Ιδιωτικές επενδύσεις, ενεργειακή ασφάλεια και σκάνδαλα διαφθοράς διαμορφώνουν το πλαίσιο της συζήτησης
Η διάσκεψη ReBuild Ukraine αποτελεί μια ετήσια εκδήλωση αφιερωμένη στην ανοικοδόμηση των υποδομών, της βιομηχανίας, του ενεργειακού τομέα και της στέγασης.
Όπως προβλεπόταν, οι συμμετέχοντες – πολιτικοί, ιδιώτες επενδυτές, εκπρόσωποι κυβερνήσεων, του ιδιωτικού τομέα και διεθνών οργανισμών – συζήτησαν τις προκλήσεις που αφορούν την ανασυγκρότηση των ουκρανικών υποδομών, της ενέργειας, της κατασκευής και της αστικής ανάπτυξης.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν θα πληρώσει μόνη της για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας
Η Επίτροπος Διεύρυνσης Μάρτα Κος εξήγησε σε σύντομη ενημέρωση με δημοσιογράφους: «Βρίσκομαι εδώ σήμερα για να μιλήσω με ιδιωτικές εταιρείες σχετικά με το πώς θα μπορούσαν να συμμετάσχουν περισσότερο στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Όπως γνωρίζετε, αυτό θα είναι δαπανηρό, επομένως δεν είναι δυνατόν η ανοικοδόμηση να χρηματοδοτηθεί αποκλειστικά από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τα κράτη ή τους θεσμικούς φορείς. Χωρίς την ιδιωτική επιχειρηματικότητα δεν μπορεί να γίνει».
Ένα από τα βασικά αποτελέσματα της διάσκεψης ήταν η υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της ουκρανικής κυβέρνησης για την επέκταση του Επενδυτικού Πλαισίου για την Ουκρανία, του χρηματοδοτικού σκέλους του Ταμείου της ΕΕ για την Ουκρανία, σε συνολικό ποσό 9,5 δισεκατομμυρίων ευρώ.
Η επέκταση αυτή κατέστη εφικτή, μεταξύ άλλων, χάρη στη συνεισφορά της Νορβηγίας ύψους 127 εκατομμυρίων ευρώ, παρά το γεγονός ότι η χώρα δεν είναι μέλος της ΕΕ. Τα κράτη μέλη ενέκριναν επιπλέον 722 εκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη των δημόσιων υποδομών και του ιδιωτικού τομέα, τα οποία αναμένεται να κινητοποιήσουν επενδύσεις ύψους περίπου 2 δισεκατομμυρίων ευρώ. Τα κονδύλια αυτά, σε συνεργασία με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, την Παγκόσμια Τράπεζα και την Cardano Development, θα κατευθυνθούν σε βασικούς τομείς της ανοικοδόμησης: ενέργεια, συστήματα ύδρευσης και αποχέτευσης, στέγαση, μεταφορές και εφοδιαστική αλυσίδα, καθώς και στήριξη μικρών αγροτών και τοπικών αγροδιατροφικών επιχειρήσεων.
Το Επενδυτικό Πλαίσιο επεκτάθηκε επίσης ώστε να χρηματοδοτεί στρατηγικές βιομηχανίες διπλής χρήσης, όπως την παραγωγή επόμενης γενιάς μη επανδρωμένων αεροσκαφών, συστημάτων πλοήγησης και επικοινωνιών, τεχνολογιών διαστήματος και βασικών μεταλλουργικών δυνατοτήτων, με στόχο την ένταξη της Ουκρανίας στις ευρωπαϊκές αλυσίδες αξίας.
Η ενεργειακή ασφάλεια ένα από τα βασικά θέματα
Η διάσκεψη κάλυψε ευρύ φάσμα θεματικών: παρουσίαση του επενδυτικού πλαισίου της ΕΕ, ενίσχυση επιχειρηματικών συνεργασιών μεταξύ ΕΕ και Ουκρανίας, πρόσβαση στις ευρωπαϊκές αγορές, χρηματοδότηση και τεχνολογική συνεργασία, καθώς και αποτίμηση της προόδου της Ουκρανίας στην ενσωμάτωση στην ενιαία αγορά και στις μεταρρυθμίσεις του επιχειρηματικού περιβάλλοντος.
