Οι ουκρανικές επιθέσεις «πλήττουν» τα ρωσικά διυλιστήρια
Σε μια μυστική τοποθεσία στην ύπαιθρο της Ουκρανίας, σμήνοι επιθετικών drones συναρμολογούνται στο σκοτάδι και μέσα σε απόλυτη σιωπή, έτοιμα να πετάξουν βαθιά μέσα στη ρωσική επικράτεια.
Οι στόχοι τους είναι στρατηγικοί: διυλιστήρια πετρελαίου, αποθήκες καυσίμων και κόμβοι στρατιωτικής επιμελητείας. Από το καλοκαίρι, η εκστρατεία των ουκρανικών drones μεγάλου βεληνεκούς έχει ενταθεί θεαματικά, πλήττοντας κρίσιμες ενεργειακές υποδομές σε όλη τη Ρωσία και δοκιμάζοντας τα όρια της αντιαεροπορικής της άμυνας.
Κατασκευασμένα από εξαρτήματα που προέρχονται από ένα διάσπαρτο δίκτυο εργαστηρίων, τα drones αυτά πετούν πλέον πιο μακριά από ποτέ. Αξιωματικοί με αλεξίσφαιρα γιλέκα κινούνται με ταχύτητα και ακρίβεια, ενώ τα κόκκινα φώτα των φαναριών τους φροντίζουν να παραμένουν αόρατα. Οι μηχανές τους τρίζουν σαν παλιές μοτοσικλέτες, προτού χαθούν μέσα στη νύχτα.
Λίγα λεπτά αργότερα, απογειώνονται το ένα μετά το άλλο από έναν πρόχειρο διάδρομο και κατευθύνονται ανατολικά.
Οι επιθέσεις έχουν προκαλέσει ελλείψεις σε καύσιμα στη Ρωσία, αναγκάζοντας ορισμένες περιοχές να εφαρμόσουν δελτίο καυσίμων και αποκαλύπτοντας μια αυξανόμενη ευαλωτότητα στις υποδομές της χώρας.
Οι ουκρανικές επιθέσεις «πλήττουν» τα ρωσικά διυλιστήρια
Δυτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι οι επιθέσεις στις ενεργειακές εγκαταστάσεις έχουν προκαλέσει σοβαρές, αν και όχι καταστροφικές, συνέπειες.
Σύμφωνα με μελέτη του αμερικανικού ινστιτούτου Carnegie Endowment, τα ουκρανικά drones έχουν πλήξει 16 μεγάλα ρωσικά διυλιστήρια — περίπου το 38% της δυναμικότητας επεξεργασίας πετρελαίου της Ρωσίας.
Ωστόσο, οι περισσότερες εγκαταστάσεις επέστρεψαν σε λειτουργία μέσα σε λίγες εβδομάδες, χάρη στα αποθέματα και στις εφεδρικές μονάδες παραγωγής.
Η ουκρανική αντεπίθεση έχει, πάντως, δώσει στο Κίεβο την πρωτοβουλία σε μια κρίσιμη συγκυρία. Οι Ηνωμένες Πολιτείες και η Ευρώπη εντείνουν τις κυρώσεις κατά της ρωσικής πετρελαϊκής βιομηχανίας, ενώ το αίτημα του Κιέβου για αμερικανικούς πυραύλους Tomahawk παραμένει σε εκκρεμότητα.
Ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι υποστηρίζει ότι οι ουκρανικές επιθέσεις προκαλούν «πραγματικές ζημιές», αναγκάζοντας το Κρεμλίνο να εισάγει καύσιμα και να περιορίζει τις εξαγωγές. «Πιστεύουμε ότι έχουν χάσει έως και το 20% των αποθεμάτων πετρελαίου, άμεσα λόγω των χτυπημάτων μας», δήλωσε ο Ζελένσκι σε συνέντευξη Τύπου στο Κίεβο.
«Ιερή αποστολή»
Στο μυστικό σημείο εκτόξευσης, ο διοικητής της επιχείρησης, γνωστός μόνο με το κωδικό όνομα «Φιντέλ», παρακολουθεί μέσα από κιάλια νυχτερινής όρασης τα drones να ανυψώνονται προς τον έναστρο ουρανό.
