Ήταν η πρώτη προσωπική συνάντηση μεταξύ Δυτικών και Ιρανών αξιωματούχων από τότε που ξεκίνησε ο πόλεμος μετά την επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν την περασμένη Παρασκευή, λόγω του πυρηνικού προγράμματος της Τεχεράνης.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η συνάντηση μεταξύ κορυφαίων Ευρωπαίων διπλωματών και του υπουργού Εξωτερικών του Ιράν την Παρασκευή έδωσε ελπίδες για περαιτέρω συνομιλίες, αλλά καμία ένδειξη για άμεση ή συγκεκριμένη πρόοδο, μια εβδομάδα μετά την έναρξη της επίθεσης του Ισραήλ στο Ιράν για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης, που οδήγησε σε πόλεμο μεταξύ των δύο πλευρών.
Οι υπουργοί Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας και η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Κάγια Κάλλας, βγήκαν από τις συνομιλίες σε ξενοδοχείο της Γενεύης σχεδόν τέσσερις ώρες μετά την άφιξη του Ιρανού Αμπάς Αραγκτσί για τη συνάντηση.
Ήταν η πρώτη πρόσωπο με πρόσωπο συνάντηση μεταξύ δυτικών και Ιρανών αξιωματούχων από την έναρξη της σύγκρουσης.
Σε κοινή γραπτή δήλωση που εκδόθηκε μετά τη λήξη των συνομιλιών, τα τρία ευρωπαϊκά έθνη και η ΕΕ ανέφεραν ότι «συζήτησαν τρόπους προς μια λύση με διαπραγμάτευση για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν».
Επανέλαβαν τις ανησυχίες τους για την «επέκταση» του πυρηνικού προγράμματος, προσθέτοντας ότι δεν έχει «αξιόπιστο πολιτικό σκοπό».
Ο επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλλας δήλωσε: «Συμφωνήσαμε ότι θα συζητήσουμε τα πυρηνικά, αλλά και ευρύτερα ζητήματα που έχουμε και θα κρατήσουμε τις συζητήσεις ανοιχτές».
«Το καλό αποτέλεσμα σήμερα είναι ότι φεύγουμε από την αίθουσα με την εντύπωση ότι η ιρανική πλευρά είναι κατά βάση έτοιμη να συνεχίσει να συζητά για όλα τα σημαντικά ζητήματα», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βαντεφούλ, προσθέτοντας ότι οι δύο πλευρές είχαν «πολύ σοβαρές συνομιλίες».
Ενώ ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Ζαν Νοέλ Μπαρό δήλωσε στους δημοσιογράφους, ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις μπορούν να επιβραδύνουν το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, αλλά σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να το εξαλείψουν.
«Γνωρίζουμε καλά -αφού έχουμε δει τι συνέβη στο Αφγανιστάν, στο Ιράκ και στη Λιβύη- πόσο απατηλό και επικίνδυνο είναι να θέλουμε να επιβάλουμε αλλαγή καθεστώτος από έξω».
Ο Μπαρό ανακοίνωσε επίσης ότι τα ευρωπαϊκά έθνη «κάλεσαν τον Ιρανό υπουργό να οραματιστεί διαπραγματεύσεις με όλα τα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών, και χωρίς να περιμένει το τέλος των χτυπημάτων».
Όσο ελπιδοφόρα και αν ήταν, το Ιράν απέκλεισε νέες πυρηνικές συνομιλίες μέχρι να σταματήσουν οι επιθέσεις από το Ισραήλ.
Σύμφωνα με τον Αμπάς Αραγτσί, το Ιράν ήταν έτοιμο να εξετάσει το ενδεχόμενο διπλωματίας μόνο εάν "σταματήσει η επιθετικότητα του Ισραήλ». «Ξεκαθαρίζω ότι οι αμυντικές δυνατότητες του Ιράν είναι αδιαπραγμάτευτες», τόνισε ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών μετά τις συνομιλίες της Γενεύης.
Εξέφρασε την υποστήριξή του για «τη συνέχιση των συζητήσεων με την Ε3 και την ΕΕ και εξέφρασε την ετοιμότητά του να συναντηθούν ξανά στο εγγύς μέλλον» Κατήγγειλε επίσης τις επιθέσεις του Ισραήλ κατά των πυρηνικών εγκαταστάσεων του Ιράν και εξέφρασε «σοβαρή ανησυχία» για αυτό που αποκάλεσε «μη καταδίκη» από τα ευρωπαϊκά έθνη.
