Η πτώση του δικτατορικού καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Ένωση να αναθεωρήσει τη μακροχρόνια πολιτική της για τη Συρία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν βρίσκεται σε άμεση επαφή με τη Χαγιάτ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS), την επαναστατική δύναμη που ηγήθηκε της επίθεσης που ανέτρεψε το δικτατορικό καθεστώς του προέδρου Μπασάρ αλ Άσαντ στη Συρία, αλλά είναι πρόθυμη να αναθεωρήσει τη θέση της καθώς προχωρά η μετάβαση της εξουσίας.
"Η Ευρωπαϊκή Ένωση δεν εμπλέκεται επί του παρόντος με την HTS ή τους ηγέτες της. Τελεία και παύλα", δήλωσε τη Δευτέρα εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ).
"Καθώς η HTS αναλαμβάνει μεγαλύτερες ευθύνες, θα πρέπει να αξιολογήσουμε όχι μόνο τα λόγια, αλλά και τις πράξεις της".
Η HTS, το όνομα της οποίας σημαίνει "Οργάνωση για την Απελευθέρωση του Λεβάντε", είναι μια ισλαμιστική μαχητική ομάδα που στο παρελθόν δήλωνε πίστη στην Αλ Κάιντα προτού διακόψει τους δεσμούς της το 2016. Υπό την ηγεσία του Αμπού Μοχάμεντ αλ Τζολάνι, η ομάδα προσπάθησε να αποκτήσει μεγαλύτερη νομιμότητα και να προωθήσει τον πλουραλισμό, αλλά εξακολουθεί να μαστίζεται από κατηγορίες για παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων υποτιθέμενων εκτελέσεων για βλασφημία και μοιχεία.
"Το μήνυμά μας προς όλα τα δόγματα της Συρίας είναι ότι τους λέμε ότι η Συρία είναι για όλους", δήλωσε ανώτερος διοικητής της HTS στην κρατική τηλεόραση μετά την ανατροπή του Άσαντ.
Η HTS και ο αλ Τζολάνι έχουν μπει στη μαύρη λίστα των Ηνωμένων Εθνών για τρομοκρατία από το 2014, έναν χαρακτηρισμό που ακολουθούν και οι 27 χώρες της ΕΕ, πρόσθεσε ο εκπρόσωπος της ΕΥΕΔ. Στην πράξη, αυτό σημαίνει πάγωμα περιουσιακών στοιχείων και απαγόρευση παροχής κεφαλαίων και οικονομικών πόρων.
Αλλά η πτώση της εξουσίας του Άσαντ, στην οποία η HTS διαδραμάτισε θεμελιώδη ρόλο, αναγκάζει τους δυτικούς συμμάχους να αναθεωρήσουν την επίσημη γραμμή τους. Η βρετανική κυβέρνηση ανέφερε νωρίς τη Δευτέρα το ενδεχόμενο να αφαιρέσει την ισλαμιστική ομάδα από τον κατάλογο των απαγορευμένων οργανώσεων.
Ο πολυετής εμφύλιος πόλεμος στη Συρία είδε την εμφάνιση πολλαπλών φατριών κατά της δικτατορίας του Άσαντ, μεταξύ των οποίων ο Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA), που υποστηρίζεται από την Τουρκία, οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), που υποστηρίζονται από τις Ηνωμένες Πολιτείες, και το Μέτωπο Αλ Νούσρα, παρακλάδι της Αλ Κάιντα, το οποίο αργότερα εξελίχθηκε στην HTS.
Η Κάγια Κάλλας, επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, δηλώνει ότι βρίσκεται σε επαφή με όλους τους "εποικοδομητικούς εταίρους" εντός της Συρίας, χωρίς να διευκρινίζει ποιους. Ο εκπρόσωπος δήλωσε ότι οι διπλωματικές επαφές θα παραμείνουν προς το παρόν εμπιστευτικές.
"Καλούμε όλους τους φορείς να αποφύγουν περαιτέρω βία, να διασφαλίσουν την προστασία των αμάχων και να τηρήσουν το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου. Προτρέπουμε ιδιαίτερα την προστασία των μελών όλων των μειονοτήτων", ανέφερε η Κάλλας σε δήλωσή της τη Δευτέρα.