«Τα drones εξελίσσονται», λέει. «Αντί να πετούν 500 χιλιόμετρα, τώρα φτάνουν τα 1.000. Τρεις παράγοντες καθορίζουν μια επιτυχημένη επιχείρηση: η τεχνολογία, οι άνθρωποι και ο σχεδιασμός. Για εμάς, αυτή είναι μια ιερή αποστολή».
Όπλα χωρίς φανφάρες
Το μεγαλύτερο μέρος του στόλου είναι εγχώριας παραγωγής. Το μοντέλο Liutyi —στα ουκρανικά σημαίνει «άγριος»— είναι ένα απλό, χαμηλού κόστους drone, με σώμα σε σχήμα κυλίνδρου, έλικα στο πίσω μέρος και τριγωνική ουρά.
Η απλή κατασκευή του επιτρέπει να συναρμολογείται διακριτικά και να προσαρμόζεται συνεχώς, ώστε να παρακάμπτει την πυκνή ρωσική αεράμυνα. Έχει μάλιστα γίνει σύμβολο εθνικής υπερηφάνειας, φιγουράροντας πρόσφατα και σε ουκρανικό γραμματόσημο.
Με την εμβέλειά του να έχει διπλασιαστεί μέσα σε έναν χρόνο —φτάνοντας έως και 1.000 χιλιόμετρα—, τα χτυπήματα φτάνουν πλέον βαθιά μέσα στη ρωσική ενδοχώρα. Το κόστος, δε, έχει μειωθεί δραστικά: ορισμένα drones παράγονται στην Ουκρανία με λιγότερα από 55.000 δολάρια (περίπου 47.000 ευρώ), προκαλώντας δυσανάλογες φθορές στα δαπανηρά ρωσικά συστήματα αεράμυνας.
Η νέα γεωγραφία του πολέμου
«Αυτό που βλέπουμε είναι ότι η Ουκρανία γίνεται όλο και πιο ικανή να μεταφέρει τον πόλεμο μέσα στη Ρωσία», επισημαίνει ο Αντριάνο Μποσόνι, διευθυντής ανάλυσης της εταιρείας RANE. «Για μεγάλο διάστημα, η Μόσχα θεωρούσε το έδαφός της ασφαλές. Πλέον, δεν ισχύει αυτό».
Η στρατηγική, εξηγεί, βασίζεται στη φθορά μέσω της επιμελητείας: αναγκάζοντας τη Ρωσία να ανακατευθύνει προμήθειες και να διασπείρει τις αμυντικές της δυνάμεις, το Κίεβο επιδιώκει να μειώσει τη δυνατότητα της Μόσχας να συντηρεί παρατεταμένες επιχειρήσεις.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας, οι επαναλαμβανόμενες επιθέσεις με drones έχουν μειώσει τη ρωσική δυναμικότητα διύλισης κατά περίπου 500.000 βαρέλια ημερησίως — προκαλώντας ελλείψεις καυσίμων και περιορισμό των εξαγωγών ντίζελ και καυσίμων αεροσκαφών.
Μάθημα πολέμου για τον κόσμο
Η δυνατότητα της Ουκρανίας να εκτοξεύει ανεξάρτητα drones, χωρίς να χρειάζεται δυτική έγκριση, προσφέρει στρατηγική αυτονομία και έχει προηγηθεί της ενίσχυσης των κυρώσεων από τους συμμάχους.
Στο έδαφος, κάθε αποστολή απαιτεί προσεκτική ισορροπία ανάμεσα στον κίνδυνο και στο αποτέλεσμα. Λιγότερα από το 30% των drones φτάνουν τελικά στον στόχο, τονίζει ο Φιντέλ.
«Ο πόλεμος έπεσε στη δική μας γενιά για να πολεμήσουμε για τα παιδιά μας, ώστε να ζήσουν σε μια ελεύθερη, δημοκρατική χώρα», λέει. «Αποκτούμε εμπειρία που θα χρησιμοποιηθεί από κάθε χώρα στον κόσμο — και πληρώνουμε το τίμημα με τις ζωές μας και τις ζωές των φίλων μας».