Η συμφωνία που ανακοινώθηκε προβλέπει τη θέσπιση οριζόντιου δασμού 15% για τα προϊόντα της ΕΕ που προορίζονται για την αγορά των ΗΠΑ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθεί να υπερασπιστεί την εμπορική συμφωνία που συνήψαν η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και ο Ντόναλντ Τραμπ εν μέσω αυξανόμενων επικρίσεων για τον μονόπλευρο χαρακτήρα της, υποστηρίζοντας ότι ο προσωρινός συμβιβασμός αποτελεί την πιο ρεαλιστική ευκαιρία να αποτραπεί ένας καταστροφικός δασμολογικός πόλεμος μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού.
"Αυτή είναι σαφώς η καλύτερη συμφωνία που θα μπορούσαμε να πετύχουμε υπό πολύ δύσκολες συνθήκες", δήλωσε ο Μάρος Σέφτσοβιτς, ο Ευρωπαίος επίτροπος Εμπορίου, σε συνέντευξη Τύπου τη Δευτέρα.
Η συμφωνία που ανακοινώθηκε προβλέπει τη θέσπιση οριζόντιου δασμού 15% για τα προϊόντα της ΕΕ που προορίζονται για την αγορά των ΗΠΑ. Ταυτόχρονα, η πλειονότητα των αμερικανικών προϊόντων που προορίζονται για την αγορά της ΕΕ θα επωφεληθεί από μηδενικό ή σχεδόν μηδενικό δασμό. Ευαίσθητα γεωργικά προϊόντα, όπως το βόειο κρέας, τα πουλερικά και η ζάχαρη, εξαιρέθηκαν από τη συμφωνία.
Ο συντελεστής 15% είναι χαμηλότερος από τον συντελεστή 30% που ο Τραμπ απείλησε να επιβάλει στο μπλοκ σε επιστολή που έστειλε στη φον ντερ Λάιεν νωρίτερα αυτό το μήνα. Είναι επίσης χαμηλότερος από τον συντελεστή 20% που είχε αρχικά ανακοινώσει τον Απρίλιο στο πλαίσιο των αμφιλεγόμενων "αμοιβαίων δασμών" του.
Ωστόσο, είναι σημαντικά υψηλότερος από τον μέσο συντελεστή 4,8% που αντιμετώπιζαν οι εξαγωγές της ΕΕ κατά την είσοδό τους στο αμερικανικό έδαφος πριν από την επιστροφή του Τραμπ στον Λευκό Οίκο.
Σύμφωνα με τον Σέφτσοβιτς, ο οποίος καθόταν δίπλα στη φον ντερ Λάιεν κατά τη διάρκεια της συνάντησης της Κυριακής που ήταν καθοριστική, ο Τραμπ ξεκίνησε τις διαπραγματεύσεις βάζοντας ξανά στο τραπέζι το 30%. Αυτό οδήγησε σε ένα πήγαινε-έλα μεταξύ των δύο πλευρών μέχρι που κατέληξαν στο όριο του 15%, το οποίο εφαρμόζεται ως "all inclusive" για να εμποδίσει τη συσσώρευση πρόσθετων δασμών.
Ο δασμός 30% του Τραμπ, δήλωσε ο Σέφτσοβιτς, θα είχε ουσιαστικά σταματήσει το διατλαντικό εμπόριο και θα δημιουργούσε μια "αφόρητη" κατάσταση με "πολύ χειρότερες συνθήκες" για τις συνομιλίες.
"Είναι αρκετά προφανές ότι ο κόσμος που υπήρχε πριν από τις 2 Απριλίου έχει χαθεί. Και απλά πρέπει να προσαρμοστούμε, πρέπει να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που προκύπτουν από αυτή τη νέα προσέγγιση", δήλωσε ο Επίτροπος. "Και πιστεύω ότι η στρατηγική συνεργασία με τον στρατηγικό μας εταίρο είναι καλύτερο αποτέλεσμα από έναν ολοκληρωτικό εμπορικό πόλεμο".
