ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ«Παραλλαγές 1954 -2014» είναι ο τίτλος της μεγάλης αναδρομικής έκθεσης του Μιχάλη Κατζουράκη που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη της οδού Πειραιώς, μέχρι τις 5 Απριλίου. Από τους «τελευταίους υπερασπιστές της αφαιρετικής προσέγγισης», όπως παρατήρησε ο Άγγελος Δεληβορριάς, ο Κατζουράκης έχει μια αδιάκοπη, συνεπή παρουσία στην ελληνική τέχνη από τη δεκαετία του ’50, μέχρι σήμερα.
Η έκθεση, που έρχεται 14 χρόνια μετά την μεγάλη αναδρομική του καλλιτέχνη στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στο Εργοστάσιο της ΑΣΚΤ, έχει εντελώς διαφορετικό σκεπτικό και οργάνωση παρουσίασης: αυτή τη φορά το πολύπλευρο εικαστικό έργο του καλλιτέχνη παρουσιάζεται, με άξονα τη στενή του σχέση με τη φωτογραφία.
Σε αντίθεση με τις περισσότερες αναδρομικές που ακολουθούν μια αυστηρή χρονολογική σειρά, η τωρινή έκθεση δεν είναι γραμμική: χωρίζεται σε θεματικές ενότητες που επικεντρώνονται στις αφορμές για τη δημιουργία ζωγραφικών και γλυπτικών έργων. Μοιάζει με ανοιχτή μουσική δομή. Παρότι καλύπτει σχεδόν εξήντα χρόνια καλλιτεχνικών πειραματισμών με τη φόρμα, το χρώμα και την ύλη, δεν επιθυμεί να βάλει τελεία. Απεναντίας, αποτελεί ένα σημείο συνάντησης, μια προσωρινή παύση, προτού ξεκινήσει μια νέα ενότητα έργων με αφορμή την πόλη. Το θέμα της κάθε ενότητας παρουσιάζεται λοιπόν με τις παραλλαγές του, αποκαλύπτοντας έτσι τη διαδικασία κατασκευής και τονίζοντας τη σημασία της. Παράλληλα αναδεικνύει την ύπαρξη μιας ενοποιητικής γραμμής που συνδέει όλες τις φάσεις της πορείας του Κατζουράκη και τις εικαστικές ενότητες «Αρσάκειο», «Fragments», «Windows», «Βόντολας», «Nihh Binh» και «Agora».
Γι’ αυτό το λόγο η έκθεση ονομάστηκε «Παραλλαγές». Πρωταγωνιστικό ρόλο σ’ αυτή την παρουσίαση παίζει το αρχείο του καλλιτέχνη: προβολές με δεκάδες φωτογραφίες πλαισιώνουν την κάθε ενότητα, φωτογραφίζοντας την πηγή έμπνευσης και την προκαταρκτική εργασία που έχει κάνει ο δημιουργός, πριν προχωρήσει στη δημιουργία των ζωγραφικών ή γλυπτών έργων του. Η ιδέα της αναδρομικής ξεκίνησε το 2012. Ο καλλιτέχνης μαζί με τον επιμελητή Χριστόφορο Μαρίνο άρχισαν να δουλεύουν την ιδέα της, όταν και συνεργάστηκαν στην ατομική έκθεση που παρουσιάστηκε στο ΜΙΕΤ. Υπήρχαν στις συζητήσεις τους πολλές ενότητες έργων, πολλές εκδοχές αφήγησης, που τελικά κατέληξαν στην «Παραλλαγή» της ιστορίας που μας αφηγείται σήμερα η έκθεση στο Μπενάκη.
Ο Μιχάλης Κατζουράκης αποτυπώνει στο έργο του το ίχνος που αφήνει ο άνθρωπος με τις επεμβάσεις του στο αστικό τοπίο, τα τελευταία εξήντα χρόνια. Ο καλλιτέχνης περπατά στην πόλη συλλέγοντας στοιχεία που βρίσκονται διάσπαρτα μέσα της: μεσοτοιχίες, γκρεμισμένα σπίτια, παράθυρα, αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες, ακόμη και βαγόνια τρένων. Ξαναπερνά από τα ίδια μέρη με διαφορά ετών, παρατηρεί και καταγράφει με τον φωτογραφικό του φακό τη μεταβολή του αστικού τοπίου. Απομονώνει συγκεκριμένες όψεις αυτού του τοπίου, οι οποίες του κεντρίζουν το ενδιαφέρον και εξάπτουν την περιέργειά του. Κοντοστέκεται για να τις φωτογραφίσει άλλοτε γιατί συμπυκνώνουν την ψυχολογία του τη δεδομένη χρονική στιγμή και άλλοτε γιατί θέλει να τις περισώσει από τη λήθη, την αφομοίωση ή την καταστροφή τους από την κατασκευαστική μανία του ανθρώπου. Στη συνέχεια τις επεξεργάζεται εικαστικά, ανάλογα με το ενδιαφέρον του την εκάστοτε περίοδο.
Τα έργα προέρχονται από την προσωπική συλλογή του Μιχάλη Κατζουράκη, από ιδιωτικές συλλογές και από συλλογές Ελληνικών Μουσείων. Επιμέλεια έκθεσης: Χριστόφορος Μαρίνος.
Συντονισμός έκθεσης: Κωνσταντίνος Παπαχρίστου
ΓΙΩΡΓΟΣ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ
ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΤΗΣ ΕΚΘΕΣΗΣ
ΜΟΥΣΕΙΟ ΜΠΕΝΑΚΗ
Κτίριο οδού Πειραιώς
Πειραιώς 138, τηλ.210 3453111
Διάρκεια έκθεσης: 29 Ιανουαρίου-5 Απριλίου
ΩΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ
Πέμπτη, Κυριακή: 10:00-18:00
Παρασκευή, Σάββατο: 10:00-22:00