Ιστορική νίκη για το Ραμπάτ με την «σφραγίδα» των ΗΠΑ
Το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ ενέκρινε την Παρασκευή ψήφισμα που στηρίζει την κυριαρχία του Μαρόκου στη Δυτική Σαχάρα, προσφέροντας τη σαφέστερη διεθνή επιβεβαίωση έως σήμερα της θέσης του Ραμπάτ και ευθυγραμμιζόμενο πλήρως με τη στάση της κυβέρνησης Τραμπ.
Το ψήφισμα, που κατέθεσαν οι Ηνωμένες Πολιτείες, εγκρίθηκε με 11 ψήφους υπέρ, ενώ Ρωσία, Κίνα και Πακιστάν απείχαν, και η Αλγερία, που στηρίζει το αντάρτικο μέτωπο Πολισάριο, δεν συμμετείχε στην ψηφοφορία.
Η απόφαση σηματοδοτεί σημαντική μεταστροφή στη διεθνή στάση απέναντι στη μακροχρόνια διεκδίκηση του Μαρόκου για τον πλούσιο σε φωσφάτα παράκτιο έρημο τόπο.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες χαιρετίζουν τη σημερινή ιστορική ψηφοφορία, που αξιοποιεί αυτή τη μοναδική συγκυρία και ενισχύει τη δυναμική για μια πολυπόθητη ειρήνη στη Δυτική Σαχάρα», δήλωσε ο πρεσβευτής των ΗΠΑ στον ΟΗΕ, Μάικ Ουόλτς.
Το ψήφισμα αναφέρει ότι «μια γνήσια αυτονομία υπό την κυριαρχία του Μαρόκου θα μπορούσε να αποτελέσει τη ρεαλιστικότερη λύση», για πρώτη φορά υιοθετώντας ρητά τη θέση του Ραμπάτ. Παράλληλα, ανανεώνει τη θητεία της ειρηνευτικής αποστολής του ΟΗΕ για έναν ακόμη χρόνο, με αξιολόγηση της προόδου σε έξι μήνες.
Η στήριξη Τραμπ και η διπλωματική ώθηση στο Ραμπάτ
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ είχε ήδη από τον Ιούλιο επαναβεβαιώσει την αναγνώριση της μαροκινής κυριαρχίας στη Δυτική Σαχάρα, χαρακτηρίζοντας το σχέδιο αυτονομίας του Ραμπάτ «σοβαρό, αξιόπιστο και ρεαλιστικό».
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζουν την πρόταση του Μαρόκου ως τη μόνη βάση για μια δίκαιη και διαρκή λύση στη διαμάχη», ανέφερε σε μήνυμά του προς τον βασιλιά Μοχάμεντ ΣΤ΄.
Ο ανώτερος σύμβουλος του Λευκού Οίκου για τις αφρικανικές υποθέσεις, Μασάντ Μπούλος, επανέλαβε τη δέσμευση της Ουάσινγκτον, ενώ ο ειδικός απεσταλμένος Στιβ Ουίτκοφ δήλωσε στο CBS ότι «μια συμφωνία Μαρόκου–Αλγερίας είναι εφικτή μέσα σε 60 ημέρες» — αν και οι δύο χώρες δεν διατηρούν διπλωματικές σχέσεις εδώ και τέσσερα χρόνια.
Η μακροχρόνια διαμάχη
Η Δυτική Σαχάρα, περιοχή με έκταση αντίστοιχη της Ιταλίας, βρισκόταν υπό ισπανική κυριαρχία έως το 1975. Το Μέτωπο Πολισάριο, πολιτικοστρατιωτικό κίνημα που λειτουργεί από προσφυγικούς καταυλισμούς στη νοτιοδυτική Αλγερία, υποστηρίζει ότι εκπροσωπεί τον λαό των Σαχραουί και ζητά δημοψήφισμα αυτοδιάθεσης.
Το 1991, ο ΟΗΕ επέβαλε κατάπαυση του πυρός με στόχο τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος, το οποίο όμως δεν πραγματοποιήθηκε λόγω διαφορών για τους εκλογικούς καταλόγους. Το 2020, το Πολισάριο ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τη συμφωνία, μετά από συγκρούσεις με μαροκινές δυνάμεις κοντά στα σύνορα με τη Μαυριτανία.
Ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ, Στάφαν ντε Μιστούρα, είχε προτείνει τον μερικό διαχωρισμό της Δυτικής Σαχάρας ως εναλλακτική λύση, χωρίς ωστόσο να γίνει αποδεκτός ούτε από το Μαρόκο ούτε από το Πολισάριο.
Οι νέες ισορροπίες
Σήμερα, το Μαρόκο ελέγχει σχεδόν ολόκληρη τη Δυτική Σαχάρα, εκτός από μια στενή λωρίδα στα ανατολικά, πέρα από τον αμυντικό «τοίχο άμμου» που έχει ανεγείρει.
Η χώρα έχει επενδύσει σε μεγάλης κλίμακας έργα υποδομής, όπως λιμάνι βαθέων υδάτων και αυτοκινητόδρομο μήκους 1.055 χιλιομέτρων, ενώ κρατικές επιδοτήσεις διατηρούν χαμηλές τις τιμές στα βασικά αγαθά.
Η πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς και αυξανόμενος αριθμός αφρικανικών κρατών, στηρίζουν πλέον τη θέση του Ραμπάτ.
Το νέο ψήφισμα του ΟΗΕ επιβεβαιώνει αυτή τη μετατόπιση — καθιστώντας τη Δυτική Σαχάρα το επίκεντρο μιας νέας γεωπολιτικής ισορροπίας μεταξύ Ηνωμένων Πολιτειών, Ευρώπης και Βόρειας Αφρικής.