Η έλλειψη ελαιολάδου και η εκτίναξη των τιμών στα ύψη έχουν δημιουργήσει ιδανικές συνθήκες για απάτες και νοθεύσεις από παραγωγούς
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΑν παραγγείλετε έξτρα παρθένο ελαιόλαδο στο εστιατόριο αυτές τις μέρες, καλύτερα να ελέγξετε προσεκτικά την ετικέτα. Σύμφωνα με την Ευρωπόλ, η πώληση νοθευμένου ή ψεύτικου ελαιολάδου έχει γίνει "κοινή πρακτική".
Η προειδοποίηση ήρθε μετά την κατάσχεση από τις αρχές 260.000 λίτρων παραποιημένου προϊόντος σε συντονισμένες επιδρομές στην Ιταλία και την Ισπανία, τον Νοέμβριο. Λιγότερο από δύο μήνες αργότερα, περίπου πενήντα εστιατόρια τέθηκαν υπό έρευνα για τον ίδιο λόγο, στη Ρώμη, προκαλώντας νέο συναγερμό.
Πώς μπορείτε να καταλάβετε αν ένα ελαιόλαδο είναι αυθεντικό;
Ορισμένοι απατεώνες αντικαθιστούν τον πολύτιμο «υγρό χρυσό» με πολύ φθηνότερο σπορέλαιο. Το σπορέλαιο είναι διαφανές, οπότε το χρωματίζουν με χλωροφύλλη, για να του προσθέσουν πράσινες αποχρώσεις και χρησιμοποιούν καροτενοειδή για να αποκτήσει κίτρινα χαρακτηριστικά. Αυτό δημιουργεί ένα χρώμα που μοιάζει με το ελαιόλαδο. Ωστόσο, ακόμη και αν μοιάζουν τα δύο λάδια, υπάρχουν μεγάλες διαφορές.
Το σπορέλαιο δεν έχει γεύση ή οσμή, ενώ «το ελαιόλαδο δεν είναι ποτέ άγευστο. Μπορεί να είναι περισσότερο ή λιγότερο γλυκό, πικρό ή πικάντικο, αλλά ποτέ δεν θα είναι άγευστο», αναφέρει στο Euronews ο καθηγητής Επιστήμης Τροφίμων Μαουρίτσιο Σερβίλι.
«Οποιοσδήποτε έχει δοκιμάσει το ελαιόλαδο τουλάχιστον μερικές φορές μπορεί να καταλάβει τη διαφορά. Είναι οι πολυφαινόλες που του δίνουν την ιδιαίτερη γεύση του».
Εύκολα τεστ εντοπίζουν τα ύποπτα μείγματα
Η απάτη μπορεί να είναι λίγο πιο δύσκολο να εντοπιστεί, αν το σπορέλαιο αναμιχθεί με κάποιο πραγματικό ελαιόλαδο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, «μια απλή ανάλυση μπορεί να ξεσκεπάσει την απάτη. Όπως το τεστ σύνθεσης λιπαρών οξέων ή η σύνθεση στερολών, καθώς και οι φασματοφωτομετρικές σταθερές», λέει ο καθηγητής Σερβίλι.
Είναι πράγματι νόμιμο, σε ορισμένες χώρες, να πωλούνται τέτοιου είδους μείγματα, αλλά η ποσότητα ελαιολάδου στο μπουκάλι πρέπει να είναι σαφής στην ετικέτα και το προϊόν δεν μπορεί να ονομάζεται «ελαιόλαδο».
Άλλες απάτες φαίνεται ότι χρησιμοποιούν ένα μείγμα ελαιολάδου και λαδιού λαμπάντε, το οποίο ονομάζεται έτσι λόγω της ιστορικής του χρήσης ως καύσιμο στις λάμπες πετρελαίου. Πρόκειται για ελαιόλαδο χαμηλότερης ποιότητας, ακατάλληλο για κατανάλωση λόγω της υψηλής οξύτητάς του.
Κρίνετε το λάδι από την ετικέτα του
Όταν αγοράζετε ή παραγγέλνετε έξτρα παρθένο ελαιόλαδο, ελέγχετε πάντα τις πληροφορίες που αναγράφονται στο μπουκάλι.
Βεβαιωθείτε ότι υπάρχει ημερομηνία και τοποθεσία συγκομιδής, ελέγξτε αν μπορείτε να σαρώσετε έναν κωδικό QR για να εντοπίσετε την αλυσίδα παραγωγής και αναζητήστε σφραγίδες από τρίτο φορέα πιστοποίησης, ελεγκτή ή κοινοπραξία, όπως DOP ή IGP.
«Οι πιο προηγμένες κοινοπραξίες ελαιολάδου χρησιμοποιούν συστήματα blockchain για την ιχνηλασιμότητα», εξηγεί η Σαμπίνα Πετρούτσι, Ιταλίδα παραγωγός ελαιολάδου. Αλλά προσθέτει ότι «οι έλεγχοι δεν είναι ποτέ αρκετοί» και ότι οι καταναλωτές θα πρέπει να είναι «περισσότερο ενήμεροι» για την ύπαρξη τέτοιων εργαλείων ιχνηλασιμότητας.
Η «Τέλεια καταιγίδα» για την αγορά ελαιολάδου
Τα συστήματα απομίμησης του ελαιολάδου εξαπλώνονται με ταχείς ρυθμούς λόγω της σοβαρής παγκόσμιας έλλειψης. «Η παραγωγή έχει καταρρεύσει τα τελευταία δύο χρόνια», λέει ο Σερβίλι. «Μόνο το 2023 θα χάσουμε 20-25% της παγκόσμιας παραγωγής».
Η βασική αιτία είναι η ακραία ξηρασία στη Μεσόγειο, μια περιοχή που αντιπροσωπεύει σχεδόν το 90% της παγκόσμιας παραγωγής εξαιρετικά παρθένου ελαιολάδου.
«Η Ισπανία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Τυνησία, χτυπήθηκαν όλες. Και φέτος μπορεί να είναι ακόμη χειρότερα. Οι υδάτινοι πόροι είναι εξαιρετικοί χαμηλοί».
Αυτό εκτόξευσε τις τιμές στα ύψη. «Το συνηθισμένο έξτρα παρθένο ελαιόλαδο κόστιζε μεταξύ 3 και 5 ευρώ το λίτρο στο σούπερ μάρκετ. Τώρα κοστίζει μεταξύ 10 και 12 ευρώ».
Αυτό βοήθησε τους απατεώνεςνα πωλούν πολύ πιο εύκολα τα προϊόντα τους, με τη συνενοχή των μη έντιμων εστιατορίων, τα οποία «ξέρουν τι αγοράζουν» σύμφωνα με τον Σερβίλι. «Υπήρχε πάντα μια αγορά για το ψεύτικο ελαιόλαδο. Αλλά τώρα γίνεται πιο ισχυρή, επειδή τα εστιατόρια δεν θέλουν να πληρώσουν τις τρέχουσες τιμές του ελαιολάδου».