Κάτοικοι των δύο κρατών βλέπουν με δυσπιστία τα σύνορα και τους ελέγχους που θα υπάρξουν σε δύο χρόνια, λόγω του Brexit
Μετά την απόφαση για Brexit, δύο κράτη θα θυμηθούν τα σύνορά τους, τα οποία αποκτούν μάλιστα βαρύνουσα σημασία. Είναι η συνοριακή γραμμή μεταξύ Ιρλανδίας που ανήκει στην Ε.Ε. και Βόρειας Ιρλανδία, που είναι μέρος της Βρετανίας.
Η Βόρεια Ιρλανδία είναι η περιοχή που θα επηρεαστεί περισσότερο από το Brexit. Μπορεί να είναι αρκετά πλούσια αυτή τη στιγμή, αλλά τι θα γίνει στο μέλλον;
Οι κοινότητες που βρίσκονται κοντά στα σύνορα και από τις δύο πλευρές είναι ενάντια στο Brexit. Πρόσφατα μάλιστα κέρδισαν το βραβείο Ευρωπαίου Πολίτη, από το Ευρωκοινοβούλιο
Το 2019, ο χάρτης της Ευρώπης θα αλλάξει. Το ίδιο και ο χάρτης της Ιρλανδίας. Ο Βορράς θα είναι με τη Βρετανία και ο νότος με την Ε.Ε.
Είμαστε στο Κλόουνς. Ένα χωριό στα σύνορα, που ανήκει στην Ιρλανδία. Όλη η περιοχή έχει περάσει δύσκολα, λόγω των δεκάδων ετών βίας, οικονομικής ύφεσης και εντάσεων. Τα σημεία ελέγχου είχαν κάνει πολύ δύσκολο το πέρασμα από τη μία πλευρά στην άλλη. Ο Ντόναλντ ΜακΝτόναλντ έπρεπε να κλείσει το μαγαζί με υφάσματα που είχε, το οποίο ήταν μια οικογενειακή επιχείρηση τριών γενεών:
«Έχουν κλείσει εδώ περισσότερες από 50 επιχειρήσεις. Δεν θέλω να επιστρέψουμε σ’ αυτή την παλιά κατάσταση. Να υπάρχει ένα σύνορο όπου η αίσθηση της ελπίδας, της εμπιστοσύνης και των καλών σχέσεων να καταστρέφονται από την πολιτική απόφαση προστατευτισμού της Βρετανίας».
Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων μετά εθνικιστών και ενωτικών, η γέφυρα του χωριού είχε αποκλειστεί 76 φορές. Οι ντόπιοι απομάκρυναν τότε τα φράγματα ξανά και ξανά. Σήμερα, η κυβέρνηση ετοιμάζεται να δημιουργήσει εδώ ένα συνοριακό σημείο ελέγχου για φορτηγά.
Χανς Βαν ντερ Μπρελί, Euronews:
Μπορούν οι αυστηροί συνοριακοί έλεγχοι που φέρνει ένα σκληρό Brexit να γίνουν πραγματικότητα εδώ;
Ντόναλντ ΜακΝτόναλντ:
Είναι ένα εφιαλτικό σενάριο. Έμαθα πρόσφατα από έναν αξιωματούχο του υπουργείου οικονομικών που ελέγχει τα τελωνεία της Ιρλανδίας ότι αναζητούν μέρη στην περιοχή, για να κτίσουν σημεία ελέγχου για την επόμενη μέρα.
Χανς Βαν ντερ Μπρελί, Euronews:
Τι θα συμβεί αν κτιστεί εδώ μια μεγάλη υποδομή συνοριακών ελέγχων;
Ντόναλντ ΜακΝτόναλντ:
Νομίζω ότι ο κόσμος θα αντιδράσει με έναν τρόπο που δεν θα είναι ωραίος ούτε για τη συμφωνία της Μεγάλης Παρασκευής, ούτε για τους κατοίκους όλου του νησιού.
Χανς Βαν ντερ Μπρελί, Euronews:
Εννοείται ότι μπορεί να υπάρξουν και βίαιες αντιδράσεις;
Ντόναλντ ΜακΝτόναλντ:
Μπορεί να υπάρξουν διαδηλώσεις και αναταραχές. Αυτό δεν μπορεί να αποκλειστεί, σε μια τέτοια περίπτωση.
