Η Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) παρέμεινε διχασμένη καθ’ όλη τη διάρκεια των τετραήμερων διαπραγματεύσεων
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Μετά από μια εβδομάδα αβεβαιότητας και εντάσεων, το Παγκόσμιο Ναυτιλιακό Φόρουμ ολοκληρώθηκε άδοξα την Παρασκευή, χωρίς συμφωνία.
Η συνάντηση, που διοργανώθηκε από τη Διεθνή Ναυτιλιακή Οργάνωση (IMO), προσέλκυσε φέτος ιδιαίτερο ενδιαφέρον, καθώς οι αντιπρόσωποι συζητούσαν την υιοθέτηση ενός νομικά δεσμευτικού πλαισίου μηδενικών εκπομπών.
Το σχέδιο θα υποχρέωνε όλα τα μεγάλα πλοία –συμπεριλαμβανομένων των κρουαζιερόπλοιων– να μειώσουν τις εκπομπές τους κατά 17% έως το 2028. Ωστόσο, υπό την πίεση των Ηνωμένων Πολιτειών και της Σαουδικής Αραβίας, οι χώρες αποφάσισαν να αναβάλουν την ψηφοφορία για το 2026.
Αν τελικά εγκριθεί, η συμφωνία θα μπορούσε να τεθεί σε ισχύ το νωρίτερο τον Μάρτιο του 2028.
Η καθυστέρηση που διχάζει
Η απόφαση χαιρετίστηκε από την Ουάσινγκτον, προκάλεσε όμως οργισμένες αντιδράσεις από περιβαλλοντικές οργανώσεις, οι οποίες κάνουν λόγο για «παγκόσμιο πισωγύρισμα».
Η αποτυχία υιοθέτησης του πλαισίου καθυστερεί την εφαρμογή του πρώτου παγκόσμιου, νομικά δεσμευτικού μηχανισμού περιορισμού του άνθρακα στη ναυτιλία — έναν από τους τομείς με τις ταχύτερα αυξανόμενες εκπομπές παγκοσμίως.
Το προτεινόμενο Πλαίσιο Μηδενικών Εκπομπών (Net-Zero Framework) θα εισήγαγε παγκόσμιο καύσιμο-στάνταρ και σύστημα τιμολόγησης του άνθρακα, υποχρεώνοντας τις εταιρείες να μειώσουν τις εκπομπές ή να πληρώσουν τέλη.
Σύμφωνα με την IMO, η ναυτιλία ευθύνεται για περίπου 3% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, δηλαδή περίπου ένα δισεκατομμύριο τόνους CO₂ ετησίως.
Πολλά πλοία εξακολουθούν να χρησιμοποιούν βαρέα καύσιμα, από τα πιο ρυπογόνα ορυκτά καύσιμα, τα οποία εκπέμπουν μαύρο άνθρακα, μεθάνιο και οξείδια του θείου, επιβαρύνοντας τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Πίσω από το αδιέξοδο
Η Επιτροπή Προστασίας του Θαλάσσιου Περιβάλλοντος (MEPC) παρέμεινε διχασμένη καθ’ όλη τη διάρκεια των τετραήμερων διαπραγματεύσεων.
Την τελευταία ημέρα, 57 χώρες ψήφισαν υπέρ της αναβολής για έναν χρόνο, ενώ 49 ζήτησαν να συνεχιστούν οι συζητήσεις, οδηγώντας τελικά σε στασιμότητα.
Σύμφωνα με πηγές, οι Ηνωμένες Πολιτείες ηγήθηκαν μιας επιθετικής εκστρατείας μπλοκαρίσματος. Ο πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ χαρακτήρισε την πρόταση «παγκόσμιο πράσινο φορολογικό σκάνδαλο στη ναυτιλία», δηλώνοντας πως οι ΗΠΑ «δεν πρόκειται να την εφαρμόσουν με κανέναν τρόπο».
Ο υπουργός Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο χαρακτήρισε την έκβαση «τεράστια νίκη» για τον Λευκό Οίκο, λέγοντας πως «προστάτευσε τους καταναλωτές από έναν τεράστιο φόρο του ΟΗΕ».
Οι ΗΠΑ συμμάχησαν με τη Σαουδική Αραβία, τη Ρωσία και άλλες πετρελαιοπαραγωγές χώρες σε τακτικές καθυστέρησης, σύμφωνα με την περιβαλλοντική οργάνωση Seas at Risk.
Επιπτώσεις και επόμενα βήματα
Σύμφωνα με το Διεθνές Συμβούλιο Καθαρών Μεταφορών (ICCT), η ναυτιλία θα μπορούσε να αντιστοιχεί στο 17% των παγκόσμιων εκπομπών έως το 2050, αν δεν αλλάξει πορεία.
Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι η καθυστέρηση δυσκολεύει την επίτευξη των στόχων για το 2030 και το 2050 και εγκλωβίζει τη βιομηχανία σε ρυπογόρες υποδομές για δεκαετίες, καθώς τα πλοία έχουν διάρκεια ζωής άνω των 25 ετών.
«Η σημερινή αναβολή είναι μια απογοητευτική οπισθοδρόμηση για τη ναυτιλία, αλλά όχι το τέλος της πορείας», δήλωσε ο Τζέσι Φάνστοκ, διευθυντής απανθρακοποίησης του Global Maritime Forum.
Ο γενικός γραμματέας της IMO, Αρσένιο Ντομίνγκεζ, κάλεσε σε ψυχραιμία, ανακοινώνοντας ότι οι συνομιλίες θα συνεχιστούν τον Οκτώβριο του 2026.
Παρά την απογοήτευση, περιβαλλοντικές οργανώσεις υπογραμμίζουν πως υπάρχουν ακόμη ευκαιρίες αλλαγής.
Η IMO σχεδιάζει να ενισχύσει τον Δείκτη Έντασης Άνθρακα (CII) τον Απρίλιο, ώστε να καταστεί πιο αυστηρός και να ευθυγραμμιστεί με τον στόχο μείωσης εκπομπών κατά 30% έως το 2030.