Σαφές μήνυμα προς τη Μόσχα, συζητήσεις για MiG-29, LNG και τη Βολυνία
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στην Πολωνία την Παρασκευή, όπου συναντήθηκε για πρώτη φορά με τον Πολωνό πρόεδρο Κάρολ Ναβρότσκι μετά την ανάληψη των καθηκόντων του.
Οι συνομιλίες των δύο ηγετών επικεντρώθηκαν σε τρεις βασικούς άξονες των διμερών σχέσεων: ασφάλεια, οικονομία και ιστορικά ζητήματα.
Η ασφάλεια ως θεμέλιο της στρατηγικής σχέσης
Τα ζητήματα ασφάλειας κυριάρχησαν στις συνομιλίες. Ο πρόεδρος Κάρολ Ναβρότσκι υπογράμμισε ότι η επίσκεψη του Βολοντίμιρ Ζελένσκι έχει σημασία που υπερβαίνει τη διμερή διάσταση, επισημαίνοντας τον περιφερειακό της χαρακτήρα και το σαφές μήνυμα που στέλνει προς τη Ρωσία.
«Η σημερινή επίσκεψη είναι καλά νέα για την Πολωνία, για το Κίεβο και για ολόκληρη την περιοχή μας – και κακά νέα για τη Μόσχα και τη Ρωσική Ομοσπονδία», δήλωσε, τονίζοντας την ενότητα των χωρών της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης απέναντι στη ρωσική επιθετικότητα.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι υπογράμμισε την ανάγκη στενής στρατιωτικής και πολιτικής συνεργασίας, δίνοντας έμφαση στον συντονισμό για την άμυνα της Ευρώπης και την ασφάλεια των λαών της περιοχής.
«Είναι εξαιρετικά σημαντικό να συνεργαζόμαστε, να στηρίζουμε ο ένας τον άλλον και να συντονίζουμε τις προσπάθειές μας για την υπεράσπιση της Ευρώπης και των εθνών μας. Αυτοί είναι οι σημαντικότεροι στόχοι μας», τόνισε.
Σημαντικό μέρος των συνομιλιών αφορούσε την τεχνολογική συνεργασία, με έμφαση σε συστήματα drones και αντι-drone, καθώς και στο πρόγραμμα SAFE. Ο Ζελένσκι δήλωσε την ετοιμότητα της Ουκρανίας για την υλοποίηση κοινών έργων και κάλεσε πολωνικές εταιρείες να συμμετάσχουν στην ανοικοδόμηση της χώρας.
Ο Ουκρανός πρόεδρος αναφέρθηκε επίσης στην απόφαση της Ευρωπαϊκής Ένωσης να κινητοποιήσει πακέτο χρηματοδοτικής στήριξης ύψους 90 δισ. ευρώ, με στόχο τη διασφάλιση της οικονομικής σταθερότητας της Ουκρανίας εν μέσω του πολέμου.
«Είναι σαφές ότι η Ρωσία πρέπει να πληρώσει για τον πόλεμο που ξεκίνησε», είπε, προσθέτοντας ότι τα κονδύλια αυτά θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την άμυνα, εφόσον συνεχιστεί η επιθετικότητα.
MiG-29 και τριβές προέδρου – κυβέρνησης
Στη συνέντευξη Τύπου τέθηκε και το ενδεχόμενο μεταφοράς μαχητικών MiG-29 στην Ουκρανία, με αντάλλαγμα ουκρανικά συστήματα drone και αντι-drone. Ο πρόεδρος Ναβρότσκι έκανε λόγο για παρεξηγήσεις γύρω από το ζήτημα.
«Βρισκόμαστε μετά από μια εντελώς αχρείαστη καταιγίδα. Η κοινή γνώμη έχει σε κάποιο βαθμό παραπληροφορηθεί. Οι αποφάσεις που αφορούν τα ίδια τα MiG δεν εμπίπτουν στις αρμοδιότητές μου», δήλωσε, τονίζοντας ότι το θέμα αφορά την κυβέρνηση, η οποία έχει την ευθύνη για την ασφάλεια των Πολωνών στρατιωτών.
