Σκοπός του είναι να προετοιμάσει τους πολίτες για κρίσεις, από φυσικές καταστροφές έως υβριδική δράση και ένοπλες συγκρούσεις
Ο «Οδηγός Ασφαλείας» της πολωνικής κυβέρνησης έχει τυπωθεί σε 17 εκατομμύρια αντίτυπα και έχει ήδη φτάσει στα πρώτα σπίτια. Στόχος του είναι να προετοιμάσει τους πολίτες για κρίσεις – από φυσικές καταστροφές, μέσω υβριδικού πολέμου και ένοπλων συγκρούσεων.
«Κάλλιο αργά παρά ποτέ», λένε κάποιοι, «τρομάζουν τον κόσμο», προειδοποιούν άλλοι.
Ο οδηγός θα φτάσει σε κάθε νοικοκυριό της χώρας μέχρι το τέλος Ιανουαρίου 2026. Σε πρώτη φάση, το φυλλάδιο θα φθάσει στους κατοίκους της ανατολικής Πολωνίας. Το υπουργείο Εσωτερικών και Διοίκησης τονίζει ότι οι περιοχές αυτές έχουν ιδιαίτερη σημασία για την εθνική ασφάλεια. Στη συνέχεια η διανομή θα καλύψει σταδιακά και την υπόλοιπη χώρα.
Πρόθεση του υπουργείου είναι να αποτελέσει έναν πρακτικό οδηγό για την αντιμετώπιση διαφόρων απειλών - από φυσικές καταστροφές, βλάβες στις υποδομές και επιθέσεις στον κυβερνοχώρο, μέσω πράξεων δολιοφθοράς, μέχρι ένοπλες συγκρούσεις και υβριδικές ενέργειες. Περιλαμβάνει συμβουλές για το πώς να προετοιμάσετε το σπίτι και την οικογένειά σας, τι να κάνετε σε περίπτωση εκκένωσης, πώς να δώσετε τις πρώτες βοήθειες ή να ασφαλίσετε τα κατοικίδια ζώα.
Ο οδηγός χωρίζεται σε τέσσερις ενότητες: εισαγωγή, προετοιμασία, αντίδραση και σχέδιο. Το τελευταίο έχει τον χαρακτήρα σημειωματάριου. Οι επικεφαλίδες, τις οποίες -σύμφωνα με τη σύλληψη των συγγραφέων- κάθε νοικοκυριό πρέπει να συμπληρώνει μόνο του, συνθέτουν ένα οικογενειακό σχέδιο που πρέπει να επικαιροποιείται και να εφαρμόζεται από τα μέλη του νοικοκυριού.
Μεταξύ άλλων, η έκδοση περιλαμβάνει καταλόγους με τα απαραίτητα εφόδια, κανόνες για την αποθήκευση νερού και τροφίμων και συμβουλές για τη συμπεριφορά σε ακραίες καταστάσεις.
Εκτός από την έντυπη έκδοση, ο οδηγός είναι διαθέσιμος στο διαδίκτυο σε διάφορες γλώσσες και σε γραφή Braille. Η κυβέρνηση τον θεωρεί ως βασικό εργαλείο για την οικοδόμηση της ανθεκτικότητας της κοινωνίας απέναντι στις αυξανόμενες απειλές.
Τι λένε οι πολίτες
Ο οδηγός διανέμεται από το πολωνικό ταχυδρομείο στα γραμματοκιβώτια των νοικοκυριών. Έχει ήδη φθάσει σε ορισμένους κατοίκους των ανατολικών επαρχιών. Η ίδια η ιδέα της διανομής μιας τέτοιας έκδοσης εγείρει διάφορα συναισθήματα.
"Κάλλιο αργά παρά ποτέ. Στη Σκανδιναβία τέτοιοι οδηγοί αποστέλλονται τακτικά κάθε λίγα χρόνια", μας είπε ο 34χρονος Κάρολ. "Και σε εμάς είναι μια ενέργεια που επιβάλλεται από τον πόλεμο που συνεχίζεται στα ανατολικά μας σύνορα εδώ και σχεδόν τέσσερα χρόνια. Δεν καταλαβαίνω γιατί άργησε τόσο πολύ".
