Η μεγάλη πλειονότητα των ιδιοκτητών στεγαστικών δανείων αναγκάζεται να θυσιάζει ψυχαγωγία, πολυτέλειες και διακοπές για να ανταπεξέλθει στις πληρωμές
Σχεδόν το 75% των Ευρωπαίων αναγκάστηκαν να μειώσουν τις δαπάνες τους προκειμένου να καλύψουν τις πληρωμές της υποθήκης τους το 2025. Αυτό προκύπτει από τον μέσο όρο των 23 χωρών που περιλαμβάνονται στην πιο πρόσφατη Έκθεση Ευρωπαϊκών Τάσεων Στέγασης 2025, που δημοσίευσε η RE/MAX Europe.
Όταν οι ιδιοκτήτες υποθηκών χρειάζεται να περιορίσουν ή να σταματήσουν τις δαπάνες τους για να αντεπεξέλθουν στις πληρωμές, οι επιλογές ως προς το τι κόβεται διαφέρουν από χώρα σε χώρα. Οι περισσότεροι περιορίζουν εξόδους, πολυτελή είδη και διακοπές.
Από τους 23 μελετηθέντες πληθυσμούς, περίπου το 25% των ιδιοκτητών υποθηκών «δεν χρειάστηκε ποτέ να μειώσουν, να βρουν εναλλακτικές ή να σταματήσουν να αγοράζουν πράγματα για να καλύψουν την υποθήκη τους», σύμφωνα με την Έκθεση Ευρωπαϊκών Τάσεων Στέγασης 2025 της RE/MAX.
Το ποσοστό αυτό κυμαίνεται από 7% στη Μάλτα και τη Ρουμανία έως 44% στην Ολλανδία, υποδεικνύοντας ότι σχεδόν οι μισοί ιδιοκτήτες υποθηκών στην Ολλανδία δεν αντιμετωπίζουν δυσκολίες στις πληρωμές τους. Ακολουθούν η Λιθουανία (42%), το Ηνωμένο Βασίλειο (37%) και η Ελβετία (36%).
Το ποσοστό των ιδιοκτητών που δεν χρειάστηκε να μειώσουν τις δαπάνες τους για να καλύψουν τις πληρωμές είναι κάτω από 15% σε αρκετές χώρες, αποδεικνύοντας ότι η πλειονότητα αντιμετώπισε δυσκολίες. Αυτές οι χώρες περιλαμβάνουν Μάλτα, Ρουμανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Τουρκία, Σλοβενία, Ελλάδα, Κροατία και Ιταλία.
Μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρώπης, το Ηνωμένο Βασίλειο (37%) εμφανίζει τα καλύτερα αποτελέσματα, σαφώς πάνω από τον μέσο όρο του 25%. Ακολουθούν η Γερμανία και η Ισπανία (22% η κάθε μία), η Γαλλία (21%) και η Ιταλία (14%).
Τι κόβεται πρώτο;
Κατά μέσο όρο, οι ιδιοκτήτες υποθηκών θυσιάζουν πρώτα τις εξόδους, όπως ραντεβού, σινεμά, φεστιβάλ, κλαμπ και παμπ. Το 41% δήλωσε ότι αποφάσισε να μην βγει έξω τουλάχιστον μία φορά για να εξοικονομήσει χρήματα για τις πληρωμές.
Αν η μέτρηση περιοριζόταν μόνο σε όσους αντιμετώπισαν δυσκολία στην αποπληρωμή, το ποσοστό που σταμάτησε να βγαίνει θα ανέβαινε στο 55%.
Τα πολυτελή καταναλωτικά προϊόντα, όπως εκλεκτά τρόφιμα, αλκοόλ και προϊόντα υψηλής ποιότητας, ακολουθούν στη δεύτερη θέση (38%), ενώ τρίτες είναι οι διακοπές.
Σχεδόν τρεις στους δέκα (29%) μείωσαν ή σταμάτησαν να αγοράζουν ρούχα και παπούτσια τουλάχιστον μία φορά. Άλλες θυσίες περιλαμβάνουν ηλεκτρονικά είδη, συνδρομές, είδη χόμπι, αθλητικά προϊόντα, μαθήματα και γυμναστήρια, καθώς και καθημερινά προϊόντα όπως τρόφιμα και βασικά είδη προσωπικής υγιεινής.
Οι επιλογές για το τι θα περιοριστεί ή θα σταματήσει να αγοράζεται διαφέρουν σημαντικά μεταξύ χωρών. Στην Ελλάδα, Ουγγαρία, Ρουμανία και Τουρκία, οι ιδιοκτήτες υποθηκών τείνουν να μειώνουν πρώτα βασικά είδη λόγω υψηλής πίεσης στα νοικοκυριά. Αντίθετα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Ολλανδία, την Ελβετία, τη Λιθουανία και το Λουξεμβούργο οι μειώσεις είναι πιο μετρημένες και επιλεκτικές, αποφεύγοντας σημαντικές θυσίες στην καθημερινή ζωή.
Η υποθήκη είναι διαφανής, το πρόβλημα είναι το ενεργειακό κόστος
Ο Λούκα Μπερταλότ, γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Στεγαστικών Δανείων, τόνισε ότι διεξάγεται σημαντική πολιτική συζήτηση για τη στέγαση και την προσιτότητα των υποθηκών.
Εξήγησε ότι σε ορισμένες αγορές επικρατούν κυρίως σταθερά επιτόκια, ενώ άλλες προσφέρουν κυμαινόμενα, με τις αποδόσεις να μεταβάλλονται κάθε μήνα. «Αυτό συνδέεται και με τη φύση της χρηματοοικονομικής υποδομής της χώρας», είπε στο Euronews Business.
«Στη Γερμανία ή τώρα στην Ισπανία, υπάρχει τάση χρήσης περισσότερων σταθερών επιτοκίων», πρόσθεσε.
Παρά ταύτα, ο Μπερταλότ υποστήριξε ότι όταν πρόκειται για μη προσιτότητα, το βασικό πρόβλημα δεν είναι ο τύπος της υποθήκης, καθώς οι δανειολήπτες επιλέγουν αν θα πάρουν κυμαινόμενο επιτόκιο ή όχι. Οι ιδιοκτήτες μπορούν να κάνουν τις δικές τους εκτιμήσεις, καθώς το σύστημα είναι διαφανές. «Για μένα, ποιος είναι ο κίνδυνος; Το ενεργειακό κόστος, αντίθετα, είναι κάτι που η οικογένεια δεν μπορεί να ελέγξει», τόνισε.