Μόλις μία εβδομάδα μετά την ανάληψη των καθηκόντων του, ο πρωθυπουργός της Φινλανδίας Πέτερι Όρπο, επικεφαλής δεξιού συνασπισμού τεσσάρων κομμάτων, έχει ήδη να αντιμετωπίσει «πονοκεφάλους» που δεν αφορούν τα τρέχοντα ζητήματα της χώρας.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗΕπιβίωσε της εις βάρος του πρότασης μομφής στο φινλανδικό Κοινοβούλιο υπουργός που αστειεύθηκε με την έκφραση «Χάιλ Χίτλερ» και προ ετών ήταν κεντρικός ομιλητής σε εκδήλωση νεοναζιστικών οργανώσεων.
Ο Βίλχελμ Γιούνιλα, υπουργός Οικονομίας της φινλανδικής κυβέρνησης και μέλος του εθνικιστικού Κόμματος των Φινλανδών, έχει κατηγορηθεί για επανειλημμένες αναφορές στους ναζί, με την πιο πρόσφατη να καταγράφεται στην προεκλογική του εκστρατεία.
Σύμφωνα με την δημόσια τηλεόραση της Φινλανδίας, ο Γιούνιλα είχε συγχαρεί συνάδελφό του και ομοϊδεάτη του, επειδή του είχε αποδοθεί (τυχαία) ο αριθμός υποψηφίου 88. «Πρώτα απ' όλα, συγχαρητήρια για τον εξαιρετικό αριθμό υποψηφίου. Ξέρω πως είναι ένα ατού. Προφανώς, αυτό το "88" αναφέρεται σε δύο γράμματα H, για τα οποία δεν θα πούμε τίποτε περισσότερο», είχε δηλώσει ο Γιούνιλα στη διάρκεια ομιλίας του σε προεκλογική συγκέντρωση στις 10 Μαρτίου, σύμφωνα με το δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο YLE.
Ο αριθμός 88 αποτελεί γνωστό σύμβολο των νεοναζί, οι οποίοι το χρησιμοποιούν στη θέση του ναζιστικού χαιρετισμού Χάιλ Χίτλερ, καθώς το αρχικό των λέξεων αυτών στα γερμανικά, τo Η (Heil Hitler), είναι το όγδοο του γερμανικού αλφαβήτου. Σύμφωνα με τη μη κυβερνητική οργάνωση Anti-Defamation League, πρόκειται για «ένα από τα πιο συνηθισμένα σύμβολα της αποκαλούμενης λευκής υπεροχής».
Ο Γιούνιλα ζήτησε συγγνώμη γι' αυτό που είπε, λέγοντας πως ήταν ένα κακόγουστο αστείο. «Καταδικάζω πλήρως το Ολοκαύτωμα, τον αντισημιτισμό και όλες τις αντισημιτικές πράξεις», έγραψε την περασμένη Πέμπτη στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η εις βάρος του πρόταση μομφής απορρίφθηκε με ψήφους 86 υπέρ και 95 κατά. Ωστόσο ο πρωθυπουργός Πέτερι Όρπο είπε πως του απηύθυνε αυστηρή προειδοποίηση: «Ας είναι αυτό μια πολύ σοβαρή προειδοποίηση γι' αυτόν σχετικά με το τι μπορεί και τι δεν μπορεί να κάνει». Ωστόσο, η επικεφαλής του Κόμματος των Φινλανδών δεν σχολίασε επί της ουσίας του ζητήματος. «Ο υπουργός Γιούνιλα εξασφάλισε την εμπιστοσύνη του Κοινοβουλίου κι εγώ φεύγω», δήλωσε στους δημοσιογράφους κατά την αποχώρησή της η Ρίκα Πούρα, η οποία όμως μέσω twitter αφ' ενός στήριξε τον υπουργό, αναγνωρίζοντας όμως το ανάρμοστο αστείο του, και αφ' ετέρου καταδίκασε «κάθε μορφή εξτρεμισμού, απολυταρχικών ιδεολογιών, βίαιων δραστηριοτήτων και διακρίσεων».
Την πρόταση μομφής κατέθεσε το Κόμμα των Πρασίνων και στους 86 που ψήφισαν υπέρ της περιλαμβάνονται και επτά βουλευτές του Κόμματος του Σουηδικού Λαού, το οποίο περιλαμβάνεται στα τέσσερα που συμμετέχουν στον κυβερνητικό συνασπισμό, ο οποίος ανέλαβε την εξουσία την περασμένη εβδομάδα.
«Οι συνδέσεις με ακροδεξιά κινήματα δεν είναι ένα μεμονωμένο λάθος, παρεξήγηση ή κακό χιούμορ, αλλά μάλλον επαναλαμβανόμενη, συστηματική και συντροφική σχέση», δήλωσε η βουλευτής του Κόμματος των Πρασίνων Χάνα Χολοπάινεν.
Πέραν αυτού, το 2019 ο Γιούνιλα ήταν κεντρικός ομιλητής σε εκδήλωση στην πόλη Τουρκού στο πλαίσιο εκδήλωσης που φαινομενικά γινόταν στη μνήμη των θυμάτων μιας τρομοκρατικής επίθεσης που είχε συμβεί το 2017. Η εκδήλωση είχε οργανωθεί από μια οργάνωση ονόματι «Συνασπισμός Εθνικιστών». Πρόκειται για ακροδεξιά οργάνωση-ομπρέλα που ιδρύθηκε το 2017 και στην οποία συμμετείχε το Κόμμα των Φινλανδών, το - απαγορευμένο πλέον - Κίνημα Αντίστασης των Βορείων Χωρών και το εθελοντικό κίνημα «Στρατιώτες του Όντιν».
