Η Αυστρία είναι η μόνη χώρα της Ε.Ε. που έχει επιβάλει υποχρεωτικό εμβολιασμό σε όλους τους πολίτες άνω των 18 ετών. Γιατί; Ποιες είναι οι συνέπειες;
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ_ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: Στις 9 Μαρτίου η αυστριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ο υποχρεωτικός νόμος περί εμβολιασμού κατά της COVID-19 είχε ανασταλεί και δεν θα εφαρμοστεί από τα μέσα Μαρτίου, όπως είχε προγραμματιστεί. Μια επιτροπή εμπειρογνωμόνων πρόκειται να επαναξιολογήσει την κατάσταση στα μέσα Ιουνίου._Αυτή η επαναξιολόγηση ήρθε μετά από έντονη κοινωνική συζήτηση στη χώρα. Το ρεπορτάζ που έγινε και μεταδόθηκε τις ημέρες πριν από την αναστολή του νόμου, ανέδειξε αυτή τη συζήτηση και την έντονη αντίθεση στον υποχρεωτικό εμβολιασμό στην Αυστρία.
Μου πήρε λιγότερο από 2 ώρες για να καταλάβω γιατί αυτές τις τελευταίες εβδομάδες τα συναισθήματα είναι έντονα, στην κατά τα άλλα ήρεμη Βιέννη. Η Αυστρία είναι η μόνη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης που έχει εγκρίνει με νόμο τον υποχρεωτικό εμβολιασμό για όλους τους ενήλικες άνω των 18 ετών.
Ποια είναι η κατάσταση μέχρι σήμερα; Περίπου 14.000 άνθρωποι έχουν πεθάνει από κορονοϊό στην Αυστρία. Η χώρα των 9 περίπου εκατομμυρίων ανθρώπων έχει καταγράψει κοντά στο 1,5 εκατομμύριο κρούσματα. Από την στιγμή που ο υποχρεωτικός εμβολιασμός ψηφίστηκε από τη Βουλή, το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων αυξήθηκε μόλις κατά 1%. Με 73%, η Αυστρία εξακολουθεί να έχει έναν από τους χαμηλότερα εμβολιασμένους πληθυσμούς στη δυτική Ευρώπη. Τα πρόστιμα για τους μη εμβολιασμένους μπορεί να φθάσουν τα 3.600 ευρώ ετησίως. Η αστυνομία θα αρχίσει να τα επιβάλλει από τα μέσα Μαρτίου.
Είχα έρθει εδώ για να κάνω ένα ρεπορτάζ για το πώς βλέπουν οι πολίτες τον υποχρεωτικό εμβολιασμό. Βοηθά στην καταπολέμηση της πανδημίας ή πολώνει περαιτέρω την αυστριακή κοινωνία; Ο νόμος φαίνεται να έχει ενισχύσει την αποφασιστικότητα των αντιεμβολιαστών. Εδώ, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, θεωρίες συνωμοσίας, fake news, κοινωνική δυσαρέσκεια και πολιτική δυσπιστία ενισχύουν το μήνυμα των αντιεμβολιαστών με ένα σύνθετο τρόπο.
Για δύο μέρες συναντούσα πολιτικούς και πολίτες υπέρ και κατά της υποχρέωσης εμβολιασμού. Βρέθηκα επίσης με ειδικούς σε κέντρα εμβολιασμού και αστυνομικούς που θα επιβάλλουν το νόμο.
Η κυβέρνηση θέλει να χρησιμοποιήσει μαστίγιο και καρότο στο συγκεκριμένο ζήτημα. Σκέφτεται να υπάρξει μια λοταρία 1 δισ. ευρώ στην οποία θα συμμετέχουν οι εμβολιασμένοι. Υπονοείται επίσης ότι θα υπάρχει μεγαλύτερη χρηματοδότηση σε περιφέρειες και τοπικά συμβούλια που έχουν υψηλότερα ποσοστά εμβολιασμού. Αυτά τα μέτρα όμως δεν έχουν ακόμη υλοποιηθεί, εν μέσω έντονων συζητήσεων σε ένα ασταθές πολιτικό πλαίσιο.
