220 ειδικοί στον τομέα της φυσικής στερεάς κατάστασης δραστηριοποιούνται στο κέντρο
Μοιάζει με ένα συνηθισμένο κτίριο στη Ρίγα, την πρωτεύουσα της Λετονίας. Φιλοξενεί όμως στα 2500 τετραγωνικά του μέτρα εργαστήρια, όπου 220 φυσικοί, χημικοί, μηχανικοί και άλλοι επιστήμονες που ειδικεύονται στον τομέα της Φυσικής Στερεάς Κατάστασης, έχουν μετατρέψει αυτό το Ινστιτούτο σε Ευρωπαϊκό Κέντρο Έρευνας Αριστείας. Πάμε να δούμε πώς και σε ποιο βαθμό αυτό είναι δυνατόν, αλλά και γιατί αυτό είναι σημαντικό για αυτή τη μικρή Βαλτική χώρα.
Το ινστιτούτο ιδρύθηκε το 1978. Πρόσφατα αναβαθμίστηκε σ' αυτό που οι διευθυντές του αποκαλούν το πιο προηγμένο κέντρο αριστείας για την εκπαίδευση, την έρευνα, την καινοτομία και την μεταφορά τεχνολογίας στις Βαλτικές χώρες.
Αυτό το εργαστήριο επιτρέπει στους επιστήμονες να αναπτύξουν για παράδειγμα νέες μπαταρίες. Μερικές από αυτές στηρίζονται εν μέρει στο νάτριο: «Κάνουμε όλη τη σύνθεση και δίνουμε τα χαρακτηριστικά. Εδώ συγκεκριμένα συναρμολογούμε μπαταρίες. Μελετούμε αυτά τα υλικά και τον τρόπο που συμπεριφέρονται ως κανονικές μπαταρίες. Αυτό σημαίνει ότι προσπαθούμε να βελτιώσουμε την ενέργεια και την πυκνότητά αυτών των υλικών, έτσι ώστε οι μπαταρίες να μπορούν να αποθηκεύουν και να μεταφέρουν περισσότερη ενέργεια και να φορτίζουν γρηγορότερα» αναφέρει ο Γκιντ Κουτσίνσκις, φυσικός στο Ινστιτούτο Φυσικής Στερεάς Κατάστασης στο Πανεπιστήμιο της Λετονίας.
Οι ερευνητές στοχεύουν επίσης να αναπτύξουν τα οργανικά LED του μέλλοντος. Δοκιμάζουν πιθανά υλικά παραγωγής που θα κάνουν την τεχνολογία του φωτισμού σαφώς απλούστερη τα επόμενα χρόνια. Σαν τις εκτυπώσεις με μελάνη:
_«Με τις εκτυπώσεις με μελάνη μπορούμε να τυπώσουμε τα πάντα στο χαρτί. Με τον ίδιο τρόπο, εάν έχουμε οργανικά υλικά, που μπορούν να τύχουν επεξεργασίας με χημικές ενώσεις, μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα οργανικό LED (OLED), μέσω τεχνικών που έχουν οι εκτυπωτές μελάνης. Είναι φτηνό. Μπορούμε να παράξουμε διαφορετικές μορφές και σχήματα τεχνητού φωτισμού» τ_ονίζει ο Άιβαρς Βέμπρις, φυσικός στο Ινστιτούτο Φυσικής Στερεάς Κατάστασης στο Πανεπιστήμιο της Λετονίας.
Νέα υλικά μελετώνται στο εργαστήριο φασματοσκοπίας. Οι επιστήμονες έχουν δημιουργήσει μια νέα κεραμική ένωση που βοηθά το ανθρώπινο μάτι να δει αόρατα λέιζερ, που έχουν πολλαπλές εφαρμογές στον ιατρικό τομέα και στις εγχειρίσεις:
«Εάν το λέιζερ είναι ισχυρό και δεν βλέπουμε αυτή την ακτινοβολία, κινδυνεύουμε πολύ να προκαλέσουμε σημαντικές βλάβες στο δέρμα ή τα μάτια μας. Γι' αυτό χρειάζεται να αλλάξουμε αυτή την ακτινοβολία. Να την οπτικοποιήσουμε. Έχουμε αναπτύξει ένα υλικό που μπορεί να μετασχηματίσει την υπέρυθρη ακτινοβολία σε ορατό φως με μεγάλη αποτελεσματικότητα» εξηγεί ο Ανατόλι Σαρακόβσκις, φυσικός, επικεφαλής του εργαστηρίου φασματοσκοπίας.
Αυτή η μεταφορά τεχνολογίας κατέστη δυνατή χάρις στο ευρωπαϊκό ερευνητικό πρότζεκτ Camart2 που στοχεύει να βοηθήσει το Ινστιτούτο να ικανοποιήσει τις ανάγκες της αγοράς, όπως επισημαίνει ο υπεύθυνος του πρότζεκτ και διευθυντής του Ινστιτούτου, Μάρτινσ Ρούτκις:
«Θέλουμε να έχουμε μεγαλύτερη συμμετοχή σε παγκόσμια ζητήματα όπως είναι το περιβάλλον και ο τομέας της υγείας. Όταν φτάσουμε εκεί, πρώτα θα έχουμε να κάνουμε με περισσότερους κλάδους. Στη συνέχεια πρέπει να έχουμε μεγαλύτερη εμπλοκή με τη βιομηχανία».
Το Ινστιτούτο πραγματοποιεί και ερευνητικές δραστηριότητες για την ανάπτυξη νέων ηλεκτρονικών υλικών, λεπτών ταινιών και τεχνολογιών επικάλυψης, όπως και νανο-υλικών.