Την άνοιξη εκείνης της χρονιάς, ο Συνασπισμός Εθνικιστών είχε αποκαλυφθεί πως οργάνωνε μαθήματα σκοποβολής σε μία δασική έκταση, στήνοντας ως στόχους τα πρόσωπα των τότε υπουργών.
Η εκδήλωση του 2019, σύμφωνα με ερευνητές, ήταν μια «συνάντηση γνωριμίας των Φινλανδών νεοναζί». Σε φωτογραφίες που κυκλοφόρησαν από την εκδήλωση φαίνονται μέλη των ακροδεξιών οργανώσεων να στέκονται πίσω από τον Γιούνιλα την ώρα της ομιλίας του, αν και βρίσκονται στην απέναντι όχθη του ποταμού. Σύμφωνα με τον καθηγητή Φιλοσοφίας στο πανεπιστήμιο του Τάμπερε Πάνου Ραατικάινεν, ο Γιούνιλα ήταν ο «επίσημος διαφημισμένος» ομιλητής της εκδήλωσης.
Τα προβλήματα ακραίου λόγου της κυβέρνησης Όρπο, ωστόσο, δεν περιορίζονται στο πρόσωπο του Βίλχελμ Γιούνιλα. Ο πρώην επικεφαλής του Κόμματος των Φινλανδών και νυν πρόεδρος της Βουλής Γιούσι Χάλα-άχο έχει ένα ογκώδες μητρώο γραπτού λόγου μίσους και διακρίσεων. Στο μπλογκ που διατηρεί τα κείμενά του τον έχουν φέρει ακόμη και αντιμέτωπο με την δικαιοσύνη και έχουν προκαλέσει ακόμη και την καταδίκη του.
Το 2006, για παράδειγμα, είχε γράψει ότι το Ισλάμ είναι μια «θρησκεία για παιδόφιλους» και ο Μωάμεθ «ήταν παιδόφιλος». Έχει γράψει επίσης ότι οι ληστείες αποτελούν «γενετικό χαρακτηριστικό» των Σομαλών και υπονόησε ότι θα ήταν ευτυχής αν «μια "συμμορία μεταναστών" βίαζε» ένα μέλος του Κόμματος των Πρασίνων. Σε συζήτηση σχετικά με τον πυροβολισμό κατά ενός ομοφυλόφιλου σε πάρκο του Ελσίνκι το 2008, ο Χάλα-άχο είχε γράψει ότι «η βία είναι ένα υποτιμημένο εργαλείο επίλυσης προβλημάτων σήμερα». Πολλά από τα σχόλια έχουν σβηστεί, είτε εκουσίως είτε με δικαστική εντολή, πολλά άλλα όμως παραμένουν online.
Το φινλανδικό δίκαιο δεν απαγορεύει σε κάποιον με ποινικό μητρώο να εκλεγεί βουλευτής ή ακόμη και πρόεδρος της Βουλής. Το Σύνταγμα της χώρας προβλέπει ότι «ένας εκλεγμένος εκπρόσωπος οφείλει να συμπεριφέρεται με αξιοπρέπεια και ευγένεια, χωρίς προσβλητικό τρόπο έναντι κανενός», κανόνας που ισχύει όχι μόνο για τους βουλευτές, αλλά και για τον πρόεδρο της Βουλής και για τους υπουργούς. Παρ' όλα αυτά, το πολιτικό σύστημα της Φινλανδίας βασίζεται στην αρχή ότι ένας βουλευτής έχει ήδη εκλεγεί από τους πολίτες και επομένως έχει λάβει την έγκρισή τους.
Ερωτηθέν από το euronews, το Κόμμα των Φινλανδών απάντησε πως ο Χάλα-άχο «είναι ένας από τους πιο διακεκριμένους πολιτικούς στην Φινλανδία». Ο γραμματέας του κόμματος Άρτο Λουουκάνεν μας τόνισε ότι «οι πληροφορίες σας σχετικά με την πολιτική της Φινλανδίας δεν είναι ορθές και δεν ανταποκρίνονται στις πραγματικότητες της ζωής. Το να βασίζεστε σε προκατειλημένες πηγές είναι ένα τυπικό λάθος του πρωτάρη, είτε πρόκειται για την δημοσιογραφία είτε για την ιστοριογραφία».
Οι καταδίκες του Γιούσι Χάλα-άχο είναι δημόσια δημοσιευμένες στην Φιλανδία. Εκατοντάδες από τις αναρτήσεις του είναι ακόμη online και μπορούν να διασταυρωθούν, ενώ τα ζητήματα που έχουν προκαλέσει έχουν καλυφθεί πολλές φορές στα φινλανδικά ΜΜΕ.
Συνήθως, όταν ο Χάλα-άχο ερωτάται από Φινλανδούς δημοσιογράφους για όσα έχει γράψει, απαντά ότι είναι παλιά και πως δεν τα αναφέρει, αλλά είναι επιλογή των ΜΜΕ να τα αναδεικνύουν.