Ανησυχία για την παρουσία του Ρώσου προέδρου σε ευρωπαϊκό έδαφος εν μέσω εντάσεων και διεθνούς εντάλματος σύλληψης
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Οι Ευρωπαίοι συνεχίζουν να παλεύουν με την ιδέα μιας ενδεχόμενης συνόδου κορυφής μεταξύ του προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ και του προέδρου της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν στη Βουδαπέστη, η οποία θα σηματοδοτούσε την πρώτη φορά από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία που ο Πούτιν —άνθρωπος υπό κυρώσεις και διεθνές ένταλμα σύλληψης— θα πατήσει ευρωπαϊκό έδαφος.
Καθώς συγκεντρώνονταν τη Δευτέρα στο Λουξεμβούργο για συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, οι επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας προσπαθούσαν να ισορροπήσουν ανάμεσα στη στήριξη της διπλωματικής πρωτοβουλίας του Τραμπ και την υπεράσπιση της ακεραιότητας του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου (ΔΠΔ), όπου ο Πούτιν καταζητείται για την απαγωγή και μεταφορά δεκάδων χιλιάδων ουκρανών παιδιών.
Η Ουγγαρία παραμένει μέλος του ΔΠΔ μέχρι να τεθεί σε ισχύ η αποχώρησή της το επόμενο έτος. Η χώρα έχει ήδη αγνοήσει ένταλμα σύλληψης που εκδόθηκε εις βάρος του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου.
«Δεν είναι ωραίο να βλέπεις ότι ένα άτομο εις βάρος του οποίου υπάρχει ένταλμα σύλληψης από το ΔΠΔ έρχεται σε ευρωπαϊκή χώρα», παραδέχθηκε η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής Κάγια Κάλας.
«Το ερώτημα είναι αν θα υπάρξει κάποιο αποτέλεσμα από αυτό. Πρέπει να δούμε πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα στη Βουδαπέστη, καθώς έχουμε υπάρξει πολύ σαφείς ότι η Ρωσία διαπραγματεύεται μόνο όταν βρίσκεται υπό πίεση. Ελπίζουμε, λοιπόν, ο πρόεδρος Τραμπ να το επιτύχει αυτό».
Ο υπουργός Εξωτερικών της Λιθουανίας Κεστούτις Μπουντρίς ήταν ακόμη πιο ωμός στην τοποθέτησή του:
«Δεν υπάρχει χώρος για εγκληματίες πολέμου στην Ευρώπη», δήλωσε κατά την άφιξή του.
Παρά ταύτα, ο Μπουντρίς υποστήριξε ότι οι διπλωματικές προσπάθειες του Τραμπ θα μπορούσαν, σε κάποιο βαθμό, να συνδυαστούν με τη μάχη του ΔΠΔ κατά της ατιμωρησίας. Το δικαστήριο δεν διαθέτει μηχανισμό επιβολής των αποφάσεών του και βασίζεται αποκλειστικά στην καλή θέληση των κυβερνήσεων για την εκτέλεση συλλήψεων.
«Πρέπει να τηρήσουμε τις αρχές της Ευρώπης στις οποίες όλοι συμφωνήσαμε, και ο μόνος τόπος για τον Πούτιν στην Ευρώπη είναι η Χάγη, μπροστά στο δικαστήριο, και όχι σε καμία από τις πρωτεύουσές μας», πρόσθεσε.
Πέραν του εντάλματος του ΔΠΔ, τα κράτη μέλη της ΕΕ θα εξετάσουν επίσης το ενδεχόμενο προσωρινών εξαιρέσεων από την εκτεταμένη απαγόρευση του ευρωπαϊκού εναέριου χώρου για ρωσικά αεροσκάφη. Εναλλακτικά, ο Πούτιν θα μπορούσε να επιλέξει μια μακρύτερη διαδρομή μέσω των Δυτικών Βαλκανίων για να εισέλθει στην Ουγγαρία.
Ο υπουργός Ευρωπαϊκών και Εξωτερικών Υποθέσεων της Γαλλίας Ζαν-Νουέλ Μπαρό δήλωσε ότι είναι «χρήσιμο» το γεγονός ότι η Ουάσιγκτον διατηρεί διμερείς επαφές με τη Μόσχα, αλλά σημείωσε πως η παρουσία του Πούτιν σε ευρωπαϊκό έδαφος «έχει νόημα μόνο εάν οδηγήσει σε άμεση και άνευ όρων εκεχειρία».
«Ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει συμφέρον να αποδεχθεί την αρχή μιας άμεσης εκεχειρίας, γιατί ο χρόνος λειτουργεί εναντίον του», πρόσθεσε, αναφερόμενος στις επιπτώσεις των ευρωπαϊκών κυρώσεων.
