Νέα πνοή στη στρατηγική συνεργασία Άγκυρας–Λονδίνου
Η Τουρκία και το Ηνωμένο Βασίλειο υπέγραψαν τη Δευτέρα συμφωνία ύψους 8 δισεκατομμυρίων λιρών (περίπου 9 δισεκατομμυρίων ευρώ) για την προμήθεια 20 μαχητικών αεροσκαφών Eurofighter Typhoon, ενισχύοντας τις αεροπορικές δυνατότητες της Τουρκίας.
Η υπογραφή της συμφωνίας πραγματοποιήθηκε στην Άγκυρα, κατά την πρώτη επίσημη επίσκεψη του Βρετανού πρωθυπουργού Κιρ Στάρμερ στη χώρα, και αποτελεί την πρώτη νέα παραγγελία βρετανικών Typhoon από το 2017.
«Οι χώρες μας μπορεί να βρίσκονται στα δύο άκρα της Ευρώπης, αλλά είμαστε ισχυροί εταίροι που συνεργαζόμαστε πιο στενά από ποτέ», δήλωσε ο Στάρμερ κατά την τελετή υπογραφής, πλάι στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.
«Η συμφωνία αυτή θα ενισχύσει την ασφάλεια εντός του ΝΑΤΟ, θα εμβαθύνει τη διμερή αμυντική συνεργασία και θα τονώσει την οικονομική ανάπτυξη τόσο εδώ όσο και στο Ηνωμένο Βασίλειο, εξασφαλίζοντας 20.000 βρετανικές θέσεις εργασίας», πρόσθεσε ο Βρετανός πρωθυπουργός. «Είμαι υπερήφανος που τα βρετανικά Typhoon θα αποτελέσουν ζωτικό κομμάτι της τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας για τα επόμενα χρόνια».
Από την πλευρά του, ο Ερντογάν χαρακτήρισε τη συμφωνία «νέο σύμβολο της στρατηγικής σχέσης μεταξύ δύο στενών συμμάχων». Ο Στάρμερ σημείωσε επίσης ότι η συμφωνία προβλέπει τη δυνατότητα πώλησης επιπλέον αεροσκαφών στο μέλλον.
Η Άγκυρα και το Λονδίνο είχαν ήδη υπογράψει προκαταρκτική συμφωνία για τα Eurofighter τον περασμένο Ιούλιο. Τα αεροσκάφη κατασκευάζονται από κοινοπραξία χωρών στην οποία συμμετέχουν το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Ιταλία και η Ισπανία, υπό την ηγεσία της βρετανικής BAE Systems.
Η τελική συμφωνία επήλθε μετά την απόφαση του Βερολίνου να άρει τη μακρόχρονη αντίθεσή του στην πώληση των μαχητικών στην Τουρκία.
Την περασμένη εβδομάδα, ο Ερντογάν περιόδευσε σε τρεις χώρες του Κόλπου, συζητώντας και την πιθανή αγορά μεταχειρισμένων Typhoon από το Κατάρ και το Ομάν. Σύμφωνα με το τουρκικό τηλεοπτικό δίκτυο A Haber, που επικαλέστηκε δηλώσεις του υπουργού Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ, η Τουρκία σχεδιάζει να αγοράσει επιπλέον 12 μεταχειρισμένα αεροσκάφη από το Κατάρ και 12 από το Ομάν, πέραν των 20 νέων Typhoon.
Νέες κατηγορίες εις βάρος του Ιμάμογλου
Η επίσκεψη του Στάρμερ στην Άγκυρα συνέπεσε με την ανακοίνωση νέων κατηγοριών από τις τουρκικές αρχές εις βάρος του φυλακισμένου δημάρχου Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου, τον οποίο η αντιπολίτευση θεωρεί ως τον βασικό πολιτικό αντίπαλο του Ερντογάν. Οι εισαγγελικές αρχές τον κατηγορούν τώρα για «κατασκοπευτική δράση».
Ο Ιμάμογλου είχε συλληφθεί τον Μάρτιο για υποθέσεις διαφθοράς, κατηγορίες που ο ίδιος απορρίπτει κατηγορηματικά. Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) έχει επικρίνει τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις για την περιορισμένη τους αντίδραση απέναντι σε αυτό που θεωρεί «πολιτικά υποκινούμενη καταστολή» από την τουρκική κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση Ερντογάν επιμένει ότι η δικαιοσύνη λειτουργεί ανεξάρτητα. Εκπρόσωπος του Στάρμερ, ο Τομ Γουέλς, δήλωσε ότι το Ηνωμένο Βασίλειο αναμένει από την Τουρκία «να τηρεί τις διεθνείς της υποχρεώσεις και το κράτος δικαίου, συμπεριλαμβανομένου του δικαιώματος σε δίκαιη δίκη», προσθέτοντας ότι το Λονδίνο έχει θέσει το ζήτημα «σε διάφορα επίπεδα» προς την τουρκική κυβέρνηση.
«Πάντα είμαστε ειλικρινείς με τους εταίρους μας σε τομείς όπου υπάρχουν διαφωνίες», σημείωσε ο Γουέλς. «Η οικονομική συνεργασία μπορεί να συνυπάρχει με έναν ειλικρινή διάλογο για τα σημεία διαφωνίας».
Η Άγκυρα θεωρεί την αγορά των Eurofighter και άλλων προηγμένων μαχητικών ως προσωρινή λύση, έως ότου τεθεί σε επιχειρησιακή λειτουργία το εγχώριο μαχητικό πέμπτης γενιάς KAAN, κάτι που αναμένεται όχι νωρίτερα από το 2028.
Η Τουρκία, μέλος του ΝΑΤΟ, επιδιώκει επίσης την επανένταξή της στο πρόγραμμα των F-35 υπό την ηγεσία των Ηνωμένων Πολιτειών, από το οποίο αποκλείστηκε το 2019 λόγω της αγοράς ρωσικών συστημάτων αεράμυνας S-400, που θεωρήθηκαν απειλή για την ασφάλεια του προγράμματος.
Ο Ερντογάν έθεσε εκ νέου το ζήτημα της πώλησης των F-35 στον Αμερικανό πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, κατά τη διάρκεια πρόσφατης συνάντησής τους στον Λευκό Οίκο.