Από την πλευρά του, ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι προέτρεψε την Τεχεράνη να συνεχίσει τις συνομιλίες της με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο Λάμι δήλωσε: «Είμαστε πρόθυμοι να συνεχίσουμε τις τρέχουσες συζητήσεις και διαπραγματεύσεις με το Ιράν και παροτρύνουμε το Ιράν να συνεχίσει τις συνομιλίες του με τις Ηνωμένες Πολιτείες». Πρόσθεσε ότι «ήμασταν ξεκάθαροι: το Ιράν δεν μπορεί να έχει πυρηνικό όπλο».
Πρόσθεσε ότι υπάρχει «ένα παράθυρο εντός δύο εβδομάδων όπου μπορούμε να δούμε μια διπλωματική λύση» και προέτρεψε το Ιράν «να πάρει αυτή την έξοδο».
Ο Τραμπ καθυστερεί την απόφαση
Εν τω μεταξύ, παραμένει ασαφές πώς θα συμβεί αυτό, καθώς ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ συνεχίζει να ζυγίζει αν θα επιτεθεί στο Ιράν πλήττοντας την καλά προστατευμένη εγκατάσταση εμπλουτισμού ουρανίου στο Φορντό, η οποία είναι θαμμένη κάτω από ένα βουνό και θεωρείται ευρέως ότι είναι απρόσιτη για όλες τις αμερικανικές βόμβες, εκτός από τις βόμβες "bunker-buster".
Ο Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη ότι θα αποφασίσει εντός δύο εβδομάδων αν ο αμερικανικός στρατός θα εμπλακεί άμεσα στον πόλεμο, δεδομένης της "ουσιαστικής πιθανότητας" για ανανέωση των διαπραγματεύσεων σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Το Ισραήλ λέει ότι ξεκίνησε την εκστρατεία αεροπορικών επιδρομών για να εμποδίσει το Ιράν να πλησιάσει περισσότερο στο να μπορέσει να κατασκευάσει πυρηνικό όπλο.
Το Ιράν και οι Ηνωμένες Πολιτείες διαπραγματεύονταν την πιθανότητα μιας νέας διπλωματικής συμφωνίας για το πρόγραμμα της Τεχεράνης, αν και ο Τραμπ δήλωσε ότι η εκστρατεία του Ισραήλ έγινε μετά το παράθυρο των 60 ημερών που έθεσε για τις συνομιλίες.
'Έχουμε το δικαίωμα ... να υπερασπιστούμε την εδαφική μας ακεραιότητα' - Ιράν
Υπό το πρίσμα της πιθανότητας εμπλοκής των ΗΠΑ, ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν απέρριψε την Τετάρτη τις εκκλήσεις του Τραμπ για παράδοση και προειδοποίησε ότι οποιαδήποτε στρατιωτική εμπλοκή των Αμερικανών θα τους προκαλέσει "ανεπανόρθωτη ζημιά".
Λίγο πριν από τη συνάντηση με τους Ευρωπαίους διπλωμάτες την Παρασκευή, ο υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αραγτσί έκανε μια σύντομη εμφάνιση ενώπιον του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ στη Γενεύη, λέγοντας στο συμβούλιο ότι οι "επιθέσεις του Ισραήλ στις πυρηνικές εγκαταστάσεις είναι σοβαρά εγκλήματα πολέμου".
Ο Αμπάς Αραγτσί επέμεινε ότι το Ιράν "δικαιούται ... και είναι αποφασισμένο να υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα, την εθνική κυριαρχία και την ασφάλειά μας με κάθε δύναμη".
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ιράν βρίσκεται στην Κωνσταντινούπολη στο πλαίσιο της διήμερης συνόδου των υπουργών Εξωτερικών του Οργανισμού Ισλαμικής Συνεργασίας (ΟΙΣ). Στη σύνοδο, με θέμα «Ο Οργανισμός Ισλαμικής Συνεργασίας σε έναν μεταβαλλόμενο κόσμο», ομιλία θα απευθύνει ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
Στο περιθώριο της υπουργικής συνόδου του ΟΙΣ συνεδρίασαν εκτάκτως την Παρασκευή, το βράδυ και οι υπουργοί Εξωτερικών του Αραβικού Συνδέσμου, για πρώτη φορά στην ιστορία του θεσμού στην Τουρκία.
