Ο Όλεγκ Γκορντιέφσκι, αξιωματικός της σοβιετικής KGB που συνέβαλε στην αλλαγή της πορείας του Ψυχρού Πολέμου, μεταφέροντας μυστικά μυστικά στο Ηνωμένο Βασίλειο, πέθανε στο σπίτι του στην Αγγλία.
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Πέθανε στο σπίτι του στην Αγγλία σε ηλικία 86 ετών ο Όλεγκ Γκορντιέφσκι, αξιωματικός της KGB που αυτομόλησε στο Ηνωμένο Βασίλειο και έδρασε ως διπλός πράκτορας κατά την διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου.
Ο Γκορντιέφσκι πέθανε στις 4 Μαρτίου, με την αστυνομία να ανακοινώνει εν τέλει το Σάββατο πως ο θάνατός του δεν θεωρείται ύποπτος.
Οι ιστορικοί θεωρούν τον Γκορντιέφσκι έναν από τους σημαντικότερους κατασκόπους της εποχής. Στη δεκαετία του 1980, οι πληροφορίες του βοήθησαν να αποφευχθεί μια επικίνδυνη κλιμάκωση των πυρηνικών εντάσεων μεταξύ ΕΣΣΔ και Δύσης.
Γεννημένος στη Μόσχα το 1938, ο Γκορντιέφσκι εντάχθηκε στην KGB στις αρχές της δεκαετίας του 1960 και υπηρέτησε στη Μόσχα, την Κοπεγχάγη και το Λονδίνο, όπου έγινε επικεφαλής του εκεί σταθμού της KGB.
Ήταν ένας από τους πολλούς Σοβιετικούς πράκτορες που απογοητεύτηκαν από την ΕΣΣΔ μετά τη συντριβή του κινήματος ελευθερίας της Άνοιξης της Πράγας από τα τανκς της Μόσχας το 1968 και στρατολογήθηκε από τη βρετανική MI6 στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Το βιβλίο του 1990 "KGB: The Inside Story", το οποίο συνυπογράφουν ο Γκορντιέφσκι και ο ιστορικός των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών Κρίστοφερ Άντριου, αναφέρει ότι ο Γκορντιέφσκι κατέληξε να πιστεύει ότι «το κομμουνιστικό μονοκομματικό κράτος οδηγεί αναπόφευκτα στη μισαλλοδοξία, την απανθρωπιά και την καταστροφή των ελευθεριών». Αποφάσισε ότι ο καλύτερος τρόπος να αγωνιστεί για τη δημοκρατία «ήταν να εργαστεί για τη Δύση».
Εργάστηκε για τις βρετανικές μυστικές υπηρεσίες για περισσότερο από μια δεκαετία κατά τη διάρκεια των πιο ψυχρών χρόνων του Ψυχρού Πολέμου.
Το 1983, ο Γκορντιέφσκι προειδοποίησε το Ηνωμένο Βασίλειο και τις ΗΠΑ ότι η σοβιετική ηγεσία ανησυχούσε τόσο πολύ για μια πυρηνική επίθεση από τη Δύση, ώστε σκεφτόταν ένα πρώτο χτύπημα. Καθώς οι εντάσεις κορυφώθηκαν κατά τη διάρκεια μιας στρατιωτικής άσκησης του ΝΑΤΟ στη Γερμανία, ο Γκορντιέφσκι βοήθησε να καθησυχαστεί η Μόσχα ότι δεν επρόκειτο για προάγγελο πυρηνικής επίθεσης.
Αμέσως μετά, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ρόναλντ Ρέιγκαν άρχισε να κάνει κινήσεις για να χαλαρώσει τις πυρηνικές εντάσεις με τη Σοβιετική Ένωση.
Το 1984, ο Γκορντιέφσκι ενημέρωσε τον μελλοντικό Σοβιετικό ηγέτη Μιχαήλ Γκορμπατσόφ πριν από την πρώτη του επίσκεψη στο Ηνωμένο Βασίλειο - και ενημέρωσε επίσης τους Βρετανούς για το πώς να προσεγγίσουν τον μεταρρυθμιστή Γκορμπατσόφ. Η συνάντηση του Γκορμπατσόφ με την πρωθυπουργό Μάργκαρετ Θάτσερ είχε τεράστια επιτυχία.
Ο πιο υψηλόβαθμος Σοβιετικός κατάσκοπος που αυτομόλησε
Ο Μπεν ΜακΙντάιρ, συγγραφέας του βιβλίου για τον διπλό πράκτορα "The Spy and the Traitor" δήλωσε στο BBC ότι ο Γκορντιέφσκι κατάφερε «με μυστικό τρόπο να δρομολογήσει την αρχή του τέλους του Ψυχρού Πολέμου».