"Είναι επιτακτική ανάγκη όλοι οι ενδιαφερόμενοι να συμμετάσχουν σε έναν χωρίς αποκλεισμούς, υπό την ηγεσία της Συρίας και με ευθύνη της Συρίας, διάλογο για όλα τα βασικά ζητήματα, ώστε να διασφαλιστεί μια ομαλή, ειρηνική και χωρίς αποκλεισμούς μετάβαση".
Εκκρεμεί η επανεξέταση
Καθώς η κατάσταση συνεχίζει να εξελίσσεται επί τόπου, οι Βρυξέλλες αντιμετωπίζουν το κρίσιμο ερώτημα πώς θα αντιμετωπίσουν τη Συρία, μια χώρα με την οποία δεν έχουν επίσημες σχέσεις από τον Μάιο του 2011 λόγω της βίαιης καταστολής από τις δυνάμεις του Άσαντ σε ομάδες διαφωνούντων.
Στη δήλωσή της, η Κάλλας δεν ανακοίνωσε άμεσες αλλαγές στη μακρόχρονη πολιτική της ΕΕ έναντι της Συρίας, όπως οι κυρώσεις. Η πρώτη συζήτηση θα γίνει στις 16 Δεκεμβρίου, όταν οι υπουργοί Εξωτερικών του μπλοκ θα συναντηθούν με την Κάλλας στις Βρυξέλλες.
Εν τω μεταξύ, η ΕΥΕΔ και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συντονίζουν τις εργασίες τους για τη διπλωματία, την ασφάλεια, την οικονομία, τη μετανάστευση και την ανάπτυξη και την ανθρωπιστική βοήθεια που σχετίζονται με τη Συρία, δήλωσε ο εκπρόσωπος.
Η μετανάστευση θα βρίσκεται αναπόφευκτα ψηλά στην πολιτική συζήτηση.
Η UNCHR εκτιμά ότι οι ευρωπαϊκές χώρες φιλοξενούν πάνω από ένα εκατομμύριο Σύρους αιτούντες άσυλο και πρόσφυγες, με το 59% εξ αυτών να εδρεύει μόνο στη Γερμανία. Η Σουηδία, η Αυστρία, η Ελλάδα, η Ολλανδία και η Γαλλία φιλοξενούν επίσης σημαντικούς πληθυσμούς.
Πριν από την πτώση του Άσαντ, τα κράτη - μέλη είχαν αρχίσει να συζητούν τρόπους για την επιτάχυνση των εθελοντικών επιστροφών των Σύρων προσφύγων, μια σύνθετη προσπάθεια που θα μπορούσε τώρα να αποκτήσει μεγαλύτερη δυναμική.
"Η σημερινή κατάσταση είναι πράγματι μια κατάσταση μεγάλης ελπίδας, αλλά και μεγάλης αβεβαιότητας. Εναπόκειται σε κάθε άτομο και σε κάθε οικογένεια να αποφασίσει τι επιθυμεί να κάνει. Ωστόσο, προς το παρόν, υποστηρίζουμε, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις για ασφαλείς, εθελοντικές και αξιοπρεπείς επιστροφές στη Συρία", δήλωσε ο εκπρόσωπος της ΕΥΕΔ.
Παρόλα αυτά, ορισμένες πρωτεύουσες έχουν ήδη πάρει την κατάσταση στα χέρια τους.
Η Γερμανία και η Αυστρία ανέστειλαν προσωρινά τις αιτήσεις ασύλου που υπέβαλαν Σύροι υπήκοοι, επικαλούμενες τις μεταβαλλόμενες συνθήκες στο εσωτερικό της χώρας. Η γερμανική απόφαση θα επηρεάσει 47.270 αιτήσεις, ενώ η αυστριακή περίπου 7.300.
Η Κάθριν Γούλαρντ, διευθύντρια του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους (ECRE), προειδοποίησε για τον πρόωρο κίνδυνο ανάκλησης της διεθνούς προστασίας που έχει χορηγηθεί στους Σύρους πρόσφυγες "σε μια βιασύνη να επιστρέψουν οι άνθρωποι πριν η χώρα είναι ασφαλής".
"Η πτώση του Άσαντ ανοίγει την πόρτα για επιστροφή στη Συρία - και πολλοί Σύροι πρόσφυγες θα επιθυμούν να επιστρέψουν - αλλά η επιστροφή από την Ευρώπη πρέπει να γίνει με προσεκτικό τρόπο", δήλωσε η Γούλαρντ στο Euronews. "Εναπόκειται στα κράτη να διασφαλίσουν ότι η επιστροφή θα πραγματοποιηθεί μόνο όταν είναι διαρκής και όταν μπορεί να είναι εγγυημένη η ασφάλεια".
