Συναγερμός για ενδεχόμενη σύρραξη ΗΠΑ - Ιράν αν αποτύχουν οι διαπραγματεύσεις για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης - «Λιγότερο σίγουρος» για συμφωνία δηλώνει ο Ντόναλντ Τραμπ
ΔΙΑΦΉΜΙΣΗ
Οι ΗΠΑ διέταξαν την αποχώρηση του μη απαραίτητου προσωπικού των πρεσβειών και των οικογενειών τους από τη Μέση Ανατολή, λόγω των αυξημένων ανησυχιών για την ασφάλεια στην περιοχή.
Η απόφαση έρχεται εν μέσω ενός κατά τα φαινόμενα αδιεξόδου στις συνομιλίες ΗΠΑ-Ιράν για τα πυρηνικά, με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ να δηλώνει ότι είναι "λιγότερο σίγουρος" για την επίτευξη συμφωνίας.
Το Ιράν διεμήνυσε πως θα πλήξει αμερικανικές στρατιωτικές βάσεις σε περίπτωση που ξεσπάσει ένοπλη σύρραξη εξαιτίας ενδεχόμενης αποτυχίας των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Τεχεράνη για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας του Ιράν
Αν «μας υποχρεώσουν σε σύρραξη, η άλλη πλευρά θα υποστεί σίγουρα περισσότερες απώλειες από εμάς», είπε ο Ιρανός υπουργός Άμυνας Αζίζ Νασιρζαντέ.
«Οι βάσεις τους βρίσκονται εντός του βεληνεκούς μας» και «οι ΗΠΑ θα αναγκαστούν να εγκαταλείψουν την περιοχή», πρόσθεσε.
Οι ΗΠΑ διαθέτουν πολλές στρατιωτικές βάσεις γύρω από το Ιράν, η μεγαλύτερη από τις οποίες βρίσκεται στο εμιράτο του Κατάρ.
Το αμερικανικό υπουργείο Εξωτερικών ανακοίνωσε την Τετάρτη ότι θα εκκενώσει εν μέρει το προσωπικό από την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη για να "κρατήσει τους Αμερικανούς ασφαλείς, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό".
Η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη λειτουργεί ήδη με περιορισμένο προσωπικό λόγω των κινδύνων ασφαλείας και η εντολή δεν θα επηρεάσει μεγάλο αριθμό προσωπικού.
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ενέκρινε επίσης την αποχώρηση του μη απαραίτητου προσωπικού και των μελών των οικογενειών τους από τις πρεσβείες του στο Μπαχρέιν και το Κουβέιτ.
Ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ Πιτ Χέγκσεθ ενέκρινε την "εθελοντική αναχώρηση των εξαρτώμενων μελών στρατιωτικών από τοποθεσίες" σε ολόκληρη την περιοχή, ανέφερε σε ανακοίνωσή της η Κεντρική Στρατιωτική Διοίκηση των ΗΠΑ. Η διοίκηση "παρακολουθεί την κλιμακούμενη ένταση στη Μέση Ανατολή".
Νωρίτερα, η υπηρεσία ασφάλειας της ναυσιπλοΐας UKMTO, που διαχειρίζεται το βρετανικό πολεμικό ναυτικό, έδωσε στη δημοσιότητα ενημερωτικό σημείωμα με το οποίο προειδοποιεί για την «αύξηση των εντάσεων» στη Μέση Ανατολή, που ενδέχεται να προκαλέσει «κλιμάκωση των στρατιωτικών δραστηριοτήτων με άμεσο αντίκτυπο στους ναυτικούς». Συνέστησε στα πλοία να είναι προσεκτικά στον Περσικό Κόλπο, στον Κόλπο του Ομάν και στα Στενά του Ορμούζ - υδατοδρόμια που όλα συνορεύουν με το Ιράν.
Το κρατικό ιρακινό πρακτορείο ειδήσεων ανέφερε ότι η εκκένωση ορισμένων μη απαραίτητων υπαλλήλων από την πρεσβεία των ΗΠΑ στη Βαγδάτη ήταν μέρος των "διαδικασιών που σχετίζονται με τη διπλωματική παρουσία των ΗΠΑ σε διάφορες χώρες της Μέσης Ανατολής, όχι μόνο στο Ιράκ", προσθέτοντας ότι οι ιρακινοί αξιωματούχοι "δεν έχουν ενδείξεις ασφαλείας που να δικαιολογούν εκκένωση".
Το μεγάλο εμπόδιο για μια συμφωνία
Ιράν και ΗΠΑ, που βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα από την Ισλαμική Επανάσταση το 1979, διεξήγαγαν από τον Απρίλιο πέντε κύκλους συνομιλιών για το πρόγραμμα πυρηνικής ενέργειας της Ισλαμικής Δημοκρατίας, με μεσολάβηση του σουλτανάτου του Ομάν.
Νέες συνομιλίες είναι προγραμματισμένο να διεξαχθούν την Κυριακή, σύμφωνα με την Τεχεράνη. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τραμπ από την πλευρά του ανέφερε πως η συνάντηση πρόκειται να γίνει την Πέμπτη. Το Ομάν δεν έχει σχολιάσει.
Μεγάλο εμπόδιο στις συνομιλίες είναι το ζήτημα του εμπλουτισμού ουρανίου.
Η Ουάσιγκτον απαιτεί το Ιράν να εγκαταλείψει εντελώς τη δραστηριότητα αυτή. Το Ιράν απορρίπτει την αμερικανική αξίωση, τονίζοντας πως έχει το δικαίωμα να τη συνεχίζει δυνάμει της συνθήκης για τη μη διάδοση των πυρηνικών όπλων (NPT), στην οποία είναι συμβαλλόμενο μέρος.
Σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΔΟΑΕ), το Ιράν είναι το μοναδικό κράτος στον κόσμο που δεν διαθέτει πυρηνικά όπλα αλλά εμπλουτίζει ουράνιο σε υψηλό επίπεδο (60%), πολύ πάνω από το όριο του 3,67% που είχε οριστεί στη διεθνή συμφωνία του 2015 –επισήμως το κοινό ολοκληρωμένο σχέδιο δράσης (ΚΟΣΔ)–, από το οποίο είχαν αποχωρήσει μονομερώς οι ΗΠΑ το 2018, κατά τη διάρκεια της πρώτης θητείας του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία.
Για να κατασκευαστεί ατομική βόμβα ο εμπλουτισμός πρέπει να φθάσει το 90%, σύμφωνα με τον ΔΟΑΕ.
Το Ιράν έλαβε από τις ΗΠΑ πρόταση συμφωνίας που δεν ικανοποιεί την Τεχεράνη. Ο ανώτατος ηγέτης της χώρας, ο αγιατολά Αλί Χαμενεΐ, που έχει τον τελευταίο λόγο για στρατηγικά ζητήματα, χαρακτήρισε την αμερικανική πρόταση «100% αντίθετη» στα συμφέροντα της χώρας του.
Το κείμενο της Ουάσιγκτον, που δεν έχει δημοσιοποιηθεί, δεν αναφέρεται στην άρση των κυρώσεων, προτεραιότητα για την Τεχεράνη, σύμφωνα με τον πρόεδρο του ιρανικού κοινοβουλίου Μοχαμέντ-Μπαγέρ Γαλιμπάφ.
Το Ιράν ανέφερε τη Δευτέρα πως θα υποβάλει τις επόμενες ημέρες δική του αντιπρόταση στις ΗΠΑ, ενώ αναμένεται να διεξαχθεί στον ΔΟΑΕ στη Βιέννη εντός της εβδομάδας σημαντική τριμηνιαία συνάντηση αφιερωμένη στην εξέταση των ιρανικών πυρηνικών δραστηριοτήτων.
Τρεις διπλωματικές πηγές του AFP δήλωσαν πως οι Ευρωπαίοι και οι ΗΠΑ υπέβαλαν την Τρίτη σχέδιο ψηφίσματος που καταδικάζει «τη μη τήρηση» από το Ιράν των υποχρεώσεών του.
Σε περίπτωση έγκρισής του, η απόφαση θα δώσει επιχειρήματα στα δυτικά κράτη για να ενεργοποιήσουν ρήτρα επαναφοράς σε ισχύ των διεθνών κυρώσεων στο Ιράν (snapback, στην ορολογία του ΚΟΣΔ).
Το Ιράν έχει διαμηνύσει ότι σε περίπτωση έγκρισης τέτοιου ψηφίσματος από τον ΔΟΑΕ, θα μειώσει τη συνεργασία του με τον οργανισμό, μέρος του συστήματος του ΟΗΕ.
«Καθυστερούν και είναι κρίμα... Κάτι τους συνέβη»
Οι συνομιλίες μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης αποσκοπούν στον περιορισμό του πυρηνικού προγράμματος του Ιράν με αντάλλαγμα την χαλάρωση των οικονομικών κυρώσεων που έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ στη χώρα. Το Ιράν λέει ότι το πυρηνικό του πρόγραμμα εξυπηρετεί αποκλειστικά ειρηνικούς σκοπούς.
Ο επόμενος και έκτος γύρος των συνομιλιών, ο οποίος είχε προγραμματιστεί προσωρινά για αυτό το Σαββατοκύριακο στο Ομάν, φαίνεται τώρα όλο και πιο πιθανό να ακυρωθεί, σύμφωνα με δύο αξιωματούχους που μίλησαν στο AP υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Σε συνέντευξη στο podcast "Pod Force One" της New York Post, ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε ότι "γίνεται όλο και λιγότερο σίγουρος" για μια συμφωνία.
"Φαίνεται ότι καθυστερούν και νομίζω ότι αυτό είναι κρίμα. Είμαι λιγότερο σίγουρος τώρα απ' ό,τι θα ήμουν πριν από μερικούς μήνες. Κάτι τους συνέβη", δήλωσε στη συνέντευξη που δόθηκε στη δημοσιότητα την Τετάρτη.
Η αποστολή του Ιράν στον ΟΗΕ ανάρτησε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ότι "οι απειλές για συντριπτικό χτύπημα δεν θα αλλάξουν τα γεγονότα".
Ο μιλιταρισμός των ΗΠΑ "τροφοδοτεί μόνο την αστάθεια", υποστήριξε η αποστολή.
Εν μέσω αυξανόμενων εντάσεων με την Τεχεράνη, ο ανώτατος αξιωματικός του αμερικανικού στρατού για τη Μέση Ανατολή, ο στρατηγός Έρικ Κουρίλα, ήταν προγραμματισμένο να καταθέσει ενώπιον της Επιτροπής Ενόπλων Δυνάμεων της Γερουσίας την Πέμπτη, αλλά η κατάθεση αυτή έχει πλέον αναβληθεί, σύμφωνα με τον ιστότοπο της επιτροπής. Το Πεντάγωνο δεν έχει σχολιάσει την αναβολή.
Κατά πληροφορίες οι ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ καταρτίζουν δικούς τους σχεδιασμούς για να πλήξουν τις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν, κάτι στο οποίο έχει αναφερθεί επίσης σιβυλλικά ο αμερικανός πρόεδρος.