Ο Ζόραν Μιλάνοβιτς είναι επικριτής της δυτικής στρατιωτικής υποστήριξης προς την Ουκρανία στον πόλεμό της κατά της Ρωσίας αλλά παρομοιάζεται με τον Τραμπ ειδικά για τον τρόπο που αντιμετωπίζει τους πολιτικούς αντιπάλους του
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Οι Κροάτες προσέρχονται την Κυριακή στις κάλπες για να εκλέξουν πρόεδρο για τα επόμενα πέντε χρόνια, μια ψηφοφορία την οποία αναμένεται να κερδίσει ο απερχόμενος πρόεδρος Ζόραν Μιλάνοβιτς, σφοδρός επικριτής της κυβέρνησης.
Σοσιαλδημοκράτης (SDP) πρώην πρωθυπουργός, ο Μιλάνοβιτς, που εξελέγη πρόεδρος το 2020, προηγείται στις δημοσκοπήσεις με 37% των προθέσεων ψήφου στον πρώτο γύρο. Το ποσοστό αυτό δεν είναι ωστόσο αρκετό για να εκλεγεί από απόψε.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιοποιήθηκε προχθές, Παρασκευή, αναμένεται να αντιμετωπίσει στον δεύτερο γύρο, στις 12 Ιανουαρίου, τον Ντράγκαν Πρίμορατς (20% των προθέσεων ψήφου), που υποστηρίζεται από το κυβερνών συντηρητικό κόμμα (HDZ) του πρωθυπουργού Αντρέι Πλένκοβιτς.
Τα προβλήματα της Κροατίας
Οι εκλογές πραγματοποιούνται στο φόντο σημαντικού πληθωρισμού, γενικευμένης διαφθοράς και έλλειψης εργατικού δυναμικού.
Από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της το 1991, η Κροατία κυβερνάται κυρίως από την Κροατική Δημοκρατική Ένωση (HDZ).
Ο πρόεδρος αν και έχει περισσότερο τυπικές αρμοδιότητες, είναι επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων και εκπροσωπεί στη διεθνή σκηνή τη χώρα των 3,8 εκατομμυρίων κατοίκων, που είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του ΝΑΤΟ. Αν και με περιορισμένες εξουσίες, ο πρόεδρος θεωρείται εγγυητής της σταθερότητας και της ισορροπίας των εξουσιών.
Ο πρόεδρος που παρομοιάζουν με τον Τραμπ
Πρώην ηγέτης του SDP, το οποίο υποστήριξε τη νέα υποψηφιότητά του, και πρωθυπουργός από το 2001 έως το 2015, ο Μιλάνοβιτς είναι ένας από τους πιο δημοφιλείς πολιτικούς στη χώρα.
Πέρασε από την υπόσχεση για μια "προοδευτική, σύγχρονη και ανοικτή" Κροατία, στην αρχή της τωρινής θητείας του, σε μια λαϊκιστική και συχνά προσβλητική ρητορική.
Μάλιστα ο Μιλάνοβιτς συχνά συγκρίνεται με τον Ντόναλντ Τραμπ για τον μαχητικό τρόπο επικοινωνίας του με τους πολιτικούς του αντιπάλους.
Λαϊκιστής στο ύφος και αριστερός στις καταβολές, ο πρόεδρος έχει ασκήσει σφοδρή κριτική στον πρωθυπουργό, Αντρέι Πλένκοβιτς, και οι συνεχείς διαπληκτισμοί μεταξύ των δύο χαρακτηρίζουν τελευταία την πολιτική σκηνή της Κροατίας.
Την τελευταία τριετία κατήγγειλε κατ' επανάληψη τη ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας, ασκώντας κριτική στη χορήγηση στρατιωτικής βοήθειας από τη Δύση στο Κίεβο.
Εχει επικρίνει την υποστήριξη του ΝΑΤΟ και της Ευρωπαϊκής Ένωσης προς την Ουκρανία και έχει συχνά επιμείνει ότι η Κροατία δεν πρέπει να πάρει θέση. Έχει πει ότι η Κροατία θα πρέπει να μείνει μακριά από τις παγκόσμιες διαμάχες, θεωρώντας ότι είναι μέλος τόσο του ΝΑΤΟ όσο και της ΕΕ.
Ο Μιλάνοβιτς έχει επίσης εμποδίσει τη συμμετοχή της Κροατίας σε μια εκπαιδευτική αποστολή υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ για την Ουκρανία, δηλώνοντας ότι "κανένας Κροάτης στρατιώτης δεν θα λάβει μέρος στον πόλεμο κάποιου άλλου".
