οποιαδήποτε αντίσταση στα ρωσικά στρατεύματα", απλά εξαφανίζονται από προσώπου γης, δήλωσε ο Λαμπούζοβ.
"Αυτό συνέβη στη Μαριούπολη και ήμουν προσωπικά μάρτυρας της καταστροφής αυτής της πόλης. Ήμουν μάρτυρας της καταστροφής των αμάχων, ήμουν μάρτυρας της καταστροφής των αστικών υποδομών".
Στη συνέχεια, οι ρωσικές δυνάμεις έκαναν το ίδιο στην Αβντίεβκα, την Μπαχμούτ και το Σολιδάρ, σύμφωνα με τον Λαμπούζοβ: "Δεν έχει μείνει τίποτα. Υπάρχουν μόνο ερείπια".
Σε πολυάριθμες συνεντεύξεις, Ουκρανοί αιχμάλωτοι πολέμου δήλωσαν πως οι Ρώσοι τους είπαν ότι η Ουκρανία δεν υπάρχει πια, ότι η χώρα τους τους είχε ξεχάσει. Ο Λαμπούζοβ πρόσθεσε ότι τους προτάθηκε να αλλάξουν στρατόπεδο και να ενταχθούν στις ρωσικές δυνάμεις για να καταλάβουν "μαζί την Ευρώπη".
"Κατά τη διάρκεια μιας από τις ανακρίσεις, αυτοί οι βασανιστές μου πρόσφεραν συνεργασία. Μου είπαν ότι ο μοναδικός στόχος που είχαν ήταν "έλα να ενωθείς μαζί μας και να συνεχίσουμε να καταλαμβάνουμε μαζί την Ευρώπη", θυμήθηκε.
Ο Λαμπούζοβ δήλωσε στο Euronews ότι σχεδόν όλοι οι Ουκρανοί αιχμάλωτοι πολέμου λαμβάνουν αυτή την προσφορά: "Αυτοί οι βασανιστές λένε: 'Έλα μαζί μας, θα απελευθερώσουμε την Ουκρανία, θα συνεχίσουμε να καταλαμβάνουμε την Ευρώπη'".
"Ελπίζω ότι η ευρωπαϊκή κοινωνία θα ενδιαφερθεί περισσότερο για τα γεγονότα και τις φρικαλεότητες που συμβαίνουν στο έδαφος της Ουκρανίας και στους Ουκρανούς που βρίσκονται σε ρωσική αιχμαλωσία", κατέληξε ο Λαμπούζοβ.