Ταυτόχρονα, σημείωσε ότι μια πιθανή ανταλλαγή στρατιωτικού εξοπλισμού εντάσσεται στη λογική της στρατηγικής εταιρικής σχέσης Πολωνίας – Ουκρανίας.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι ανέδειξε την πρακτική διάσταση μιας τέτοιας λύσης, επισημαίνοντας την εμπειρία των Ουκρανών πιλότων στα MiG-29 και το γεγονός ότι η εκπαίδευση σε F-16 θα απαιτούσε πολύ περισσότερο χρόνο.
«Αυτά τα αεροσκάφη είναι πολύ καλά και μπορούμε ήδη να τα χρησιμοποιήσουμε για την υπεράσπιση του εναέριου χώρου μας. Αν αυτό μπορεί να λυθεί, σας ευχαριστώ», είπε.
Το ζήτημα των MiG ανέδειξε πρόσφατα εντάσεις μεταξύ προέδρου και κυβέρνησης. Ο Κάρολ Ναβρότσκι δήλωσε ότι δεν είχε ενημερωθεί για σχετικά σχέδια, ενώ διαφορετική εκδοχή παρουσίασε ο υπουργός Άμυνας Βλαντισλάβ Κοσινιάκ-Καμύς.
Οι ΗΠΑ ως κλειδί για την ειρήνη
Σε ευρύτερο πλαίσιο, ο πρόεδρος Ναβρότσκι τόνισε τον καθοριστικό ρόλο των Ηνωμένων Πολιτειών στη διαδικασία ειρήνευσης, εκτιμώντας ότι μόνο η Ουάσιγκτον μπορεί να ασκήσει αποτελεσματική πίεση στη Μόσχα.
«Ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ο μόνος ηγέτης στον κόσμο που είναι έτοιμος να εξαναγκάσει τον Βλαντίμιρ Πούτιν να υπογράψει ειρήνη», δήλωσε, προσθέτοντας ότι χωρίς την αμερικανική εμπλοκή θα είναι δύσκολη μια βιώσιμη συμφωνία που να διασφαλίζει την ασφάλεια της περιοχής.
Ο Πολωνός πρόεδρος αναφέρθηκε και στο κλίμα της κοινής γνώμης, σημειώνοντας ότι «οι Πολωνοί έχουν την εντύπωση πως οι προσπάθειες και η πολύπλευρη βοήθεια προς την Ουκρανία δεν έχουν τύχει της δέουσας κατανόησης και εκτίμησης».
Ο Ζελένσκι απάντησε διπλωματικά, διαβεβαιώνοντας για την ευγνωμοσύνη της Ουκρανίας και υπενθυμίζοντας τη σημασία της πολωνικής στήριξης στις πρώτες ημέρες του πολέμου.
«Σας ευχαριστώ θερμά, την Πολωνία, για την απτή υποστήριξη προς την Ουκρανία και τους Ουκρανούς από την αρχή της εισβολής», ανέφερε.
Ενέργεια και LNG – Η Πολωνία ως περιφερειακός κόμβος
Ο δεύτερος πυλώνας των συνομιλιών ήταν η οικονομική συνεργασία, με έμφαση στον τομέα της ενέργειας. Ο Κάρολ Ναβρότσκι υπογράμμισε τον αυξανόμενο ρόλο της Πολωνίας ως ενεργειακού και εφοδιαστικού κόμβου για την Ουκρανία.
«Στα οικονομικά ζητήματα αγγίξαμε το θέμα του τερματικού LNG (…) την ετοιμότητα Πολωνίας και Ουκρανίας η Πολωνία να καταστεί ενεργειακός κόμβος για ολόκληρη την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη», δήλωσε.