«Μεταξύ πανώλης και χολέρας»
Η εκδοχή της Επιτροπής για τα γεγονότα δεν κατάφερε μέχρι στιγμής να καταπνίξει την υποβόσκουσα δυσαρέσκεια.
Η έντονη διαφορά μεταξύ του συντελεστή 15% που επιβάλλεται στα περισσότερα αγαθά της ΕΕ και του συντελεστή 0% που απολαμβάνουν τα περισσότερα αμερικανικά αγαθά έχει τροφοδοτήσει την εντύπωση μιας ασύμμετρης ρύθμισης που ευνοεί αποκλειστικά τα συμφέροντα του Τραμπ εις βάρος των συμφερόντων του μπλοκ.
Οι υποσχέσεις να δαπανηθούν 700 δισεκατομμύρια δολάρια στην ενέργεια των ΗΠΑ και να επενδυθούν 600 δισεκατομμύρια δολάρια στην αμερικανική οικονομία μέχρι το υπόλοιπο της δεύτερης θητείας του Τραμπ έχουν απλώς εμβαθύνει την εντύπωση μιας win-lose συμφωνίας. (Οι δεσμεύσεις είναι ενδεικτικές, όχι νομικά δεσμευτικές).
Ο Bernd Lange, γερμανός ευρωβουλευτής που προεδρεύει της επιτροπής εμπορίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και βρίσκεται σε τακτική επαφή με τον Σέφτσοβιτς, δεν άφησε καμία αμφιβολία για τη δυσαρέσκειά του.
"Η πρώτη μου εκτίμηση: όχι ικανοποιητική. Πρόκειται για μια μονόπλευρη συμφωνία. Έγιναν σαφώς παραχωρήσεις που είναι δύσκολο να γίνουν αποδεκτές", δήλωσε ο Lange στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η Kathleen Van Brempt, η οποία είναι μία από τις αντιπροέδρους της επιτροπής, ήταν πιο καυστική, προειδοποιώντας ότι η συμφωνία θα καταστήσει το μπλοκ πιο "εξαρτημένο" από τα αμερικανικά καύσιμα και τελικά θα "γυρίσει μπούμερανγκ" ενάντια στον διακηρυγμένο στόχο της στρατηγικής αυτονομίας.
"Το θεμελιώδες πρόβλημα παραμένει ότι οι δασμοί του Τραμπ είναι παράνομοι και παραβιάζουν σχεδόν κάθε υφιστάμενο εμπορικό κανόνα", έγραψε σε δήλωσή της. "Η απλή αποδοχή ότι τα ευρωπαϊκά προϊόντα θα υπόκεινται σε εισαγωγικό δασμό 15% (...) σημαίνει ότι ουσιαστικά συμφωνούμε σε αυτούς τους παράνομους, καταναγκαστικούς δασμούς.
"Η αποφυγή ενός βαρύτερου δασμού 30% θα είναι αναμφίβολα μια ανακούφιση", πρόσθεσε. "Αλλά αυτό παραμένει μια επιλογή μεταξύ της πανούκλας και της χολέρας".
Αποδοκιμάζοντας ένα "βαρύ τίμημα" που καταβλήθηκε, η Βαλερί Χαγιέ, πρόεδρος της φιλελεύθερης ομάδας Renew Europe, δήλωσε ότι οι συμφωνηθέντες όροι θα οδηγήσουν σε μια "τεράστια ανισορροπία" μεταξύ των δύο πλευρών, και η Τέρι Ράιντκε, συμπρόεδρος των Πρασίνων, κατηγόρησε την Επιτροπή ότι υπέκυψε στις "τακτικές εκφοβισμού και τις απειλές του προέδρου Τραμπ".
"Δεν είναι αυτός ο τρόπος να κάνεις δουλειές", δήλωσε.
Ακόμη και το κόμμα της φον ντερ Λάιεν, το κεντροδεξιό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), δεν ήταν ικανοποιημένο με το αποτέλεσμα, χαρακτηρίζοντας το 15% "κατάφωρη παραβίαση των αρχών του ΠΟΕ και σοβαρό πλήγμα στην ευρωπαϊκή βιομηχανική ανταγωνιστικότητα".