Ας δούμε όμως τι συμβαίνει και στην άλλη πλευρά των συνόρων. Την περίοδο των συγκρούσεων, η ανεργία έφτανε το 30%. Σήμερα είναι μόλις 3%.
Ο Κόνορ Πάτερσον εργάζεται για το Εμπορικό Επιμελητήριο και ενημερώνει τις επιχειρήσεις για το Brexit. Μας δείχνει ένα παλιό σημείο συνοριακού ελέγχου. Θα καταφέρουν οι δύο πλευρές να καταλήξουν σε ένα ευέλικτο συνοριακό καθεστώς; Ή οι διαπραγματεύσεις για το Brexit καταρρεύσουν και έχουμε αυστηρούς συνοριακούς ελέγχους;
«Σε περίπτωση που δεν υπάρχει συμφωνία θα έχουμε ανάγκη από τέτοιου είδους υποδομή. Η περιοχή έχει ιστορία βίαιων αντιδράσεων για τα σύνορα, καθώς πρόκειται για έναν φραγμό στην ελεύθερη διακίνηση ανθρώπων και αγαθών. Και έχουμε αρκετά προβλήματα στην Ευρώπη με τους ριζοσπαστικοποιημένους νέους. Δεν χρειάζεται και άλλο ένα αντίστοιχο πρόβλημα. Ο κίνδυνος είναι ότι οι αποσχιστικές δυνάμεις θα οδηγήσουν τον κόσμο στα άκρα, ειδικά τους νέους που είναι ευαίσθητοι. Μπορεί να πέσουν θύματα μιας ιδεολογίας που θα προάγει τη βίαηα σύγκρουση. Δεν θέλουμε να φτάσουμε εκεί. Είναι μεγάλος ο κίνδυνος».
Ενώ το καθολικό Σιν Φέιν είναι κατά του Brexit και θέλει την επανένωση της Βόρειας Ιρλανδίας, το προτεσταντικό κόμμα DUP είναι υπέρ του Brexit και θέλει την ένωση Βόρειας Ιρλανδίας-Βρετανίας. Ο βουλευτής των Ενωτικών, Σάμι Γουίλσον μας εξηγεί τις θέσεις του κόμματος σε σχέση με το Brexit:
«Νομίζω ότι απλά κινδυνολογούμε. Το Σιν Φέιν δεν ενδιαφέρεται αν μέσα από όλες αυτές τις κινδυνολογίες δημιουργεί πραγματικά προβλήματα. Ο μόνος κίνδυνος για την ειρηνευτική διαδικασία είναι η υστερία που προσπαθεί να δημιουργήσει το Σιν Φέιν για μικροπολιτικούς λόγους. Και οφείλουν πραγματικά να δουν τις συνέπειες που θα έχουν όλα αυτά ακόμη και στις κοινότητές τους και στους σκληροπυρηνικούς που ψάχνουν δικαιολογίες για μπουν ξανά σε τρομοκρατική δράση».
Πώς μπορούμε να αποφύγουμε το χειρότερο σενάριο που περιλαμβάνει τοπικές εντάσεις και σκληρούς συνοριακούς ελέγχους;
«Μία από τις έξυπνες λύσεις είναι η χρήση ηλεκτρονικής επιτήρησης του εμπορίου στα σύνορα, χρησιμοποιώντας μεθόδους αναγνώρισης των πινακίδων του οχήματος. Δεν χρειάζονται συνοριακά φυλάκια. Δεν χρειάζεται να σταματάς τους πολίτες. Μπορείς να ενισχύσεις όλο αυτό με περιστασιακούς ελέγχους, αν αισθανθούμε ότι είναι αναγκαίο» επισημαίνει ο Γουίλσον.
Η Ε.Ε. έχει χρηματοδοτήσει αφειδώς την περιοχή, συμβάλλοντας στην οικονομική και βιομηχανική ανάπτυξή της. Ο σύμβουλος επιχειρήσεων Κόνορ Πάτερσον προσπαθεί να καθησυχάσει τον διευθυντή μιας εταιρίας που φτιάχνει αναπηρικά αμαξίδια.