Σύμφωνα με τουρκικές διπλωματικές πηγές, στο πλαίσιο της συνόδου θα πραγματοποιηθεί ειδική συνεδρίαση για τον πόλεμο Ισραήλ - Ιράν. Στο τέλος της συνάντησης, αναμένεται η έγκριση της «Διακήρυξης της Κωνσταντινούπολης» και των σχεδίων αποφάσεων που περιλαμβάνονται στην ατζέντα του ΟΙΣ, με κύρια θέματα τη Γάζα και το Παλαιστινιακό.
Η Τεχεράνη επιμένει εδώ και καιρό ότι το πυρηνικό της πρόγραμμα είναι ειρηνικό, αν και ήταν το μόνο μη πυρηνικά εξοπλισμένο κράτος που εμπλουτίζει ουράνιο μέχρι το 60%, ένα σύντομο, τεχνικό βήμα μακριά από τα επίπεδα του 90% για όπλα.
Η αρχική πυρηνική συμφωνία του 2015 μεταξύ του Ιράν και των παγκόσμιων δυνάμεων αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγμάτευσης σε μεγάλο βαθμό από τα τρία ευρωπαϊκά κράτη.
Ωστόσο, το Ιράν κρίθηκε ανεπαρκές στη συνεργασία του με τη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας, τον πυρηνικό παρατηρητή του ΟΗΕ, γεγονός που οδήγησε στις προειδοποιήσεις των κρατών της ΕΕ να επιβάλουν εκ νέου κυρώσεις που είχαν ανασταλεί στο πλαίσιο της συμφωνίας.
Ισραήλ: «Καθυστερήσαμε κατά τουλάχιστον 2-3 χρόνια» το ενδεχόμενο να αναπτύξει το Ιράν πυρηνική βόμβα
Το Ισραήλ εκτιμά ότι «έχει ήδη καθυστερήσει κατά τουλάχιστον 2-3 χρόνια» το ενδεχόμενο να αναπτύξει το Ιράν πυρηνική βόμβα, ύστερα από μια εβδομάδα επιθέσεων εναντίον στρατιωτικών και πυρηνικών εγκαταστάσεων, δήλωσε ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών.
Το αποτέλεσμα των ισραηλινών επιθέσεων είναι «πολύ σημαντικό», υπογραμμίζει ο Γκίντεον Σάαρ σε συνέντευξη που παραχώρησε στη γερμανική εφημερίδα Bild.
Επικαλούμενος την αξιολόγηση που έχει κάνει η ισραηλινή ηγεσία, ο Σάαρ δήλωσε πως θεωρεί ότι «έχουμε ήδη καθυστερήσει κατά τουλάχιστον 2-3 χρόνια το ενδεχόμενο (οι Ιρανοί) να αποκτήσουν πυρηνική βόμβα», δήλωσε ο ΥΠΕΞ του Ισραήλ.
Υποστηρίζοντας ότι το Ιράν βρισκόταν στα πρόθυρα ανάπτυξης πυρηνικής βόμβας, το Ισραήλ εξαπέλυσε στις 13 Ιουνίου ένα άνευ προηγουμένου μπαράζ αεροπορικών επιδρομών εναντίον του άσπονδου εχθρού του, πλήττοντας εκατοντάδες στρατιωτικές και πυρηνικές εγκαταστάσεις και σκοτώνοντας ανώτατους αξιωματικούς των ενόπλων δυνάμεων και πυρηνικούς επιστήμονες της χώρας.
«Το γεγονός ότι εξοντώσαμε τους ανθρώπους που είχαν ηγετικό ρόλο στην ανάπτυξη όπλων στο πλαίσιο του πυρηνικού προγράμματος, είναι εξαιρετικά σημαντικό», δήλωσε ο Γκίντεον Σάαρ.
Ο επικεφαλής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας, Ραφαέλ Γκρόσι, υπογραμμίζει στην πιο πρόσφατη έκθεσή του πως ο ΔΟΑΕ δεν έχει βρει οποιοδήποτε στοιχείο που θα υποδήλωνε πως το Ιράν αναπτύσσει στην παρούσα φάση πυρηνικό όπλο.
«Δεν θα σταματήσουμε μέχρι να κάνουμε ό,τι μπορούμε για να εξαλείψουμε αυτήν την απειλή», διαμηνύει ο ΥΠΕΞ του Ισραήλ μέσω της συνέντευξης που παραχώρησε στη γερμανική εφημερίδα Bild.
Διευκρινίζει πως η ισραηλινή κυβέρνηση «δεν έχει ορίσει την αλλαγή καθεστώτος» στο Ιράν «ως στόχο σε αυτόν πόλεμο» και συμπληρώνει: «Τουλάχιστον μέχρι τώρα, δεν το έχουμε κάνει».