Ο 34χρονος είναι θετικός για το περιεχόμενο του ίδιου του οδηγού.
"Υπάρχουν πολλές πρακτικές συμβουλές εκεί, οι οποίες μπορούν να φανούν χρήσιμες όχι μόνο σε εμπόλεμη κατάσταση. Τα πάντα δεν περιγράφονται μόνο, αλλά παρουσιάζονται και με εικονογράμματα. Υπάρχει μια υπενθύμιση, για παράδειγμα, για το πώς να χρησιμοποιείτε έναν πυροσβεστήρα. Στο τέλος, υπάρχει χώρος για να καταρτιστεί ένα σχέδιο εκκένωσης για κάθε οικογένεια. Δηλαδή, ο καθορισμός σημείων συγκέντρωσης, η καταγραφή των αριθμών επικοινωνίας. Αυτός ο οδηγός μπορεί να βοηθήσει, παρόλο που όλες οι πληροφορίες ήταν ήδη διαθέσιμες στο διαδίκτυο πριν".
Η Μαγκνταλένα είναι 41 ετών, ζει σε μια πόλη πέντε χιλιάδων κατοίκων στο Ποντλάσκιε και είναι κωφή.
"Όσον αφορά εμένα, ο οδηγός είναι σαφής και περιέχει σχετικές πληροφορίες. Ωστόσο, σε μια πραγματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, δεν θα ήταν εύκολο να εφαρμοστούν όλα όταν πρόκειται για αναπηρία και χρόνια ασθένεια", λέει. -"Το πολωνικό κράτος δεν μπορεί να αντεπεξέλθει σε μια κατάσταση ειρήνης για να παρέχει σταθερότητα στους αποκλεισμένους ανθρώπους, οπότε θα προτιμούσα η κυβέρνηση να επικεντρωθεί περισσότερο στη διασφάλιση ότι δεν θα γίνει πόλεμος".
Η Μαγκνταλένα επισημαίνει ότι τα σήματα συναγερμού είναι ανεπαρκή για τους κωφούς. Αναρωτιέται επίσης πώς σκοπεύει το κράτος να βοηθήσει τα άτομα με αναπηρίες.
"Τι γίνεται με τη διασφάλιση της πρόσβασης σε φάρμακα, θεραπεία, εκκένωση; Ενώ το εγχειρίδιο από μόνο του δεν είναι κακό, το πιο σημαντικό ερώτημα για μένα είναι πώς το κράτος θα βοηθήσει τους πολίτες του;".
Ο 63χρονος Γιέρζι, επίσης κάτοικος του Ποντλάσκιε, δεν είχε ακόμη χρόνο να εξοικειωθεί με το περιεχόμενο του οδηγού. Κατά τη γνώμη του, ωστόσο, η διανομή της έκδοσης αποτελεί ένδειξη ότι η κυβέρνηση μεταθέτει την ευθύνη στους πολίτες.
"Έτσι νίπτει τας χείρας της από την ευθύνη του κράτους για την ασφάλεια. Το κοινό δεν είναι προετοιμασμένο από καμία άποψη. Η παλαιότερη γενιά έχει ακόμη κάποια εμπειρία από τη στρατιωτική θητεία, εξοικείωση με τα όπλα, τα θέματα πολέμου, την επιβίωση. Εν τω μεταξύ, η δημοσίευση ενός τέτοιου οδηγού τρομάζει τον κόσμο. Τα βάζει με τους γείτονες αντί να συνεργάζεται μαζί τους. Η Γερμανία οικοδομεί συνεργασία με τη Ρωσία πίσω από την πλάτη μας και εμείς τους γαβγίζουμε. Αυτός δεν είναι ο τρόπος που πρέπει να ακολουθήσουμε. Πρέπει να ψάχνετε για συμμάχους, πάντα θα βρεθεί ένας εχθρός", πιστεύει ο 63χρονος.