Ο Γκορντιέφσκι κλήθηκε πίσω στη Μόσχα για διαβουλεύσεις το 1985 και αποφάσισε να πάει, παρά το γεγονός ότι φοβόταν πως ο ρόλος του ως διπλού πράκτορα είχε αποκαλυφθεί. Τον νάρκωσαν και τον ανέκριναν, αλλά δεν του απαγγέλθηκαν κατηγορίες, και η Βρετανία οργάνωσε μια μυστική επιχείρηση για να τον φυγαδεύσει από τη Σοβιετική Ένωση: Τον πέρασαν λαθραία από τα σύνορα στη Φινλανδία στο πορτμπαγκάζ ενός αυτοκινήτου.
Ήταν ο πιο υψηλόβαθμος Σοβιετικός κατάσκοπος που αυτομόλησε κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου. Έγγραφα που αποχαρακτηρίστηκαν το 2014 έδειξαν ότι η Βρετανία θεωρούσε τον Γκορντιέφσκι τόσο πολύτιμο που η Θάτσερ προσπάθησε να κλείσει συμφωνία με τη Μόσχα: Εάν επιτρεπόταν στη σύζυγο και τις κόρες του Γκορντιέφσκι να τον ακολουθήσουν στο Λονδίνο, η Βρετανία δεν θα απέλαυνε όλους τους πράκτορες της KGB που είχε αποκαλύψει.
Η Μόσχα απέρριψε την προσφορά και η Θάτσερ διέταξε την απέλαση 25 Ρώσων, παρά τις αντιρρήσεις του υπουργού Εξωτερικών Τζέφρι Χάου, ο οποίος φοβήθηκε ότι αυτό θα μπορούσε να διαταράξει τις σχέσεις την ώρα που ο Γκορμπατσόφ χαλάρωνε το αδιέξοδο μεταξύ Ρωσίας και Δύσης.
Η Μόσχα απάντησε με την απέλαση 25 Βρετανών, προκαλώντας έναν δεύτερο γύρο κατά τον οποίο κάθε πλευρά απέλασε άλλους έξι αξιωματούχους. Αλλά, παρά τους φόβους του Χάου, οι διπλωματικές σχέσεις δεν διακόπηκαν ποτέ.
Η οικογένεια του Γκορντιέφσκι βρισκόταν υπό 24ωρη επιτήρηση από την KGB για έξι χρόνια πριν της επιτραπεί να τον ακολουθήσει στην Αγγλία το 1991. Έζησε το υπόλοιπο της ζωής του υπό την προστασία του Ηνωμένου Βασιλείου στην ήσυχη πόλη Γκόνταλμινγκ, 64 χιλιόμετρα από το Λονδίνο.
Ο θάνατος δεν αντιμετωπίζεται ως ύποπτος
Στη Ρωσία, ο Γκορντιέφσκι καταδικάστηκε σε θάνατο για προδοσία. Στη Βρετανία, η βασίλισσα Ελισάβετ Β' τον διόρισε Σύντροφο του Τάγματος του Αγίου Μιχαήλ και του Αγίου Γεωργίου το 2007 για «υπηρεσίες στην ασφάλεια του Ηνωμένου Βασιλείου».
Το 2008, ο Γκορντιέφσκι ισχυρίστηκε ότι είχε δηλητηριαστεί και πέρασε 34 ώρες σε κώμα μετά τη λήψη μολυσμένων υπνωτικών χαπιών που του έδωσε ένας Ρώσος συνεργάτης του.
Οι κίνδυνοι που αντιμετώπιζε υπογραμμίστηκαν το 2018, όταν ο πρώην αξιωματικός των ρωσικών μυστικών υπηρεσιών Σεργκέι Σκριπάλ και η κόρη του δηλητηριάστηκαν και αρρώστησαν σοβαρά με νευροπαραλυτικό παράγοντα σοβιετικής προέλευσης στην αγγλική πόλη Σόλσμπερι, όπου ζούσαν ήσυχα εδώ και χρόνια.
Η αστυνομία του Σάρεϊ δήλωσε ότι οι αστυνομικοί κλήθηκαν σε μια διεύθυνση στο Γκόνταλμινγκ στις 4 Μαρτίου, όπου «ένας 86χρονος άνδρας βρέθηκε νεκρός στο σπίτι».
Η ανακοίνωση αναφέρει πως ότι αξιωματικοί της αντιτρομοκρατικής υπηρεσίας ηγούνται της έρευνας, αλλά «ο θάνατος δεν αντιμετωπίζεται επί του παρόντος ως ύποπτος» και «δεν υπάρχει τίποτα που να υποδηλώνει αυξημένο κίνδυνο για το κοινό».