«Μια σκοτεινή μέρα»
Οι ηγέτες της ΕΕ ήταν αξιοσημείωτα χλιαροί στις αρχικές τους αντιδράσεις, χαιρετίζοντας τη συμφωνία ως άγκυρα "σταθερότητας", αλλά εκφράζοντας θλίψη για τη συνέχιση των τιμωρητικών δασμών.
"Αυτή είναι μια στιγμή ανακούφισης αλλά όχι πανηγυρισμού. Οι δασμοί θα αυξηθούν σε διάφορους τομείς και ορισμένα βασικά ζητήματα παραμένουν άλυτα", δήλωσε ο Βέλγος πρωθυπουργός Μπαρτ ντε Βέβερ.
Ο Ολλανδός ομόλογός του, Ντικ Σούφ, δήλωσε ότι "καθόλου δασμοί θα ήταν καλύτερα", ενώ ο Ιρλανδός Μάικλ Μάρτιν, η χώρα του οποίου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αγορά των ΗΠΑ, προέβλεψε ότι το εμπόριο θα γίνει "πιο ακριβό" και "πιο δύσκολο".
Ο Πέδρο Σάντσεθ της Ισπανίας ήταν εμφανώς απαθής. "Σε κάθε περίπτωση, υποστηρίζω αυτή την εμπορική συμφωνία, αλλά το κάνω χωρίς κανενός είδους ενθουσιασμό", δήλωσε.
Στη Γαλλία, ο πρωθυπουργός Μπαϊρού χαρακτήρισε τη συμφωνία ως μια "μαύρη μέρα" "υποταγής".
Τα σχόλια εκθέτουν το αίσθημα απογοήτευσης και απογοήτευσης που έχει κυριεύσει την ΕΕ από την έναρξη της δεύτερης θητείας του Τραμπ. Ο Ρεπουμπλικανός ξεπέρασε μόνος του δεκαετίες διατλαντικών αρχών για να προωθήσει την ατζέντα του "Πρώτα η Αμερική", σπάζοντας τη δυτική συναίνεση στο εμπόριο, την τεχνολογία, το κλίμα και την άμυνα.
Στη συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε, ο Σέφτσοβιτς δήλωσε ότι η γεωπολιτική έπαιξε ρόλο στην εξισορροπητική πράξη της Επιτροπής ενόψει της κατ' ιδίαν συνάντησης στη Σκωτία.
"Δεν πρόκειται μόνο για το εμπόριο. Έχει να κάνει και με την ασφάλεια. Πρόκειται για την Ουκρανία. Πρόκειται για την τρέχουσα γεωπολιτική αστάθεια", δήλωσε. "Πιστεύω ότι από εδώ και πέρα, μπορούμε να πάμε μόνο προς το καλύτερο".
Κατ' ιδίαν, οι αξιωματούχοι της Επιτροπής παραδέχονται ότι ο συντελεστής του 15% δεν είναι "σπουδαίος" και ελπίζουν ότι η Ουάσινγκτον θα αντιμετωπίσει τον δασμό ως ανώτατο όριο για να αποτρέψει την κλιμάκωση στην πορεία. Αλλά ο Peter Chase, ανώτερος συνεργάτης στο German Marshall Fund, λέει ότι οι Βρυξέλλες θα πρέπει να κάνουν κάτι καλύτερο από το να θεωρούν τα πράγματα δεδομένα, εξαιτίας και του διαβόητα ευμετάβλητου χαρακτήρα του Τραμπ.
"Δυστυχώς", δήλωσε ο Chase, "η πρόεδρος της ΕΕ και άλλοι που πιστεύουν ότι οι παραχωρήσεις της ΕΕ αγόρασαν σταθερότητα για τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις, μπορεί δυστυχώς να διαπιστώσουν ότι ο άνθρωπος που τεμάχισε τις δεσμεύσεις των ΗΠΑ βάσει του διεθνούς δικαίου για να δημιουργήσει "μόχλευση" είναι πολύ πιθανό να σκίσει και αυτή τη συμφωνία".