Η γραμμή επαφής
Η συνεδρίαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ τη Δευτέρα πραγματοποιήθηκε λίγες μόλις ημέρες μετά την τηλεφωνική επικοινωνία του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και τη συνάντησή του με τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στον Λευκό Οίκο.
Μετά τη συνάντηση, η οποία χαρακτηρίστηκε «τεταμένη» από τους Financial Times και το Reuters, ο Τραμπ δήλωσε ότι οι δύο πλευρές πρέπει να σταματήσουν στα σημεία που βρίσκονται τώρα, στις γραμμές μάχης.
«Πηγαίνετε σπίτια σας, σταματήστε να σκοτώνετε ανθρώπους και τελειώστε το», είπε από το Air Force One.
Η ασταθής διπλωματία της Ουάσιγκτον έχει για ακόμη μία φορά προκαλέσει φόβους ότι η ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική ασφάλειας κινδυνεύει να καθοριστεί χωρίς τους Ευρωπαίους παρόντες στο τραπέζι.
«Ας δούμε τι θα γίνει, τι είδους συνάντηση θα είναι και πού θα καταλήξει στο τέλος», δήλωσε η υπουργός Εξωτερικών της Φινλανδίας Ελίνα Βάλτονεν. «Κανείς δεν μπορεί να αποφασίζει πάνω από τα κεφάλια των Ευρωπαίων για ό,τι αφορά τη δική τους δύναμη λήψης αποφάσεων».
Ωστόσο, σε αντίθεση με τη συνάντηση της Αλάσκας τον Αύγουστο, αυτή τη φορά θα υπάρχει τουλάχιστον ένας Ευρωπαίος ηγέτης παρών: ο Βίκτορ Όρμπαν. Το γεγονός ότι ο Ούγγρος πρωθυπουργός —ο οποίος συστηματικά υπονομεύει τη συλλογική στήριξη προς την Ουκρανία— θα είναι ο οικοδεσπότης της συνόδου, έχει εντείνει περαιτέρω την ανησυχία για το ενδεχόμενο αποτέλεσμα της συνάντησης της Βουδαπέστης.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας Λαρς Λέκε Ράσμουσεν προσπάθησε να κατευνάσει τις ανησυχίες, λέγοντας ότι η Βουδαπέστη θα λειτουργήσει απλώς ως τόπος διεξαγωγής της συνάντησης, χωρίς ρόλο στον καθορισμό της ατζέντας.
«Δεν μπορώ να κάνω τίποτα άλλο πέρα από το να τονίσω ότι στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας και στηρίζουμε την πρόταση του Αμερικανού προέδρου για εκεχειρία στη γραμμή επαφής. Τίποτε περισσότερο από αυτό», είπε στους δημοσιογράφους.
«Και αν η σύνοδος της Βουδαπέστης αφορά αυτό, τότε είναι απολύτως εντάξει».
Ο Ισπανός ομόλογός του, Χοσέ Μανουέλ Αλμπάρες, έστειλε παρόμοιο μήνυμα, καλώντας τους Ευρωπαίους να «αναρωτηθούμε τι μπορούμε να κάνουμε εμείς» για να ενισχύσουμε τη βοήθεια προς την Ουκρανία και να διαφυλάξουμε την κυριαρχία και την εδαφική της ακεραιότητα.
«Αυτό πρέπει να κάνουμε σήμερα, και όχι τόσο να αναρωτιόμαστε τι θα κάνουν οι άλλοι», τόνισε.
Νέες πρωτοβουλίες στις Βρυξέλλες
Οι Βρυξέλλες επεξεργάζονται μια πρωτοποριακή πρωτοβουλία για τη χρήση των αδρανών κεφαλαίων των παγωμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων ώστε να εκδοθεί δάνειο 140 δισεκατομμυρίων ευρώ προς την Ουκρανία, για την κάλυψη των οικονομικών και στρατιωτικών της αναγκών σε βάθος χρόνου.
Παράλληλα, το 19ο πακέτο κυρώσεων κατά του Κρεμλίνου βρίσκεται σχεδόν έτοιμο, με τη Σλοβακία να αποτελεί τον τελευταίο «απείθαρχο» λόγω άσχετων ζητημάτων.
Επιπλέον, η ΕΕ εξετάζει νέα σχέδια για την παρέμβαση σε πλοία του ρωσικού “σκιώδους στόλου”, τα οποία ύποπτα εμπλέκονται σε ενέργειες δολιοφθοράς κατά κρίσιμων υποδομών.