Ο πρόεδρος λέει πως θέλει να αποτρέψει το ενδεχόμενο η Κροατία να "συρθεί στον πόλεμο" στην Ουκρανία. "Όσο είμαι πρόεδρος, κανένας Κροάτης στρατιώτης δεν θα πάει να κάνει τους πολέμους των άλλων", δήλωσε.
Η πολιτική αυτή οδήγησε στον χαρακτηρισμό του ως "φιλορώσου" που "καταστρέφει την αξιοπιστία της Κροατίας στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ".
Η Κροατία έχει χορηγήσει ωστόσο βοήθεια στην Ουκρανία, κυρίως στρατιωτική, ύψους 300 εκατομμυρίων ευρώ.
Ακόμα, ο Μιλάνοβιτς κατηγορεί τον Πλένκοβιτς και το κόμμα του για διαφθορά, χαρακτηρίζοντας τον πρωθυπουργό "σοβαρή απειλή για τη δημοκρατία στην Κροατία".
Η υποψηφιότητα του κυβερνώντος κόμματος
Ο πρωθυπουργός Πλένκοβιτς προσπάθησε να παρουσιάσει την ψηφοφορία ως ψηφοφορία για το μέλλον της Κροατίας στην ΕΕ και το ΝΑΤΟ.
Υιοθέτησε τον χαρακτηρισμό "φιλορώσο" για τον Μιλάνοβιτς και δήλωσε ότι τον θεωρεί και απειλή για τη διεθνή θέση της Κροατίας.
"Η διαφορά μεταξύ του Πρίμορατς και του Μιλάνοβιτς είναι πολύ απλή: Ο Μιλάνοβιτς μας οδηγεί στην Ανατολή, ο Πρίμορατς μας οδηγεί στη Δυση", δήλωσε ο Πλένκοβιτς.
Πράγματι, ο Πρίμορατς διεξάγει εκστρατεία παρουσιάζοντας τον εαυτό του ως έναν πολιτικό "που ενώνει" και επικαλούμενος τις οικογενειακές αξίες και τον πατριωτισμό.
Οι εκλογές αυτές θα δείξουν "αν η Κροατία θα στραφεί προς την Ανατολή ή τη Δύση (...) προς τον διχασμό ή την ενότητα", είπε και αυτός από την πλευρά του.
Γιατρός στο επάγγελμα, πρώην υπουργός Επιστήμης και Παιδείας (2003-2009), κατηγορεί και αυτος τον Μιλάνοβιτς ότι "δυσφημεί την Κροατία".
Η υποψηφιότητά του για την προεδρία, ωστόσο, έχει αμαυρωθεί από μια υπόθεση διαφθοράς υψηλού επιπέδου που οδήγησε τον υπουργό Υγείας της Κροατίας στη φυλακή τον περασμένο μήνα και η οποία είχε εξέχουσα θέση στις προεκλογικές συζητήσεις.
Το τρίτο φαβορί σύμφωνα με τα γκάλοπ
Στις προεκλογικές δημοσκοπήσεις, η Μαρίγια Σέλακ Ράσπουντιτς, μια συντηρητική ανεξάρτητη υποψήφια, βρίσκεται στην τρίτη θέση.
Έχει επικεντρώσει την προεκλογική της εκστρατεία στα οικονομικά προβλήματα των απλών πολιτών, στη διαφθορά και σε θέματα όπως η μείωση του πληθυσμού στη χώρα των περίπου 3,8 εκατομμυρίων κατοίκων.
Οι κάλπες άνοιξαν στις 07:00 τοπική ώρα (08:00 ώρα Ελλάδας και Κυπρου) και θα κλείσουν δώδεκα ώρες αργότερα.
Τα έξιτ πολ θα δημοσιοποιηθούν με το κλείσιμο των εκλογικών τμημάτων και τα επίσημα αποτελέσματα θα ανακοινωθούν αργά το βράδυ.
Κανένας υποψήφιος δεν είναι πιθανό να συγκεντρώσει ποσοστό άνω του 50% στον πρώτο γύρο της ψηφοφορίας την Κυριακή, σύμφωνα με τις προεκλογικές δημοσκοπήσεις.
Εάν συμβεί αυτό, οι δύο επικρατέστεροι αναμένεται να αναμετρηθούν στον δεύτερο γύρο στις 12 Ιανουαρίου του 2025.
Οι προεδρικές εκλογές της Κυριακής είναι η τρίτη ψηφοφορία στην Κροατία φέτος, μετά τις πρόωρες βουλευτικές εκλογές τον Απρίλιο και την ψηφοφορία για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο τον Ιούνιο.