Οι ηγέτες της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας υπογράμμισαν, κατά την επίσημη τελετή, ότι η ενέργειά τους έχει γεωπολιτική και συμβολική σημασία
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι χαρακτήρισε την Κυριακή ως «μεγάλη μέρα» μετά την αποσύνδεση των τριών χωρών της Βαλτικής - της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας - από το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας της σοβιετικής εποχής και τη διασύνδεσή τους με το ευρωπαϊκό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας.
«Η Ουκρανία το έκανε αυτό ήδη από το 2022 και τώρα οι χώρες της Βαλτικής απελευθερώθηκαν επιτέλους από αυτή την εξάρτηση. Η Μόσχα δεν μπορεί πλέον να χρησιμοποιεί την ενέργεια ως όπλο εναντίον τους. Αυτό σημαίνει επίσης ότι η Ευρώπη είναι τώρα ακόμη πιο ενωμένη», δήλωσε ο Ζελένσκι σε βίντεο που αναρτήθηκε στον λογαριασμό του στο X.
Η μετάβαση, για την οποία οι ηγέτες της Βαλτικής δήλωσαν ότι έχει γεωπολιτική και συμβολική σημασία, έγινε πάνω από τρεις δεκαετίες μετά την κατάρρευση της πάλαι ποτέ Σοβιετικής Ένωσης.
Τερματίζει τους δεσμούς των χωρών της Βαλτικής με την πλούσια σε πετρέλαιο και φυσικό αέριο Ρωσία.
«Η κοινή μας επιτυχία, η οποία θα ήταν αδύνατη χωρίς τη συμμετοχή της στενής μας φίλης Πολωνίας, δείχνει την πραγματική αξία της αλληλεγγύης και της ενότητας, των βασικών αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στέλνει ένα ισχυρό μήνυμα ενθάρρυνσης σε ολόκληρη την ήπειρο», δήλωσε ο πρόεδρος της Λιθουανίας Γκιτάνας Ναουσέντα, μιλώντας στην επίσημη τελετή στην πρωτεύουσα Βίλνιους.
Όλες οι εναπομείνασες γραμμές μεταφοράς μεταξύ των Βαλτικών χωρών και της Ρωσίας, της Λευκορωσίας και του ρωσικού θύλακα του Καλίνινγκραντ, που είναι σφηνωμένος μεταξύ των μελών της ΕΕ, της Πολωνίας και της Λιθουανίας, και της θάλασσας, απενεργοποιήθηκαν μία προς μία.
Πρώτα η Λιθουανία -όπου ένα ειδικά κατασκευασμένο ρολόι ύψους 9 μέτρων στο κέντρο του Βίλνιους είχε μετρήσει αντίστροφα τα τελευταία δευτερόλεπτα-, έπειτα η Λετονία λίγα λεπτά αργότερα και ακολούθησε η Εσθονία.
Το Σύστημα Ηλεκτρικής Ενέργειας της Βαλτικής συγχωνεύθηκε στη συνέχεια με το ευρωπαϊκό ενεργειακό δίκτυο μέσω συνδέσεων με τη Φινλανδία, τη Σουηδία και την Πολωνία.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι η αλλαγή αφορά κάτι περισσότερο από την ενέργεια.
Είπε χαρακτηριστικά ότι αφορά την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.
«Πρόκειται για την απόδειξη για άλλη μια φορά ότι όταν ενωνόμαστε, μπορούμε να μετακινήσουμε βουνά. Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία - βρίσκεστε στην καρδιά της Ευρώπης. Δουλέψατε ακούραστα για αυτή τη στιγμή και σήμερα όλη η Ευρώπη γιορτάζει μαζί σας», είπε.
Οι χώρες της Βαλτικής, οι οποίες είναι όλες μέλη του ΝΑΤΟ, είχαν συχνά δύσκολους δεσμούς με τη Ρωσία από τότε που κήρυξαν την ανεξαρτησία τους από την πρώην ΕΣΣΔ το 1990.
Οι σχέσεις επιδεινώθηκαν μετά την πλήρη εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022.
Δεκαέξι ηλεκτρικές γραμμές που συνέδεαν τις χώρες της Βαλτικής με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία αποσυναρμολογήθηκαν τα τελευταία χρόνια καθώς δημιουργήθηκε ένα νέο δίκτυο που τις συνέδεε με την υπόλοιπη ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων υποβρύχιων καλωδίων στη Βαλτική Θάλασσα.
Οι τρεις χώρες της Βαλτικής, οι οποίες μαζί έχουν σύνορα μήκους 1.633 χιλιομέτρων με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία, ενημέρωσαν τη Μόσχα και το Μινσκ για το σχέδιο αποσύνδεσης το 2024, προκειμένου να προλάβουν τυχόν εχθρικές αντιδράσεις.
Οι ηγέτες και των τριών χωρών διαβεβαίωσαν τους πολίτες τους ότι η μετατόπιση θα γίνει ομαλά, αλλά ελήφθησαν ειδικά μέτρα για την αποτροπή πιθανών προκλήσεων.
Στη Λετονία, οι Εθνικές Ένοπλες Δυνάμεις και η Εθνική Φρουρά έλαβαν εντολή να συνεχίσουν τα καθήκοντά τους με ενισχυμένο τρόπο.
Η περιοχή του Καλίνινγκραντ, η οποία δεν έχει χερσαίους δεσμούς με την ηπειρωτική Ρωσία, στηρίζεται ήδη στη δική της παραγωγή ενέργειας, σύμφωνα με τον διαχειριστή του ηλεκτρικού δικτύου της Λιθουανίας, Litgrid.