Ένα κρύο βράδυ Παρασκευής, ήρθα να κινηματογραφήσω μια συγκέντρωση αντιεμβολιαστών για την υποστήριξη των λεγόμενων «κονβόι της ελευθερίας». Προσπαθώντας να μιμηθούν το καναδικό παράδειγμα, οι διοργανωτές είχαν προσπαθήσει να φέρουν τα φορτηγά, τα βανάκια και τα αυτοκίνητά τους στο κέντρο της Βιέννης. Δεν τους επετράπη από το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης. Έτσι, οι αντιεμβολιαστές άρχισαν να καταλαμβάνουν τους δρόμους που περιβάλλουν το ιστορικό κέντρο της πόλης. Ο κόσμος τους επευφημούσε, ενώ ισχυρή δύναμη της αστυνομίας έλεγχε την όλη κατάσταση.
Αυτό, φυσικά, ήταν ένα ωραίο σκηνικό για ένα γύρισμα. Υπήρχε άφθονο χρώμα, δράση και ήχοι. Οι διαδηλωτές κρατούσαν αυστριακές σημαίες. Μερικοί και καναδικές. Οι άνθρωποι είχαν σειρήνες, κρόταλα, ντουντούκες και τύμπανα. Μερικοί από αυτούς κρατούσαν πανό με πολύχρωμα συνθήματα: «Ψεύτικη πανδημία», έγραφε το ένα πλακάτ. «Σταματήστε τη λατρεία του κορονοϊού τώρα», έγραφε το άλλο.
Οι δηλώσεις των συμμετεχόντων ήταν ενδεικτικές:«Εμβολιαζόμαστε σαν τα γουρούνια σε στάβλο», μου είπε ένας άντρας στα 60 του. «Είμαστε εδώ για τα παιδιά μας, την ειρήνη, την ελευθερία και τη δημοκρατία. Αρκετά!», είπε ένας άλλος άνδρας, πολύ νεότερος. Η αστυνομία ήταν σχεδόν παντού και έλεγχε ότι κανένας διαδηλωτής δεν καταλάμβανε τους δρόμους.
Είχα περάσει σχεδόν δύο ώρες στα γυρίσματα της πορείας, όταν αποφάσισα να κάνω το δικό μου stand up. Έβαλα το iPhone μου σε λειτουργία selfie και άρχισα να μιλάω στην κάμερα, ενώ περπατούσα ανάμεσα στο πλήθος. Έπρεπε να το επαναλάβω αρκετές φορές. Υπήρχαν πάρα πολλοί άνθρωποι και θόρυβος τριγύρω. Και μετά από μια λήψη, κάποιος ήρθε από τα αριστερά μου και άρχισε να με σπρώχνει και να φωνάζει: «Φύγε τώρα»! «Τραβώ τον εαυτό μου!» Απάντησα, ενώ έχανα την ισορροπία μου από τα σπρωξίματα. «Ενοχλείς τις γυναίκες! Φύγε!».
Ο τύπος με έσπρωξε τρεις φορές έως ότου μας χώρισαν κάποιοι άλλοι διαδηλωτές και ο fixer μου, ο Κλάους Γιούργκενς. Προσπάθησα να πω στον άντρα ότι, όντας σε δημόσιο χώρο, είχα το δικαίωμα να κινηματογραφώ. Συνέχισε να φωνάζει στα γερμανικά. Θεωρούσε ότι επαναλαμβάνοντας τα selfie stand-up, παρενοχλούσα μια γυναίκα και τα παιδιά της που στέκονταν στο πλήθος μπροστά μου, άτομα που δεν είχα καν προσέξει. Τελικά ηρέμησε και επέστρεψε στην πορεία κατά του υποχρεωτικού εμβολιασμού.
Μετά από 15 λεπτά επέστρεψε και μου ζήτησε συγνώμη για την παρεξήγηση. Δεν κατάλαβε ότι ήμουν δημοσιογράφος. Όπως όλοι οι άλλοι εδώ, διαμαρτυρόταν με μη βίαιο, μάλλον εύθυμο και παιδικό τρόπο. Ο Κλάους Γιούργκενς, ο fixer μου, επισήμανε: «Όπως παντού στην Ευρώπη, οι άνθρωποι εδώ έχουν κουραστεί από την πανδημία. Είτε είσαι υπέρ είτε κατά του εμβολιασμού, τα συναισθήματα είναι απλά πολύ έντονα αυτή την περίοδο στην Αυστρία».