Ένα από τα βασικά ζητήματα ήταν η ενεργειακή ασφάλεια της Ουκρανίας, η οποία αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη σημασία λόγω της κλιμάκωσης των ρωσικών επιθέσεων στις ενεργειακές υποδομές ενόψει του χειμώνα – το τέταρτο συνεχόμενο από την έναρξη της πλήρους εισβολής το 2022.
Ο υπουργός Οικονομικών και Οικονομίας της Πολωνίας Αντρέι Ντομάνσκι τόνισε σε συνέντευξή του στο Euronews: «Η ενέργεια είναι σίγουρα ένας πολύ σημαντικός τομέας, αλλά μιλάμε επίσης πολύ για την υλικοτεχνική υποστήριξη και φυσικά για τη βιομηχανία άμυνας, για τον στρατιωτικό εξοπλισμό, επειδή γνωρίζουμε ότι οι τεχνολογίες διπλής χρήσης, οι τεχνολογίες του αμυντικού τομέα, είναι πολύ σημαντικές από την άποψη της οικοδόμησης της ανταγωνιστικότητας και της οικονομικής δύναμης».
Συζητήσεις με φόντο σκάνδαλο διαφθοράς
Οι συζητήσεις αυτές συνέπεσαν με ένα σκάνδαλο διαφθοράς στην κρατική εταιρεία Energoatom, το οποίο την περασμένη εβδομάδα οδήγησε στην παραίτηση του υπουργού Δικαιοσύνης Χέρμαν Χαλουτσένκο και της υπουργού Ενέργειας Σβιτλάνα Γκριντσούκ. Εμπλέκονται αξιωματούχοι, επιχειρηματίες και πολιτικοί· τουλάχιστον 100 εκατομμύρια δολάρια υπεξαιρέθηκαν. Την έρευνα διεξάγουν το Ουκρανικό Γραφείο Καταπολέμησης της Διαφθοράς και η Ειδική Εισαγγελία κατά της Διαφθοράς, απαγγέλλοντας κατηγορίες σε συνολικά επτά άτομα. Οι βασικοί ύποπτοι – ο επιχειρηματίας Τιμούρ Μίντιτς, στενός συνεργάτης του προέδρου Ζελένσκι, και ο Ολεξάντρ Τσούκερμαν – φέρονται να βρίσκονται στο Ισραήλ.
Η Μάρτα Κος σχολίασε τα δημοσιεύματα ως εξής: «Πρόκειται πράγματι για ένα μεγάλο σκάνδαλο, αλλά η διαφθορά συμβαίνει σε όλη την Ευρώπη. Για εμένα είναι πιο σημαντικό όταν συμβαίνει – κάνουμε ό,τι μπορούμε για να την αποτρέψουμε, αλλά όταν συμβεί είναι κρίσιμο να αντιδράσουμε χωρίς παρεμβάσεις από πολιτικούς ηγέτες, και γι’ αυτό είμαι αισιόδοξη. Ήταν απόφαση του προέδρου Ζελένσκι να το αναγνωρίσει αυτό και να καλέσει την κυβέρνηση να συνεργαστεί με τα αντιδιαφθορικά θεσμικά όργανα – και αυτή είναι μια καλή αντίδραση. Η καταπολέμηση της διαφθοράς δεν αφορά μόνο τη δίωξη των ενόχων· αφορά το να διασφαλίσουμε ότι τα χρήματα παραμένουν στη χώρα και κατευθύνονται για καλό σκοπό. Προσωπικά με λυπεί που αυτό συνέβη τώρα στην Ουκρανία, όταν άνθρωποι πεθαίνουν και δεν έχουν ζεστό νερό ή φως εξαιτίας των ρωσικών επιθέσεων στον ενεργειακό τομέα. Αλλά η Ουκρανία, με τη στήριξη της ΕΕ, βρίσκεται στον σωστό δρόμο».
Πρόσθεσε ότι οι ανεξάρτητοι αντιδιαφθορικοί θεσμοί λειτουργούν και η αντίδραση των ανώτατων αρχών είναι ενθαρρυντική, αποδεικνύοντας την αποτελεσματικότητα των μεταρρυθμίσεων που ζητούνται στη διαδικασία ένταξης.
