Το επόμενο βήμα της διπλωματικής διαδικασίας με στόχο τον τερματισμό του πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας θα είναι η συνάντηση μεταξύ των δύο ηγετών
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι επιδιώκει απευθείας συνομιλίες με τον Ρώσο ομόλογό του Βλαντίμιρ Πούτιν σχεδόν από την αρχή της πλήρους εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο πάντα αρνιόταν. Αλλά με την πρόσφατη ώθηση του Ντόναλντ Τραμπ, η πιθανότητα μιας συνάντησης είναι πιο κοντά από ποτέ.
Το ερώτημα τώρα είναι όχι μόνο πότε, αλλά και πού;
Το ένταλμα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ) για τον Πούτιν για την απαγωγή παιδιών από την Ουκρανία περιορίζει την επιλογή του τόπου, καθώς κινδυνεύει να συλληφθεί σε οποιοδήποτε από τα 125 κράτη μέλη του δικαστηρίου, αν πατήσει το πόδι του στο έδαφός τους.
Ορισμένα από αυτά είναι έτοιμα να κάνουν μια εξαίρεση όμως, κι έχουν υποσχεθεί να μην συλλάβουν τον Πούτιν αν έρθει για μια συνάντηση που θα μπορούσε να θέσει τέλος στον πόλεμο κατά της Ουκρανίας.
Η Ελβετία είναι μια πιθανή επιλογή. Ο υπουργός Εξωτερικών της χώρας δήλωσε ότι η χώρα θα ήταν έτοιμη να φιλοξενήσει τον Πούτιν για τυχόν ειρηνευτικές συνομιλίες, παρά το ένταλμα σύλληψης του ΔΠΔ.
Παρά το ουδέτερο καθεστώς της, η Ελβετία έχει υπογράψει το καταστατικό της Ρώμης που ίδρυσε το δικαστήριο, αλλά ο Ignazio Cassis δήλωσε ότι εφόσον ο Πούτιν έρχεται για ειρηνευτικούς σκοπούς, η χώρα θα μπορούσε να τον υποδεχθεί.
"Αυτό έχει να κάνει με τον διπλωματικό μας ρόλο, με τη διεθνή Γενεύη ως (ευρωπαϊκή) έδρα των Ηνωμένων Εθνών", δήλωσε ο Cassis.
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν φέρεται να υποστηρίζει την ιδέα της Γενεύης ως δυνητικού τόπου διεξαγωγής των συνομιλιών μετά από συνάντηση του Λευκού Οίκου με Ευρωπαίους ηγέτες τη Δευτέρα.
Ο καγκελάριος της Αυστρίας Κρίστιαν Στόκερ πρότεινε τη χώρα του -που επίσης έχει υπογράψει το καταστατικό του ΔΠΔ- ως πιθανό τόπο διεξαγωγής, λέγοντας ότι η Βιέννη υποστηρίζει κάθε πρωτοβουλία που οδηγεί σε μια δίκαιη και διαρκή ειρήνη που προστατεύει τα ουκρανικά και ευρωπαϊκά συμφέροντα ασφαλείας.
"Ως υπερήφανος οικοδεσπότης του ΟΑΣΕ και πολλών άλλων διεθνών οργανισμών είμαστε έτοιμοι να προσφέρουμε τις καλές μας υπηρεσίες", ανέφερε σε ανάρτησή του στο Χ.
Μια χώρα στη Μέση Ανατολή θα μπορούσε να είναι μια σταθερή συμβιβαστική τοποθεσία.
Τον Μάρτιο, η Σαουδική Αραβία φιλοξένησε αντιπροσωπεία των ΗΠΑ για τις συνομιλίες πρώτα με Ουκρανούς και στη συνέχεια με Ρώσους αξιωματούχους.
Το Κατάρ και τα ΗΑΕ είναι πιθανές επιλογές
Ο ανταποκριτής του Euronews στη Ντόχα, Αντέλ Χαλέμ, λέει ότι παρά το γεγονός ότι είναι ένα σχετικά μικρό κράτος του Κόλπου, το Κατάρ έχει μια θέση στο διεθνές τραπέζι και καλείται συχνά να είναι ο διαμεσολαβητής σε διάφορες διεθνείς συγκρούσεις.