Η Επιτροπή έχει κληθεί να σχολιάσει τις εξελίξεις στη Γερμανία και την Αυστρία.
ΝΑΤΟ: O Μαρκ Ρούτε καλεί για ειρηνική μετάβαση της εξουσίας στη Συρία και επικρίνει τη Ρωσία και το Ιράν
Ο Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε εξέφρασε σήμερα συγκρατημένη αισιοδοξία μετά τις εξελίξεις στη Συρία, καλώντας για μια ειρηνική μετάβαση της εξουσίας και μια συμπεριληπτική πολιτική διαδικασία, στην οποία οι Σύροι θα έχουν τον πρώτο λόγο.
"Αυτή είναι μια στιγμή χαράς αλλά και αβεβαιότητας για τον λαό της Συρίας και της περιοχής. Ελπίζουμε σε μια ειρηνική μετάβαση της εξουσίας και μια συμπεριληπτική πολιτική διαδικασία στην οποία οι Σύροι θα έχουν τον πρώτο λόγο", ανέφερε ο Ρούτε σε ανακοίνωσή του.
Ο γ.γ. της Συμμαχίας τόνισε επίσης την ανάγκη οι ηγέτες των Σύρων ανταρτών να τηρήσουν το κράτος δικαίου, να προστατεύσουν τους αμάχους και να σεβαστούν τις θρησκευτικές μειονότητες κατά τη διάρκεια της μετάβασης.
Παράλληλα, επέκρινε τη Ρωσία και το Ιράν, τους βασικούς υποστηρικτές του καταρρεύσαντος καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ, για τους ρόλους τους στον πόλεμο και είπε ότι η Ρωσία και το Ιράν εγκατέλειψαν τον Άσαντ όταν δεν εξυπηρετούσε πλέον τα συμφέροντά τους.
Ο Ρούτε πρόσθεσε ότι η Μόσχα και η Τεχεράνη μοιράζονται ευθύνες για εγκλήματα που διαπράχθηκαν κατά του συριακού λαού.
Σε ανάρτησή του, αργότερα, στην πλατφόρμα Χ ο Ρούτε ενημέρωσε πως συνομίλησε με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για "το θέμα της Συρίας", χωρίς να υπεισέλθει σε περαιτέρω λεπτομέρειες.
Η Τουρκία είναι ένας από τους κύριους υποστηρικτές των ισλαμιστών ανταρτών που ανέτρεψαν τον Άσαντ.
Η πτώση του προέδρου Ασαντ είναι "μια στιγμή χαράς αλλά και αβεβαιότητας για τους λαούς της Συρίας και της περιοχής", υπογράμμισε ακόμη ο επικεφαλής του ΝΑΤΟ στην ανακοίνωση, προσθέτοντας ότι η Ατλαντική Συμμαχία "θα επιβλέπει στενά πώς οι ηγέτες των ανταρτών συμπεριφέρονται κατά τη διάρκεια της (πολιτικής) μετάβασης" στη Συρία.
"Πρέπει να υποστηρίξουν το κράτος δικαίου, την προστασία των αμάχων και τον σεβασμό των θρησκευτικών μειονοτήτων", δήλωσε.
Ο Ρούτε δεν έκανε κανένα σχόλιο για το τί πρόκειται να γίνει με τους μαχητές της οργάνωσης Ισλαμικό Κράτος, που έχουν ακόμη παρουσία στη Συρία. Όμως, κατά τη διάρκεια συνόδου των υπουργών Εξωτερικών των 32 χωρών του ΝΑΤΟ, ο Αμερικανός υπουργός Άντονι Μπλίνκεν προειδοποίησε την περασμένη εβδομάδα για τυχόν επανεμφάνιση του ISIS στη Συρία.
"Έχουμε μόνιμα συμφέροντα, συμφέροντα ασφάλειας που εξακολουθούν να υφίστανται στη Συρία, κυρίως το συμφέρον να είμαστε σίγουροι ότι το Ισλαμικό Κράτος δεν θα αναβιώσει και δεν θα επιστρέψει", δήλωσε την Τετάρτη στις Βρυξέλλες.
Η γεωγραφική περιοχή της Ατλαντικής Συμμαχίας δεν καλύπτει τη Συρία, αλλά μια αποστολή του ΝΑΤΟ δραστηριοποιείται στο Ιράκ από το 2018.