Στο παρασκήνιο διεξήχθησαν επίσης συζητήσεις από τις οποίες προέκυψαν ανησυχίες σχετικά με τη διαφάνεια. Εκπρόσωπος ουκρανικής ΜΚΟ επισήμανε σε συνέντευξή του στο Euronews: «Είναι υπέροχο να ακούμε για το πώς η Ευρώπη θέλει να ανοικοδομήσει την Ουκρανία, αλλά η διαφθορά εξακολουθεί να υπάρχει στη χώρα μας. Είναι πολύ καλύτερα τα πράγματα, αλλά το πρόβλημα παραμένει. Οι επενδυτές και οι δωρητές πρέπει να απαιτούν πλήρη διαφάνεια από τους εταίρους και τους διαχειριστές αυτών των κονδυλίων από την ουκρανική πλευρά. Αυτή πρέπει να είναι η προϋπόθεσή τους».
Ο υπουργός Αντρέι Ντομάνσκι τόνισε επίσης τη σημασία της καταπολέμησης της διαφθοράς: «Αυτό είναι πολύ σημαντικό για εμάς. Η μάχη κατά της διαφθοράς αποτελεί βασικό στοιχείο και ένα καλά αναπτυγμένο αντιδιαφθορικό σύστημα είναι αναπόσπαστο μέρος της οικονομίας. Γι’ αυτό είναι σημαντική και η διαφάνεια των χρηματοροών».
Υπογράμμισε επίσης ότι, παρά τον συνεχιζόμενο πόλεμο, οι επενδύσεις δεν μπορούν να περιμένουν: «Οι πολωνικές εταιρείες πρέπει να συμμετάσχουν στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας, στις τεράστιες επενδύσεις που θα γίνουν. Δεν πρόκειται απλώς για ανοικοδόμηση, αλλά για εκσυγχρονισμό της ουκρανικής οικονομίας. Η διάσκεψη και η παρουσία μας εδώ αποσκοπούν στην προστασία των πολωνικών συμφερόντων στην ανοικοδόμηση της Ουκρανίας. Φυσικά, πρώτα και κύρια, χρειάζεται μια δίκαιη ειρήνη. Υποστηρίζοντας την Ουκρανία, η Πολωνία επωφελείται ήδη. Είναι σημαντικό για εμάς να ενισχυθεί η ουκρανική οικονομία, καθώς φέρει το βάρος της αντίστασης στη ρωσική επιθετικότητα».
Το ευρωπαϊκό επιχειρείν δείχνει ισχυρό ενδιαφέρον για την ανοικοδόμηση
Η φετινή διάσκεψη ReBuild Ukraine προσέλκυσε 762 εκθέτες από 33 χώρες, μεταξύ των οποίων 23 εθνικά περίπτερα, και εκατοντάδες ομιλητές, εκπροσώπους κυβερνήσεων, επιχειρήσεων και διεθνών οργανισμών.
Ο Αμεντέο Σκάρπα, διευθυντής της Ιταλικής Υπηρεσίας Εξωτερικού Εμπορίου που διαχειρίζεται 87 γραφεία διεθνώς, αναγνώρισε το έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για την Ουκρανία:
«Τους τελευταίους μήνες έχουμε λάβει περισσότερα από 150 αιτήματα από ιταλικές εταιρείες για πληροφορίες και ευκαιρίες συνεργασίας στην Ουκρανία, ιδιαίτερα σε υποδομές, ενέργεια και ιατρικό εξοπλισμό. Και η Πολωνία είναι η καλύτερη γέφυρα προς την Ουκρανία».
Ο Σκάρπα πρόσθεσε ότι αμέσως μετά τα εγκαίνια του ιταλικού περιπτέρου υπογράφηκε συμφωνία μεταξύ ιταλικής εταιρείας, ουκρανικής εταιρείας και ενός δήμου για την κατασκευή 12.000 κατοικιών για εκτοπισμένους από την ανατολή προς τη δύση της χώρας – κατοικίες βιώσιμες, με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε να περιοριστούν οι επιπτώσεις των ρωσικών επιθέσεων στον ενεργειακό τομέα.