Η ΕΕ σχεδιάζει να επαναφέρει το καθεστώς θεωρήσεων με τη Γεωργία, εκτός εάν η Τιφλίδα περιορίσει τη "δημοκρατική οπισθοδρόμηση". Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα κοινοποιήσει στη χώρα του Νοτίου Καυκάσου την απόφασή της έως τις 31 Αυγούστου.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η ΕΕ σχεδιάζει να επαναφέρει το καθεστώς των θεωρήσεων με τη Γεωργία, εάν η Τιφλίδα δεν περιορίσει αυτό που το μπλοκ των 27 κρατών-μελών και τα θεσμικά του όργανα χαρακτήρισαν ως "οπισθοδρόμηση των δημοκρατικών αρχών", ανακοίνωσαν οι Βρυξέλλες την Τρίτη.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόκειται να αποστείλει επιστολή στην εκτελεστική εξουσία της Τιφλίδας, με την οποία θα γνωστοποιείται ότι έως τις 31 Αυγούστου θα προχωρήσει στην αναστολή του καθεστώτος απελευθέρωσης της βίζας που ισχύει από το 2017.
"Η επίθεση στη δημοκρατία από το Γεωργιανό Όνειρο (το κυβερνών κόμμα) γίνεται όλο και πιο σοβαρή", δήλωσε η επικεφαλής της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ Κάγια Κάλας στην τελική συνέντευξη Τύπου μετά το Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ στις Βρυξέλλες.
"Τι μπορούμε να κάνουμε; Αυτό περιλαμβάνει την αναστολή του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, της συμφωνίας σύνδεσης και των κυρώσεων", εξήγησε.
Ωστόσο, η πιθανή αναστολή του καθεστώτος απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης δημιουργεί ανησυχίες μεταξύ των κρατών μελών.
Αμφιλεγόμενα μέτρα
Ορισμένοι υπουργοί που συμμετείχαν στο Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες φοβούνται ότι το περιοριστικό μέτρο μπορεί να βλάψει τον γεωργιανό λαό χωρίς να επηρεάσει την ηγεσία της χώρας και μπορεί να γυρίσει μπούμερανγκ ενάντια στα συμφέροντα της ΕΕ.
Στη Γεωργία, το 80% του κοινού είναι φιλοευρωπαϊκό, ενώ, σύμφωνα με την ΕΕ, η σημερινή κυβέρνηση της χώρας του Νοτίου Καυκάσου εξυπηρετεί τα συμφέροντα της Μόσχας.
"Πιστεύουμε ότι οι περιορισμοί πρέπει να επιβληθούν σε εκείνους που είναι υπεύθυνοι για την καταστολή και όχι στον λαό της Γεωργίας", σχολίασε ο Πολωνός υπουργός Εξωτερικών Ράντοσλαβ Σικόρσκι στο τέλος του Συμβουλίου.
Για την Κάλας, η ΕΕ θα πρέπει να είναι συνεπής με τις πολιτικές αρχές και τις ανάγκες της.
"Μέχρι στιγμής έχουμε αυτή τη θέση ότι δεν θέλουμε να βλάψουμε τον γεωργιανό λαό. Και αφαιρώντας το καθεστώς απαλλαγής από την υποχρέωση θεώρησης, αυτό έχει πραγματικά αντίκτυπο σε αυτούς, αλλά ταυτόχρονα είναι και θέμα αξιοπιστίας της ΕΕ", δήλωσε η Κάλας.
Σύμφωνα με το Γεωργιανό Όνειρο, το κυβερνών κόμμα που ελέγχεται από τον εκατομμυριούχο επιχειρηματία Μπιτζίνα Ιβανισβίλι, η ΕΕ επιδιώκει να επηρεάσει και να εκφοβίσει τη γεωργιανή κοινή γνώμη, δεδομένων των δημοτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τον προσεχή Οκτώβριο.
Ο Κάκχα Καλάντζε, δήμαρχος της Τιφλίδας και γενικός γραμματέας του κόμματος Γεωργιανό Όνειρο, σχολίασε επίσης τις απειλές για πιθανή αναστολή του καθεστώτος απαλλαγής της Γεωργίας από την υποχρέωση θεώρησης.
"Όλα αυτά είναι μέρος του εκβιασμού που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια, ειδικά από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος (της Ρωσίας)", δήλωσε ο Καλάντζε. "Η Γεωργία δεν υπέκυψε στις απαιτήσεις (της ΕΕ και του ΝΑΤΟ), δεν προσχώρησε στις κυρώσεις, δεν επέτρεψε να ανοίξει ένα "δεύτερο μέτωπο" στη χώρα".