Αυτές οι προσπάθειες διαμεσολάβησης περιλαμβάνουν τη Ρωσία και την Ουκρανία, ειδικά όταν πρόκειται για την επιστροφή παιδιών που απελάθηκαν με τη βία στη Ρωσία.
Ακόμη και όταν βρέθηκε στο στόχαστρο των διασταυρούμενων πυρών μεταξύ των ΗΠΑ, του Ιράν και του Ισραήλ τον Ιούνιο, όπου πύραυλοι αναχαιτίστηκαν στον εναέριο χώρο του, το Κατάρ εξακολουθούσε να βασίζεται στη διαμεσολάβηση για την ειρήνη και την αποκλιμάκωση των εντάσεων. Το 2020 το Κατάρ φιλοξένησε ιστορικές συνομιλίες μεταξύ αξιωματούχων των ΗΠΑ και των Ταλιμπάν, οι οποίες οδήγησαν στη συμφωνία της Ντόχα και τελικά άνοιξαν τον δρόμο για την αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Αφγανιστάν.
Πιο πρόσφατα, το Κατάρ συνεχίζει να μεσολαβεί στις συνομιλίες μεταξύ του Ισραήλ και της Χαμάς, οι οποίες οδήγησαν σε αρκετές προσωρινές εκεχειρίες και παρέδωσαν ανθρωπιστική βοήθεια στη Γάζα. Το Κατάρ πιστεύει ότι οι προσπάθειες διαμεσολάβησης αποτελούν βασική αρχή της εξωτερικής του πολιτικής και σαφή ένδειξη της ήπιας ισχύος του.
Παρόμοια με το Κατάρ, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έχουν σκόπιμα διαμορφώσει τον ρόλο τους ως διπλωματικός διαμεσολαβητής, ένα κράτος ικανό να κινείται μεταξύ αντίπαλων δυνάμεων διατηρώντας την αξιοπιστία και με τις δύο, λέει ο ανταποκριτής του Euronews στο Ντουμπάι, Τόμπι Γκρέγκορι, προσθέτοντας ότι η στρατηγική αυτή έχει επεκταθεί άμεσα στον πόλεμο της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Νωρίτερα φέτος, αξιωματούχοι των Εμιράτων βοήθησαν στη διοργάνωση ανταλλαγών που έφεραν στην πατρίδα Ουκρανούς αιχμαλώτους πολέμου, μαζί με παιδιά που είχαν μεταφερθεί στη Ρωσία. Ήταν μια υπενθύμιση ότι τα Εμιράτα μπορούν να δράσουν εκεί όπου άλλοι έχουν περιορισμένη εμβέλεια.
Ταυτόχρονα, το Άμπου Ντάμπι διατήρησε τον διάλογό του με τη Μόσχα.
Νωρίτερα αυτόν τον μήνα, ο πρόεδρος των ΗΑΕ ταξίδεψε στη Ρωσία για συνομιλίες με τον Βλαντιμίρ Πούτιν, μια συνάντηση που ανέδειξε την εμπιστοσύνη που δείχνουν οι δύο πλευρές στη σχέση τους.
Η μοναδική συνάντηση μεταξύ του Ζελένσκι και του Πούτιν
Από τότε που ο Ζελένσκι ανέλαβε πρόεδρος της Ουκρανίας το 2019, η άμεση επικοινωνία του με τον Πούτιν ήταν περιορισμένη, καθώς η Ρωσία είχε ήδη καταλάβει ουκρανικά εδάφη στα ανατολικά και στην Κριμαία.
Οι δύο πρόεδροι είχαν μόνο δύο τηλεφωνήματα και μία μόνο προσωπική συνάντηση, όλες το 2019.
Ο Ζελένσκι και ο Πούτιν συναντήθηκαν για πρώτη και μοναδική φορά στο Παρίσι, κατά τη διάρκεια της Συνόδου Κορυφής Normandy Format, παρουσία των ηγετών της Γερμανίας και της Γαλλίας.
Πίσω από κλειστές πόρτες, οι δύο φέρονται να συζήτησαν θέματα που παραμένουν επίκαιρα και τώρα, αν και σε ακόμη μεγαλύτερη κλίμακα: ανταλλαγή κρατουμένων και κατάπαυση του πυρός στην ανατολική Ουκρανία.
