Οι επαναπατρισθέντες κρατούνταν στις φυλακές CECOT, το υπερσύγχρονο σωφρονιστικό συγκρότημα υψίστης ασφαλείας του Ελ Σαλβαδόρ, κατηγορούμενοι για σχέσεις με την εγκληματική οργάνωση Tren de Aragua
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Βενεζουέλα απελευθέρωσε την Παρασκευή δέκα Αμερικανούς πολίτες και μόνιμους κατοίκους των ΗΠΑ σε αντάλλαγμα για την επαναπατρισμό περισσότερων από 250 Βενεζουελάνων μεταναστών, οι οποίοι είχαν προηγουμένως απελαθεί από τις ΗΠΑ στο Ελ Σαλβαδόρ, στο πλαίσιο αυστηρής μεταναστευτικής πολιτικής της κυβέρνησης Τραμπ.
Η τριμερής συμφωνία μεταξύ Βενεζουέλας, Ηνωμένων Πολιτειών και Ελ Σαλβαδόρ εκλαμβάνεται ως διπλωματική επιτυχία για τον πρόεδρο Νικολάς Μαδούρο, πολιτικό μήνυμα για τον Ντόναλντ Τραμπ, που προβάλλει τον επαναπατρισμό Αμερικανών ως στοιχείο της προεκλογικής του εκστρατείας, και στρατηγική νίκη για τον πρόεδρο του Ελ Σαλβαδόρ, Ναΐμπ Μπουκέλε, ο οποίος είχε προτείνει την ανταλλαγή πριν μήνες.
Η ανταλλαγή και οι πολιτικές προεκτάσεις
«Κάθε Αμερικανός που κρατούνταν άδικα στη Βενεζουέλα είναι πλέον ελεύθερος και έχει επιστρέψει στη χώρα», δήλωσε ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Μάρκο Ρούμπιο, ευχαριστώντας τον Μπουκέλε – κοντινό σύμμαχο του Τραμπ. Ο πρόεδρος του Ελ Σαλβαδόρ επιβεβαίωσε ότι παρέδωσε όλους τους Βενεζουελάνους κρατουμένους, ενώ ο Μαδούρο χαρακτήρισε την ημέρα ως «ευλογημένη και γεμάτη καλά νέα για τον λαό της Βενεζουέλας».
Οι επαναπατρισθέντες κρατούνταν στις φυλακές CECOT, το υπερσύγχρονο σωφρονιστικό συγκρότημα υψίστης ασφαλείας του Ελ Σαλβαδόρ, κατηγορούμενοι για σχέσεις με την εγκληματική οργάνωση Tren de Aragua. Τον Μάρτιο, η κυβέρνηση Τραμπ κατέβαλε 6 εκατ. δολάρια στο Ελ Σαλβαδόρ για τη φυλάκισή τους, προκαλώντας αντιδράσεις όταν επικαλέστηκε τον Νόμο περί Ξένων Εχθρών του 1798 για την απέλασή τους χωρίς σαφή αποδεικτικά στοιχεία.
Καταγγελίες για βασανιστήρια και κακομεταχείριση
Μη κυβερνητικές οργανώσεις έχουν καταγράψει καταγγελίες για βασανιστήρια, κακομεταχείριση και θανάτους στο CECOT. Επίσημα πλάνα έδειξαν τους Βενεζουελάνους με χειροπέδες και συνοδεία πάνοπλων αστυνομικών να επιβιβάζονται σε αεροσκάφη. Πολλοί ξέσπασαν σε κλάματα και αγκαλιάστηκαν κατά την άφιξή τους στο Καράκας.
Ο Νικολάς Μαδούρο δήλωσε ότι πολλοί υπέστησαν βασανιστήρια, με έναν εξ αυτών να χάνει νεφρό λόγω ξυλοδαρμού. Όπως ανακοίνωσε ο Υπουργός Εσωτερικών Διοσδάδο Καμπέγιο, οι επαναπατρισθέντες θα υποβληθούν σε ιατρικές εξετάσεις και έλεγχο ποινικού μητρώου πριν απελευθερωθούν.
Ανάμεσα στους επαναπατρισθέντες βρίσκεται και ο Άντρι Ερνάντες Ρομέρο, γνωστός μακιγιέρ που είχε συλληφθεί στο Σαν Ντιέγκο και μεταφέρθηκε στο Ελ Σαλβαδόρ. Ο Αμερικανός βουλευτής Ρόμπερτ Γκαρσία επιβεβαίωσε την ασφαλή επιστροφή του στη Βενεζουέλα.
Πολιτικά παιχνίδια και η μάχη της εικόνας
Η ανταλλαγή αποτελεί πολιτικό εργαλείο για τον Μαδούρο, ο οποίος αναζητά διεθνή νομιμοποίηση μετά τις εκλογές του 2024, τις οποίες διεθνείς παρατηρητές και δυτικές κυβερνήσεις χαρακτήρισαν αμφιλεγόμενες ή νοθευμένες. Η επιστροφή των μεταναστών ενισχύει την εικόνα του ελέγχου και της κυριαρχίας απέναντι σε ένα διεθνές περιβάλλον που τον αντιμετωπίζει με δυσπιστία.
Το Ελ Σαλβαδόρ είχε προτείνει την ανταλλαγή Βενεζουελάνων κρατουμένων με “πολιτικούς κρατούμενους” των ΗΠΑ στη Βενεζουέλα, πρόταση που είχε προκαλέσει οργισμένη αντίδραση από το Καράκας, με τον Μαδούρο να αποκαλεί τον Μπουκέλε «νεοφασίστα».
Οι οικογένειες των Αμερικανών που απελευθερώθηκαν δηλώνουν ότι οι συγγενείς τους ήταν αθώοι και χρησιμοποιήθηκαν ως πολιτικά πιόνια από το καθεστώς Μαδούρο. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ο Λούκας Χάντερ, τον οποίο η οικογένειά του καταγγέλλει ότι απήχθη από Βενεζουελάνους φρουρούς στην Κολομβία.
ΗΠΑ και Βενεζουέλα σε διακριτική διαπραγμάτευση
Παρά τη μη αναγνώριση της κυβέρνησης Μαδούρο από τις ΗΠΑ, διακριτικές διαπραγματεύσεις συνεχίζονται. Μόνο το 2024, έχουν προηγηθεί τουλάχιστον δύο ακόμα απελευθερώσεις Αμερικανών. Τον Μάιο, η Βενεζουέλα απελευθέρωσε έναν βετεράνο της Πολεμικής Αεροπορίας, ενώ τρεις μήνες πριν, έξι ακόμα Αμερικανοί απελευθερώθηκαν κατόπιν μεσολάβησης του ειδικού απεσταλμένου Ρίτσαρντ Γκρένελ.