Χάνει η ΕΕ τη Γεωργία;
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε την περασμένη εβδομάδα στο Στρασβούργο ένα αυστηρά διατυπωμένο ψήφισμα κατά αυτού που οι νομοθέτες της ΕΕ αποκαλούν "τις αυτοανακηρυχθείσες αρχές που εγκαθιδρύθηκαν από το κόμμα Γεωργιανό Όνειρο μετά τις νοθευμένες βουλευτικές εκλογές της 26ης Οκτωβρίου 2024".
Σύμφωνα με το Γεωργιανό Όνειρο, η αντιπολίτευση εργάζεται ενάντια στα εθνικά συμφέροντα μαζί με την ΕΕ.
"Αυτοί (η αντιπολίτευση) ηττήθηκαν στις βουλευτικές εκλογές του Οκτωβρίου. Οι ενέργειές τους είναι πέρα από κάθε αξιοπρέπεια και τώρα ακούμε αυτές τις δηλώσεις. Ωστόσο, όταν πρόκειται για τη χώρα και τα συμφέροντά της, ο συμβιβασμός είναι αδιανόητος", κατέληξε ο Καλάντζε.
Οι εκλογές του περασμένου φθινοπώρου πυροδότησαν ένα κύμα διαμαρτυριών που διήρκεσε περισσότερο από έξι μήνες, κυρίως κατά της κυβέρνησης της Γεωργίας, εν μέσω κατηγοριών για εκλογική νοθεία.
Η ΕΕ ανησυχεί έντονα για το κύμα συλλήψεων που πραγματοποίησαν οι γεωργιανές αρχές εναντίον δημοσιογράφων και ορισμένων μελών της αντιπολίτευσης. Οι αρχές συνέλαβαν τουλάχιστον επτά στελέχη της αντιπολίτευσης τους τελευταίους μήνες.
Ο Τομπίας Κρέμερ, Γερμανός ευρωβουλευτής της ομάδας των Σοσιαλιστών και Δημοκρατών (S&D), ήταν ένας από τους κύριους συντάκτες του ψηφίσματος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για τη Γεωργία.
Ο Κράμερ δήλωσε στο Euronews ότι η δημοκρατική οπισθοδρόμηση στη Γεωργία συμβαίνει σκόπιμα με την υποστήριξη της Ρωσίας και των συμμάχων της εντός του εκτελεστικού, νομοθετικού και δικαστικού συστήματος της Γεωργίας. "Πρέπει επίσης να εξετάσουμε εκείνους στο σύστημα που προσπαθούν παράνομα να εκτρέψουν την υπόθεση της δικαιοσύνης", είπε.
Καμία συμφωνία για τις κυρώσεις
Οι πρόσφατες συλλήψεις και καταδίκες πολιτικών ακτιβιστών και δημοσιογράφων έχουν προκαλέσει συναγερμό στην ΕΕ σχετικά με το γεωργιανό σύστημα δικαιοσύνης. Για το λόγο αυτό έχουν προταθεί στοχευμένες κυρώσεις κατά συγκεκριμένων δικαστών και κυβερνητικών αξιωματούχων, χωρίς μέχρι στιγμής επιτυχία, καθώς δεν υπάρχει συναίνεση μεταξύ των κρατών μελών.
Στις 24 Ιουνίου, ο πολιτικός Γκιόργκι Βασχάντζε του κεντρώου κόμματος «Strategy Aghmashenebeli» καταδικάστηκε σε οκτώ μήνες φυλάκιση επειδή αρνήθηκε να καταθέσει σε επίσημη έρευνα, την οποία οι επικριτές του Γεωργιανού Ονείρου χαρακτηρίζουν πράξη πολιτικής εκδίκησης.
Την προηγούμενη ημέρα, σε τρία άλλα στελέχη της αντιπολίτευσης επιβλήθηκαν ανάλογες ποινές αφού αρνήθηκαν να συνεργαστούν με την ίδια κοινοβουλευτική έρευνα που διερευνούσε φερόμενα αδικήματα της κυβέρνησης του πρώην προέδρου Μιχαήλ Σαακασβίλι, ο οποίος εξακολουθεί να βρίσκεται στη φυλακή.
Τον περασμένο μήνα, ο Καλάντζε απέρριψε τους ισχυρισμούς ότι οποιαδήποτε από τις συλλήψεις είχε πολιτικά κίνητρα, λέγοντας ότι οι πολιτικοί δεν εξαιρούνται από το νόμο.