Την άνοιξη του 2021, καθώς η Ρωσία άρχισε να συγκεντρώνει στρατεύματα κοντά στα σύνορα της Ουκρανίας ενόψει της πλήρους εισβολής της, ο Ζελένσκι προσφέρθηκε να συναντηθεί με τον Πούτιν "οπουδήποτε στο Ντονμπάς", την ανατολική περιοχή της Ουκρανίας, την οποία η Ρωσία προσπαθεί να καταλάβει και να προσαρτήσει πλήρως εδώ και πάνω από μια δεκαετία.
Ο Πούτιν αρνήθηκε, διαψεύδοντας ότι η Ρωσία συμμετέχει στη σύγκρουση και αντ' αυτού προσκάλεσε τον Ζελένσκι στη Μόσχα. Η συνάντηση δεν έγινε ποτέ.
Καθώς η Ρωσία ξεκίνησε την πλήρους κλίμακας εισβολή της τον Φεβρουάριο του 2022, ο Ζελένσκι ζήτησε και πάλι συνομιλίες. Ο Πούτιν απέρριψε και πάλι κάθε διάλογο σε προεδρικό επίπεδο, στέλνοντας μόνο μια χαμηλού επιπέδου αντιπροσωπεία για την πρώτη απόπειρα διαπραγμάτευσης κοντά στα σύνορα με τη Λευκορωσία.
Αργότερα, μετά τις αποκαλύψεις για τις μαζικές θηριωδίες των ρωσικών δυνάμεων στην Μπούτσα -η κυβέρνηση της Ουκρανίας αναφέρει ότι σκοτώθηκαν 458 άμαχοι- και σε άλλους οικισμούς γύρω από την πρωτεύουσα της Ουκρανίας, το Κίεβο σκλήρυνε τη στάση του όσον αφορά την επικοινωνία με το Κρεμλίνο.
Μετά την επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, ο πρόεδρος της Ουκρανίας ανανέωσε την πίεσή του για απευθείας συνομιλίες με τη Μόσχα, τώρα με την υποστήριξη της αμερικανικής κυβέρνησης.
Τον Μάιο, ο Ζελένσκι έκανε μια αιφνιδιαστική ανακοίνωση ότι ήταν πρόθυμος να συναντηθεί με τον Πούτιν στην Τουρκία. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας ταξίδεψε μάλιστα εκεί, αλλά ο Πούτιν δεν εμφανίστηκε, στέλνοντας και πάλι μια χαμηλού επιπέδου αντιπροσωπεία.
Προσπαθώντας ενεργά να μεσολαβήσει μεταξύ Κιέβου και Μόσχας, ο Ντόναλντ Τραμπ επέμεινε ότι η συνάντηση μεταξύ Ζελένσκι και Πούτιν πρέπει να πραγματοποιηθεί.
Αλλά η μορφή της παραμένει ασαφής. Μια πιθανότητα είναι να είναι αρχικά διμερής, μεταξύ του Ζελένσκι και του Πούτιν, και να συμπεριλάβει αργότερα και τον Τραμπ.
Αυτή η μορφή θα μπορούσε να επιτρέψει στον Τραμπ να διατηρήσει τη θέση του ειρηνοποιού σε περίπτωση που η συνάντηση δεν φέρει απτά αποτελέσματα.
Σύμφωνα με τα αμερικανικά μέσα ενημέρωσης, ο Τραμπ σκοπεύει να αφήσει τη Ρωσία και την Ουκρανία να οργανώσουν μια συνάντηση μεταξύ των ηγετών τους χωρίς να διαδραματίσει άμεσο ρόλο προς το παρόν, σύμφωνα με αξιωματούχους της κυβέρνησης που γνωρίζουν την κατάσταση, κάνοντας ένα βήμα πίσω από τις διαπραγματεύσεις για τον τερματισμό της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Όμως ο Τραμπ φέρεται να είπε σε συμβούλους του ότι σκοπεύει να διοργανώσει μια τριμερή συνάντηση με τους δύο ηγέτες, αλλά μόνο αφού πρώτα συναντηθούν.