Όπως ανέφερε, περίπου το 15% της ενέργειας που αποστέλλεται από τον τερματικό LNG στο Σβινούιστσιε κατευθύνεται σήμερα στην Ουκρανία.
Συνεργασία παρά τα δύσκολα ιστορικά ζητήματα
Το πιο ευαίσθητο θέμα παρέμειναν τα ιστορικά ζητήματα, και ειδικότερα οι εκταφές των θυμάτων του εγκλήματος της Βολυνίας.
Ο Κάρολ Ναβρότσκι τόνισε την ανάγκη μετάβασης από τις διακηρύξεις σε συγκεκριμένες πράξεις.
«Πιστεύω ότι είναι προς το κοινό μας συμφέρον να ταφούν τα θύματα της γενοκτονίας της Βολυνίας και να τιμηθούν. Αυτό απορρέει από την ουσία των χριστιανικών αξιών που ενώνουν την Πολωνία και την Ουκρανία», είπε.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι διαβεβαίωσε ότι η διαδικασία έχει ήδη ξεκινήσει, επισημαίνοντας τη συμμετοχή των Ινστιτούτων Εθνικής Μνήμης των δύο χωρών και την κατάρτιση αναλυτικού χρονοδιαγράμματος.
«Η πολωνική πλευρά θέλει να επιταχύνει τη διαδικασία. Η ουκρανική πλευρά είναι έτοιμη να ανταποκριθεί», δήλωσε.
Ο πρόεδρος Ναβρότσκι ανέφερε ότι στις συνομιλίες εξετάστηκαν 26 προτάσεις της πολωνικής πλευράς, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι θα αρθούν τα τυπικά και διοικητικά εμπόδια στην Ουκρανία.
Κατά την εκτίμησή του, η επίλυση του ζητήματος της Βολυνίας έχει και γεωπολιτική σημασία, καθώς η Ρωσία αξιοποιεί την Ιστορία για να διχάζει τους γείτονές της.
«Αυτό είναι σήμερα το πιο ευαίσθητο ζήτημα μεταξύ των χωρών μας. Πιστεύω ότι η σημερινή μας συνάντηση θα το επιλύσει», κατέληξε.
Ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, σε ανάρτησή του στην πλατφόρμα Χ, ανέφερε ότι η πρώτη του επίσκεψη στον πρόεδρο Κάρολ Ναβρότσκι έδειξε πως, παρά τα δύσκολα θέματα, οι δύο χώρες επιδιώκουν να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους.
Κατά την παραμονή του στην Πολωνία, ο Ουκρανός πρόεδρος επισκέφθηκε επίσης το Σέιμ και τη Γερουσία, ενώ συναντήθηκε και με τον πρωθυπουργό Ντόναλντ Τουσκ.
«Σήμερα η Ουκρανία αγωνίζεται για να υπερασπιστεί την ανεξαρτησία της, και η δική μας ανεξαρτησία θα απειλούνταν αν η Ουκρανία έπεφτε. Είμαστε σύμμαχοι. Η Ουκρανία μάχεται στην πρώτη γραμμή, εμείς τη στηρίζουμε με όλες μας τις δυνάμεις», δήλωσε ο Ντόναλντ Τουσκ κατά τη συνάντηση στο πρωθυπουργικό γραφείο στη Βαρσοβία.
Όπως και ο πρόεδρος Ναβρότσκι, ο Πολωνός πρωθυπουργός αναφέρθηκε στο κλίμα στην πολωνική κοινωνία.
«Μερικές φορές οι Ουκρανοί έχουν την αίσθηση ότι σε εμάς το κλίμα έχει γίνει λιγότερο φιλοουκρανικό. Ναι, όλα αυτά ισχύουν. Έχουμε πολλά να εξηγήσουμε, αλλά πρέπει να δείξουμε υπομονή και να σκεφτούμε σοφά ένα κοινό μέλλον βασισμένο στη φιλία και τον αμοιβαίο σεβασμό», δήλωσε.