"Νομίζω ότι όλοι γνωρίζουμε πολύ καλά γιατί αυτοί οι άνθρωποι κρατούνται. Παραβίασαν το νόμο, δεν εμφανίστηκαν στην επιτροπή. Η ιδιότητα ενός πολιτικού ή οποιουδήποτε άλλου προσώπου δεν μπορεί να αποτελεί κίνητρο για την παραβίαση του νόμου", δήλωσε.
Η Γεωργία υπέβαλε αίτηση για ένταξη στην ΕΕ τον Μάρτιο του 2022, μαζί με την Ουκρανία και τη Μολδαβία, και έλαβε το καθεστώς υποψήφιας χώρας τον Δεκέμβριο του 2023.
Λίγους μήνες αργότερα, οι αυξανόμενες ανησυχίες και διαφωνίες μεταξύ των Βρυξελλών και της γεωργιανής κυβέρνησης ώθησαν τις δύο πλευρές να παγώσουν τη διαδικασία διεύρυνσης.
Ως αποτέλεσμα, η χρηματοδοτική στήριξη από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ειρήνης, ύψους 30 εκατ. ευρώ, ανεστάλη το 2024 και δεν προβλέπεται καμία στήριξη για φέτος.
Εν τω μεταξύ, ο πρωθυπουργός της Γεωργίας Ιρακλι Κομπακχίντζε δήλωσε στο Euronews τον Μάιο ότι η χώρα του διαδραματίζει "ζωτικό ρόλο για την Ευρώπη".
"Όλοι πρέπει να αναγνωρίσουν τη στρατηγική σημασία της Γεωργίας για την Ευρώπη, ιδίως για την ευρωζώνη. Ο ρόλος μας στην περιοχή είναι σημαντικός και γι' αυτό αναγνωρίζεται όλο και περισσότερο η ανάγκη για διάλογο με τους Γεωργιανούς ηγέτες", πρόσθεσε.
Ταραγμένες δεκαετίες
Ρωσικά στρατεύματα επιτέθηκαν στη Γεωργία τον Αύγουστο του 2008, μόλις τρεις μήνες μετά από μια κρίσιμη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι, η οποία χαιρέτισε τις φιλοδοξίες της Τιφλίδας και του Κιέβου να ξεκινήσουν συνομιλίες για ένταξη. Ο ρωσικός στρατός κατέλαβε τη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία μέσα σε λίγες εβδομάδες. Οι δύο αυτές περιοχές εξακολουθούν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο της Μόσχας.
Μετά τον πόλεμο του 2008, η γεωργιανή κυβέρνηση έπρεπε να βρει μια ισορροπία μεταξύ των προσδοκιών του 80% σχεδόν του πληθυσμού της για την ΕΕ και της κατανόησης των στρατηγικών προτεραιοτήτων του βόρειου γείτονά της, της Ρωσίας, ιδίως μετά την έναρξη του ολοκληρωτικού πολέμου της κατά της Ουκρανίας στις αρχές του 2022.
Στην πραγματικότητα, παρά την υποψηφιότητά της στην ΕΕ, η Τιφλίδα δεν έχει ευθυγραμμιστεί με τις κυρώσεις της ΕΕ κατά της Ρωσίας. Το 2024, το γεωργιανό κοινοβούλιο ψήφισε τον νόμο περί ξένων πρακτόρων, ένα νομοθετικό μέτρο που περιόρισε σημαντικά τις δραστηριότητες των ΜΚΟ που χρηματοδοτούνται από το εξωτερικό στη χώρα.
Η Κάλας έχει επίσης απειλήσει να αναστείλει τη συμφωνία σύνδεσης ΕΕ-Γεωργίας, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2016.
Οι συνθήκες σύνδεσης είναι δεσμευτικές συμφωνίες μεταξύ της ΕΕ και τρίτων χωρών που θεσπίζουν ενισχυμένη εμπορική, οικονομική και πολιτική συνεργασία με αντάλλαγμα πολιτικές και νομοθετικές μεταρρυθμίσεις συμβατές με τις αρχές της Ένωσης.
Τα οφέλη για τις συμβαλλόμενες χώρες μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν τη ρήτρα εμπορικού ευνοούμενου κράτους, καθώς η συμφωνία σύνδεσης συχνά προβλέπει μια βαθιά και ολοκληρωμένη συμφωνία ελεύθερου εμπορίου.
Ομοίως, η ΕΕ εξέφρασε ανησυχίες όταν η Γεωργία επικύρωσε συμφωνία ελεύθερου εμπορίου με την Κίνα το 2018.