«Η βασική μας ανησυχία είναι η τοποθεσία. Βρισκόμαστε στη βρετανική πλευρά των συνόρων και ήδη έχουμε θέσει σε εφαρμογή σχέδιο, σε περίπτωση που χρειαστεί να μετακομίσουμε από την άλλη πλευρά των συνόρων» τονίζει ο Μύρντιν Τζέιμς, διευθυντής της 3R Mobility.
Ο Κόνορ Πάτερσον τον παροτρύνει:
«Μην μετακομίσετε ακόμη. Κάνουμε προσπάθειες για εταιρίες σαν τη δική σας να δοθεί ένα ειδικό στάτους, που θα έχει να κάνει με τον τόπο που βρίσκεται η επιχείρησή σας και την ανάγκη σας για ελεύθερη μετακίνηση και στις δύο πλευρές των συνόρων».
Μύρντιν Τζέιμς, Διευθυντής της 3R Mobility:
Πρέπει να λάβουμε υπόψη αν έχουμε σκληρούς ή πιο χαλαρούς συνοριακούς ελέγχους. Περνάμε τα σύνορα 17-20 φορές την ημέρα. Επειδή παίζει ρόλο ο χρόνος που χρειαζόμαστε αλλά και το κόστος, μας απασχολεί ιδιαίτερα τι θα γίνει.
Η βιομηχανία των τροφίμων αλλά και η γεωργία ίσως αντιμετωπίσουν τα μεγαλύτερα προβλήματα.
Πριν το δημοψήφισμα για το Brexit, η γαλακτοβιομηχανία Lacpatrick επένδυσε 45 εκατομμύρια ευρώ σε ένα νέο εργοστάσιο στη Βόρεια Ιρλανδία, που παράγει γάλα σε σκόνη για την Αφρική και τη Μέση Ανατολή, αξιοποιώντας τις εμπορικές συμφωνίες της Ε.Ε. Θα μπορέσει η Βρετανία να κάνει παρόμοιες συμφωνίες;
Η εταιρία έχει 1000 προμηθευτές και τρεις μονάδες παραγωγής στο νότο και στο βορρά.
«Εάν γίνει διεθνές σύνορο και δεν υπάρξει μια συμφωνία ελεύθερου εμπορίου για τα τρόφιμα και τα γεωργικά προϊόντα, ανάμεσα στην Ε.Ε. και την Αγγλία, αυτή η πρώτη ύλη, το γάλα για παράδειγμα θα υπόκειται στις τιμές του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και η τιμή του θα είναι 50% υψηλότερη σε σχέση με την σημερινή. Αυτό θα καταστρέψει το εμπόριο» εξηγεί ο Γκάμπριελ Ντ’ Αρσι, διευθυντής της εταιρίας.
Το Ροστρέβορ είναι ένα παραθαλάσσιο χωριό στη Βόρεια Ιρλανδία. Ο Μάθιου ΜακΓκραθ παίζει κάθε Τετάρτη στο μπαρ Κρόουφορντ.
Οι κάτοικοι του χωριού δεν διστάζουν να μιλήσουν για τις επιπτώσεις του Brexit. Ο 30χρονος Μάικλ Γκρέι Σλόουν, μέλος του Σιν Φέιν φοβάται ότι η Βόρεια Ιρλανδία θα πληρώσει το λογαριασμό της εξόδου:
«Νομίζω ότι το Brexit είναι καταστροφή. Πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά. Κανείς δεν ξέρει τι μας περιμένει. Το γεγονός ότι οι φίλοι μας οι Βρετανοί μας έβγαλαν από την Ε.Ε. είναι σχεδόν εγκληματικό, εντελώς παράλογο».
Τζον ΜακΜάχον, Κάτοικος:
Το όραμα της Τερέζα Μέι για ένα σκληρό Brexit δεν υπάρχει πλέον. Είναι πολύ αδύναμη πολιτικά για να το πετύχει.
Πάντι ΜακΓκίνες, Κάτοικος:
Οι κάτοικοι εδώ αισθάνονται μέρος της Ευρώπης. Ευρωπαίοι. Είναι σημαντικό γι’ αυτούς.
Ντάιρντρε Μέρφι, Κάτοικος:
Εάν έχουμε ένα σκληρό Brexit κι έχουμε ένα σύνορο, θα είναι σαν να επιστρέφουμε στο παρελθόν. Η ειρηνευτική διαδικασία θα τελειώσει. Είναι εφιάλτης. Δεν μπορώ να το σκεφτώ.